Μία παγωμένη χειμωνιάτικη νύχτα του ΄91, λίγο μετά το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ, ομάδα στελεχών του κόμματος αποτελούμενη από τους λεγόμενους «βαρόνους» του Περισσού συγκεντρώθηκε στο σπίτι του Χαρίλαου Φλωράκη στο Χαλάνδρι για να συζητήσει για το μέλλον του κόμματος εν μέσω μιας βαριάς πολιτικής περιόδου.
Την ομάδα απάρτιζαν πλην του Φλωράκη οι επονομαζόμενοι «γέροι» τότε του Κομμουνιστικού Κόμματος, Νίκος Καλούδης, Ρούλα Κουκούλου, Κώστας Τσολάκης και Αντώνης Αμπατιέλος. Η ατζέντα της συνάντησης, που ως είθισται για τα δεδομένα του ΚΚΕ κρατήθηκε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ήταν η ανάδειξη του νέου γενικού γραμματέα του κόμματος, του προσώπου που θα έπαιρνε τη θέση του Γρηγόρη Φαράκου, που ουσιαστικά είχε «αναγορευθεί» σε μαύρο πρόβατο για τον Περισσό.
Σε εκείνη τη συνάντηση αρχικώς προτάθηκε για τη θέση του γραμματέα ο Δημήτρης Γόντικας, στέλεχος με μακρά εμπειρία. Ο Γόντικας όμως είχε αντιρρήσεις. Στο τέλος της νύχτας η μπίλια σταμάτησε στο όνομα της Αλέκας Παπαρήγα, έμπειρης γραμματέως της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας και μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Περισσού.
Σκληρή αναμέτρηση.
Λίγες ημέρες μετά, σε μία θυελλώδη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, η Αλέκα Παπαρήγα εκλεγόταν σε ηλικία 46 ετών ως η πρώτη γυναίκα γενική γραμματέας του κόμματος της Αριστεράς. Η εκλογή της ήρθε ως αποτέλεσμα μιας σκληρής αναμέτρησης ανάμεσα στην πλειοψηφία του ΚΚΕ και την ανανεωτική πτέρυγα του κόμματος που αποτελούνταν από τους Μίμη Ανδρουλάκη, Παναγιώτη Λαφαζάνη, Νίκο Χουντή και Δημήτρη Καραγκουλέ και η οποία με τη σειρά της είχε προτείνει για τη θέση του γενικού γραμματέα τον Γιάννη Δραγασάκη- σημερινό βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ. Η ψηφοφορία κατέδειξε και τη διάσταση απόψεων που υπήρχε τότε στο εσωτερικό του ΚΚΕ. Η Αλέκα Παπαρήγα απέσπασε 57 ψήφους και ο Γιάννης Δραγασάκης 54.
Η διάσπαση. Η ανάδειξη της κ. Παπαρήγα στην ανώτατη κομματική βαθμίδα δρομολόγησε εσωτερικές εξελίξεις. Όλη η ανανεωτική πτέρυγα του ΚΚΕ λίγο καιρό μετά βρόντηξε πίσω της τη βαριά σιδερένια πόρτα του Περισσού και μετακόμισε στην Κουμουνδούρου, προκαλώντας τη διάσπαση του κόμματος. Γι΄ αυτήν τους την πράξη άλλωστε οι άλλοτε ανανεωτικοί του ΚΚΕ και νυν πλειοψηφία του Συνασπισμού δεν έχουν κατορθώσει ακόμη να πάρουν συγχωροχάρτι από τους πρώην συντρόφους τους.
Πολλοί στον Περισσό λένε σήμερα πως η ανάδειξη της κ. Παπαρήγα στην ηγεσία του ΚΚΕ σήμανε και μία νέα ιδεολογική πορεία για το κόμμα της. Οι πιο κακεντρεχείς υποστηρίζουν μάλιστα πως «η Αλέκα Παπαρήγα οδήγησε το κόμμα στον σεχταρισμό». Συνομιλητές του Χαρίλαου Φλωράκη διατείνονται ότι ο ιστορικός ηγέτης του ΚΚΕ λίγα χρόνια πριν από τον θάνατό του, κι ενώ η Αλέκα Παπαρήγα είχε δείξει σαφή δείγματα γραφής, έλεγε πως η επιλογή τής Παπαρήγα «ήταν μεγάλο λάθος μου». Ορισμένοι επισημαίνουν πως δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια πριν από τον θάνατό του ο Φλωράκης δεν πατούσε το πόδι του στον Περισσό, αφού ένιωθε αφιλόξενα στο ίδιο το σπίτι του λαού. Πάντως, η σημερινή ηγεσία του κόμματος, ασχέτως με τις διαφορές της, φρόντισε ώστε μετά τον θάνατό του να δημιουργήσει και το σπίτι του Χαρίλαου Φλωράκη και να αποδώσει τις δέουσες τιμές στον «Καπετάν Γιώτη».
Χωρίς αμφισβητήσεις. Στη 17χρονη θητεία της στο τιμόνι του Περισσού, η Αλέκα Παπαρήγα δεν συνάντησε ανυπέρβλητα εσωκομματικά εμπόδια. Με εξαίρεση τις διαγραφές των Γιάννη Θεωνά και Μήτσου Κωστόπουλου στα τέλη της δεκαετίας του ΄90 και την αποχώρηση του πρώην εκπροσώπου Τύπου Μάκη Κοψίδη, που δημιούργησαν πρόσκαιρες αναταράξεις, η κ. Παπαρήγα δεν αντιμετώπισε εντάσεις και αμφισβητήσεις. Η πορεία της σε γενικές γραμμές χαρακτηρίστηκε από τους συντρόφους της ως επιτυχής, αφού ουσιαστικά η κ. Παπαρήγα απέφυγε στην πολύχρονη παρουσία της στην κεντρική σκηνή τις πολιτικές γκάφες. Οι αντίπαλοί της ωστόσο, όταν αναφέρονται στο πρόσωπό της, επιμένουν στην αρνητική εντύπωση που προκάλεσε η δήλωσή της το 2001 για την τρομοκρατική επίθεση στις ΗΠΑ πως «ούτε κλαίμε, ούτε γελάμε», αποδίδοντάς της κυνισμό. Οι σύντροφοί της στο ΚΚΕ, αναγνωρίζουν πως η Αλέκα Παπαρήγα έχει ορισμένα πολιτικά χαρακτηριστικά, όπως η εξυπνάδα της, η αμεσότητά της και η ικανότητα πειθούς, στοιχεία που δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο το ενδεχόμενο της αντικατάστασής της, αφού όπως λένε «σήμερα δεν υπάρχει στέλεχος που θα μπορούσε να διαδεχθεί με απόλυτη επιτυχία την Αλέκα».
Το θέμα της αλλαγής ηγεσίας παραμένει βεβαίως ανοιχτό. Η ίδια η κ. Παπαρήγα, όσες φορές κι αν έχει ερωτηθεί τον τελευταίο χρόνο, έχει φροντίσει να υποβαθμίσει το ζήτημα της διαδοχής. Προσφάτως μίλησε για «παρωνυχίδα», αποφεύγοντας να αποκαλύψει στο ελάχιστο τις προθέσεις της. Συνήθως παραπέμπει στη βούληση της Κεντρικής Επιτροπής, η οποία και θα αποφασίσει για τον γενικό γραμματέα του κόμματος και επαναλαμβάνει ότι η ίδια είναι πρόθυμη να εργαστεί «ως απλός στρατιώτης από οποιαδήποτε θέση τής υποδείξει το κόμμα».
Αμφιβολίες. Το τελευταίο διάστημα κάποιοι άρχισαν να αμφιβάλλουν για το κατά πόσον η Αλέκα Παπαρήγα έχει αποφασίσει να εγκαταλείψει το αξίωμά της. Την αφορμή έδωσαν οι πολιτικές θέσεις του ΚΚΕ εν όψει του 17ου Συνεδρίου του κόμματος, οι οποίες, σύμφωνα με γνωρίζοντες τα τεκταινόμενα στον Περισσό, επιδιώκουν την αποκατάσταση του Στάλιν. Σήμερα, ακόμα και ορισμένοι σύντροφοι της κ. Παπαρήγα θεωρούν ότι η γενική γραμματέας του κόμματος διατηρεί τα σκήπτρα στην υπεράσπιση των αρχών του σταλινισμού, γι΄ αυτό και- όπως υποστηρίζουν- επιθυμεί να τις «μπετονάρει» στο επικείμενο συνέδριο. Επικαλούνται συχνά τις δηλώσεις της πως την επίμαχη περίοδο έγιναν «κάποιες υπερβολές και κάποιες παραλείψεις» και επιμένουν πως το ΚΚΕ γυρίζει πίσω στη δεκαετία του ΄30, όταν ο «πατερούλης» Στάλιν ανακάλυψε την περίφημη θεωρία περί «σοσιαλφασισμού».
Συνομιλητές του Χ. Φλωράκη διατείνονται πως έλεγε ότι η επιλογή Παπαρήγα «ήταν μεγάλο λάθος μου»
«Σήμα κατατεθέν» ο αντιπασοκισμός και η αποστροφή για την «άλλη Αριστερά»
Oι επικριτές της κ. Παπαρήγα υποστηρίζουν ότι τα κυριότερα χαρακτηριστικά της πολιτικής που επέβαλε η κ. Παπαρήγα για το κόμμα της είναι ο αντιπασοκισμός και η αποστροφή για την «άλλη Αριστερά» κι εν προκειμένω για τον Συνασπισμό.
Θυμίζουν πως η αντιπαράθεση με το ΠΑΣΟΚ άρχισε επί Ανδρέα Παπανδρέου όταν τον κατηγόρησαν ότι τους «έκλεψε» τα συνθήματα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, καθώς το ΚΚΕ επιμένει να βάζει στο ίδιο πολιτικό τσουβάλι τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, στάση που έχει προκαλέσει πολλές κόντρες με τη Χαριλάου Τρικούπη. Τονίζουν δε, ότι αυτό συμβαίνει σε αντιδιαστολή με ό,τι ίσχυε στο παρελθόν, όταν το ΚΚΕ είχε τολμήσει τη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ και στους συνδικαλιστικούς χώρους και στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Οι επιθέσεις. Την ίδια ώρα οι τιμητές της κ. Παπαρήγα δεν θεωρούν ακατανόητη την επίθεση που κάνει η ηγεσία του Περισσού στον ΣΥΝ, ακόμη και τις τελευταίες απόψεις που διατύπωσε όταν υποστήριξε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εκφέρει περίπου τον ίδιο λόγο με τους βιομηχάνους, συμπληρώνοντας ότι εάν υπάρξει συνεργασία των δύο κομμάτων της Αριστεράς ο κόσμος σύντομα θα προπηλακίσει τα στελέχη του ΚΚΕ. Είναι γεγονός ότι η κ. Παπαρήγα δεν έχει ξεπεράσει πολιτικά τη μαζική αποχώρηση πρώην συντρόφων της από το ΚΚΕ και την ένταξή τους στην οικογένεια του ΣΥΝ. Ορισμένοι θυμούνται πως μία από τις αιτίες για τις οποίες ο Χαρίλαος Φλωράκης γινόταν έξαλλος με την ηγεσία του ΚΚΕ ήταν ότι στα συνέδρια του κόμματος δεν καλούσαν τον Συνασπισμό, σε αντίθεση με όλα τα άλλα κοινοβουλευτικά κόμματα. Μικροψυχία καταλογίζουν στον Περισσό και για την εκκωφαντική σιωπή του όταν πέθανε ο πρώην γενικός γραμματέας του κόμματος Γρηγόρης Φαράκος.
Αγωνία για τα ποσοστά του ΣΥΝ
Στο ΚΚΕ κάποιοι έχουν αρχίσει να παραδέχονται πως «το μεγαλύτερο πρόβλημα, αν και δεν το δείχνουμε, είναι η αγωνία μήπως και ο ΣΥΝ μάς ξεπεράσει σε εκλογικά ποσοστά». Η εκλογή Τσίπρα τον περασμένο Φεβρουάριο στην ηγεσία του Συνασπισμού και η δημοσκοπική έκρηξη του ΣΥΝ προκάλεσαν αρχικώς σοκ στο ΚΚΕ. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση της κ. Παπαρήγα πως ο ΣΥΝ μοιάζει με «κουραμπιέ», όπως και ο δηλητηριώδης υπαινιγμός της ότι στον Περισσό δεν θα επιδιώξουν να κάνουν μεταγραφή την Κάρλα Μπρούνι για να έχουν ωραίες και ωραίους στο κόμμα.
