ΜΙΑ ΚΙΝΕΖΙΚΗ παροιμία λέει «μη στήνεις κανόνια για να σκοτώσεις κουνούπια». Υπάρχει όμως και το αντίστροφο το οποίο περιγράφει επακριβώς την ουσία της πρωτοβουλίας της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής: «Στήνει σφεντόνες για να αντιμετωπίσει σύγχρονα μαχητικά αεροπλάνα».

Στο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών εμφανίζονται πεπεισμένοι ότι το πρόβλημα της φοροδιαφυγής στην οικονομία, το οποίο έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας, είναι κυρίως πρόβλημα… νοοτροπίας! Δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι ο Έλληνας αγαπά την απόκρυψη των πραγματικών εισοδημάτων του περισσότερο από κάποιον άλλο Ευρωπαίο. Αν ήταν καθαρά θέμα νοοτροπίας τότε δεν θα υπήρχαν θεσμοί καταπολέμησης της φοροδιαφυγής στις υπόλοιπες χώρες του δυτικού κόσμου. Αν ο Γερμανός για παράδειγμα είναι λόγω νοοτροπίας συνεπής με τις φορολογικές του υποχρεώσεις τότε το γερμανικό κράτος δεν θα είχε δημιουργήσει ειδική φορολογική αστυνομία. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Αμερικανό ο οποίος αν πέσει στα δόντια του πανίσχυρου ΙRS ίσως οδηγηθεί ακόμη και στη φυλακή. Στη δεκαετία του ΄30 ο περιβόητος Αλ Καπόνε φυλακίστηκε όχι για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, αλλά για φοροδιαφυγή.

Κατά συνέπεια όποιος αποκρύπτει εισοδήματα στην Ελλάδα δεν το κάνει λόγω νοοτροπίας. Το κάνει επειδή έχει τη σχετική βεβαιότητα ότι δεν θα εντοπιστεί από τις φορολογικές αρχές, αλλά και αν εντοπιστεί γνωρίζει ότι θα πέσει στα… μαλακά (με ρυθμίσεις περί φορολογικής αμνηστίας όπως περαιώσεις, δυνατότητες συμβιβασμού κ.λπ.).

Κατά τα άλλα, η κυβέρνηση αρχίζει διαφημιστική καμπάνια προκειμένου να πείσει τους φορολογουμένους να ζητούν αποδείξεις για τις αγορές τους και να προκαλέσει… τύψεις στους φοροφυγάδες επειδή αποκρύπτουν εισοδήματα, στερώντας από το Δημόσιο πόρους για χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους. Αμφιβάλλω αν αυτή η κυβερνητική «επένδυση» στην αλλαγή νοοτροπίας θα αποδειχθεί αποδοτική. Αντίθετα, αν η κυβέρνηση επένδυε τα δεκαπλάσια κεφάλαια στην πραγματική καταγραφή όλων των συναλλαγών με ηλεκτρονικό τρόπο, στην αύξηση των μισθών των φορολογικών ελεγκτών σε επίπεδα που δεν θα ήταν επιρρεπείς στη συναλλαγή με τον ελεγχόμενο και στην πραγματική εφαρμογή του πόθεν έσχες τότε θα έκανε τους φοροφυγάδες να χάσουν τον ύπνο τους. Και θα εισέπραττε πολλαπλάσια ποσά από αυτά που θα επένδυε.