Στο επίκεντρο της χειρότερης οικονομικής κρίσης που θυμάται κανείς, η Αμερική έχει γονατίσει. Τη μισούν οι εχθροί της, την κοροϊδεύουν οι φίλοι της και έχει παραλύσει από την ανεπάρκεια και τη σύγχυση της κυβέρνησής της.

Στις κρίσεις όμως δημιουργούνται και ευκαιρίες, και όπως έγινε μετά το Κραχ του 1930, η Αμερική- και οι υπόλοιπες οικονομίες στον κόσμο- μπορεί ξανά να ανακάμψει. Το τι θα γίνει όμως δεν εξαρτάται μόνο από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, αλλά από τα μέτρα που θα ληφθούν για την οικονομία τους τρεις κρίσιμους μήνες που μεσολαβούν μέχρι να ορκιστεί η νέα κυβέρνηση, στις 20 Ιανουαρίου 2009.

Εάν πιστεύετε- όπως έχω πει πολλές φορές- πως η οικονομική καταστροφή που έπληξε την παγκόσμια οικονομία πριν από δύο μήνες ήταν αποτέλεσμα των πολιτικών μιας ανεπαρκούς κυβέρνησηςο υπουργός Οικονομίας Χένρι Πόλσον προκάλεσε την ίδια καταστροφή στις αγορές με αυτή που προκάλεσε στο Ιράκ ο Ντόναλντ Ράμσφελντ- τότε η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο σύντομα θα αλλάξει το κλίμα απόγνωσης.

Παντού χρεοκοπίες

Εάν ταξιδέψει κανείς στην Αμερική αυτόν τον καιρό, θα ακούσει παντού ιστορίες για συνταξιούχους και νοικοκυριά που δεν μπορούν να πουλήσουν πια τα σπίτια τους (ώστε να αναχρηματοδοτήσουν τα δάνειά τους), για χαρτοφυλάκια κολεγίων που δέχτηκαν ισχυρότατο πλήγμα από την κατάρρευση των τιμών των μετοχών, για επιχειρήσεις που είναι πνιγμένες στα χρέη και αναγκάζονται να απολύσουν προσωπικό και για φοιτητές που δεν μπορούν να απολαύσουν το ίδιο επίπεδο διαβίωσης που είχαν οι γονείς τους. Ακόμη και μετά την αλλαγή φρουράς, κανείς δεν έχει μεγάλες ελπίδες ότι η οικονομική κατάσταση θα βελτιωθεί σημαντικά. Έχει χαθεί λοιπόν κάθε ελπίδα;

Το αντίθετο. Ωστόσο, για τη βελτίωση της

info

info Μόνο η ανάληψη επείγουσας δράσης προτού ορκιστεί ο νέος πρόεδρος στις 20 Ιανουαρίου 2009 μπορεί να μας γλιτώσει από τη βαθιά ύφεση

κατάστασης δεν μπορούμε να υπολογίζουμε στην πρόσφατη ανάκαμψη της Γουόλ Στριτ και των άλλων χρηματιστηρίων. Η ανάκαμψη βασίζεται σε μια σειρά από οικονομικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν όσο το δυνατό συντομότερα. Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να είναι εξάμηνη αναβολή στις κατασχέσεις κατοικιών και θέσπιση υποχρεωτικού προγράμματος ώστε να μειωθούν τα υπέρογκα χρέη από στεγαστικά δάνεια, τα οποία δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν.

Φοροαπαλλαγές

Επιπλέον, συνεργασία για την υιοθέτηση νομισματικής πολιτικής, με στόχο την προστασία των αναπτυσσόμενων αγορών από την οικονομική κρίση, καθώς η υιοθέτηση φοροαπαλλαγών για να τονωθεί η κατανάλωση, με ταυτόχρονη επιβολή φόρου στην ενέργεια και στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να γεμίσουν μακροπρόθεσμα ξανά τα ταμεία του κράτους.

Εάν ληφθούν τέτοια μέτρα μέσα στις αμέσως επόμενες εβδομάδες, θα μπορούσαμε να αποφύγουμε τον κίνδυνο της παρατεταμένης ύφεσης. Επίσης, η λήψη τέτοιων μέτρων θα δημιουργούσε ελπίδες για ανάκαμψη πριν από το τέλος του 2009 και αυτό θα επέτρεπε στον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ να έχει όλη την απαραίτητη δύναμη που χρειάζεται στα χέρια του, προκειμένου να προωθήσει διαρθρωτικές αλλαγές στην υγεία, την ενέργεια, τη φορολόγηση κ.λπ. Εάν όμως η νέα αμερικανική κυβέρνηση αποτύχει στο να δράσει άμεσα, τότε η ύφεση θα βαθαίνει και σύντομα θα γίνει μη αναστρέψιμη, τουλάχιστον για ορίζοντα διετίας.

Ο νέος πρόεδρος

Η τύχη της Αμερικής και ολόκληρου του υπόλοιπου κόσμου- επομένως- βασίζεται όχι μόνο στις πολιτικές που θα εφαρμόσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, αλλά και στην ταχύτητα με την οποία θα τις εφαρμόσει. Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η περίοδος των επόμενων τριών μηνών που μεσολαβούν από τις εκλογές μέχρι την ορκωμοσία του νέου προέδρου.

Φτάνει μόνο να αναλογιστούμε πόσο άλλαξε ο κόσμος τις επτά εβδομάδες που ακολούθησαν από την κατάρρευση της Lehman Βrothers για να καταλάβουμε ότι, εάν ο νέος πρόεδρος ακολουθήσει την παράδοση και δεν δράσει πριν από τις 20 Ιανουαρίου 2009, ίσως μετά να είναι πολύ αργά για να αποφύγουμε τη βαθύτερη ύφεση από το 1980 και μετά.

Πιθανή αντίδραση

Υπάρχει βέβαια ένας κρίσιμος παράγοντας. Εάν οι Δημοκρατικοί προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν την πλειοψηφία τους στο Κογκρέσο με στόχο να περάσουν τέτοια έκτακτα μέτρα, όπως είναι η αναστολή κατασχέσεων και η παρέμβαση του κράτους στην εξυπηρέτηση στεγαστικών δανείων, ίσως οι Ρεπουμπλικανοί να προσπαθήσουν να τους σταματήσουν.

Σκληροπυρηνικοί Ρεπουμπλικανοί μπορεί να θεωρήσουν ότι καθυστερώντας το σχέδιο σωτηρίας έχουν περισσότερες ελπίδες για να υπονομεύσουν τον νέο πρόεδρο και ότι ίσως με αυτόν τον τρόπο του στερήσουν μία τετραετία. Το πώς θα διαμορφωθούν αυτές οι ισορροπίες μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές θα κρίνει την τύχη του νέου προέδρου των ΗΠΑ- και ολόκληρης της Αμερικής, αλλά και ολόκληρου του κόσμου.

© Τhe Τimes, 2008

Τελευταία Νέα