ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΣΠΡΟ-ΜΑΥΡΟ, ΜΟΙΑΖΕΙ ΝΑ ΛΕΕΙ Η ΜΙΓΑΔΑ
ΖΕΪΝΤΙ ΣΜΙΘ. ΣΤΟ ΝΕΟ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟ ΔΙΕΡΕΥΝΑ ΤΟΝ
ΡΟΛΟ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΝΟΜΕΥΕΙ ΤΙΣ ΚΑΘΙΕΡΩΜΕΝΕΣ
ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ, ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΜΕΝΗ ΟΜΩΣ ΤΗΝ
ΙΣΟΤΗΤΑ, ΤΑ ΔΕΣΜΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ ΚΑΙ ΤΗ ΧΑΡΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥα
ΘΕΡΙΑΣ
Θα πρέπει να δούμε την ομορφιά ως τη μάσκα που φοράει η δύναμη, λέει κάπου ένας πανεπιστημιακός. Η ομορφιά είναι στο επίκεντρο του νέου μυθιστορήματος της Ζέιντι Σμιθ- το λέει και ο τίτλος: Οn beauty στα αγγλικά, Στην ομορφιά που χάνεται, η ελληνική του απόδοση. Στην πραγματικότητα όμως είναι ένα μυθιστόρημα για το άσπρο και το μαύρο. Για τις ακλόνητες απόψεις, για τους προοδευτικούς και τους συντηρητικούς, για τους ηθικούς και τους ανήθικους και, κυρίως, για τα κίνητρα και την υποκρισία όλων. Είναι ένα μυθιστόρημα για κάθε είδους διάζευξη, για τα αντιθετικά ζεύγη καλού-κακού που τόσο αγαπά ο χριστιανικός μας πολιτισμός. Και που μέσα τους εμπλέκονται ακόμη κι εκείνοι που νομίζουν ότι είναι εντελώς διαφορετικοί.

Το βιβλίο τής μόλις 30 ετών Ζέιντι Σμιθ, κόρης Άγγλου και Τζαμαϊκανής, αποτελεί επίτευγμα. Μέσα από μία ιστορία αρκετά απλή, καταφέρνει να μιλήσει για όλα. Για τον γάμο, τον έρωτα, την απιστία, την προδοσία. Για τη δημοκρατία και τον ολοκληρωτισμό. Για την εκπαίδευση. Τις ιδεολογικές μάχες. Το χάσμα γενεών. Την ελευθερία και την αγάπη. Για τους μαύρους στην Αμερική. Για την ποίηση και την τέχνη. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο που η Ζέιντι Σμιθ περιελήφθη στους 20 καλύτερους νέους συγγραφείς του περιοδικού «Granta». Ούτε που το βιβλίο της πήρε βραβείο Οrange και βρέθηκε στη short list του βραβείου Μπούκερ το 2005, χρονιά που η βρετανική κριτική επιτροπή ταλαντεύτηκε πολύ πριν καταλήξει στη Θάλασσα του Τζον Μπάνβιλ, έχοντας μπροστά της πολλά καλά βιβλία.

Πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος είναι ένας Άγγλος λευκός πανεπιστημιακός, ο Χάουαρντ Μπέλσι, ειδικός στον Ρέμπραντ. Προοδευτικός, άθεος, ανατρεπτικός, επίσης λίγο τεμπέλης, βράχος όμως στην επαγγελματική του ζωή, παρ΄ ότι στη μειοψηφία των πανεπιστημιακών ιδεών, και ευάλωτος στην προσωπική του ζωή- ίσως γιατί εκεί ακολουθεί πιο κλασικές διαδρομές. Όχι εντελώς, βέβαια, καθώς παντρεύτηκε μία μαύρη Αμερικανίδα, έκανε μαζί της τρία παιδιά και μετακόμισε στο Ουέλινγκτον, έξω από τη Βοστώνη. Ο μικρός γιος, ο μόνος που γεννήθηκε στις ΗΠΑ, έχει τάση να θέλει να ενταχθεί στη μαύρη κοινότητα, με προφορά Μπρονξ, και να υπερασπιστεί την αδικία. Ο μεγάλος γιος, ο καλύτερος χαρακτήρας, έχει τάση να τείνει ευήκοον ους στον συντηρητικό και τον θρησκευτικό λόγο. Η

Ζέιντι Σμιθ

ΣΤΗΝ ΟΜΟΡΦΙΑ ΠΟΥ ΧΑΝΕΤΑΙ

ΜΤΦ. ΜΠΕΛΙΚΑ ΚΟΥΜΠΑΡΕΛΗ, ΕΚΔ. ΨΥΧΟΓΙΟΣ, 2007, ΣΕΛ. 453

μεσαία, είναι χοντρούλα και καλή μαθήτρια. Εκεί όμως που βγαίνουν οι πραγματικά μεγάλες αντιθέσεις, είναι με μία άλλη οικογένεια, ενός μαύρου πανεπιστημιακού που, αντιστικτικά, έχει παντρευτεί λευκή Αγγλίδα. Ο μαύρος καθηγητής, ονόματι Κιπς, είναι ο εφιάλτης του λευκού Μπέλσι. Οι δυο τους έχουν την ίδια ειδικότητα και συναντώνται παντού, περνούν από τα ίδια πανεπιστήμια και τις ίδιες αίθουσες διαλέξεων. Ο ένας προοδευτικός, ο άλλος συντηρητικός. Ο ένας γράφει επί χρόνια ένα βιβλίο ζωής, ο άλλος μονοπωλεί τα μπεστ σέλερ.

Η Ζέιντι Σμιθ αφηγείται τις παράλληλες ιστορίες των δύο οικογενειών βάζοντάς τες να διασταυρώνονται, να συμπλέκονται και να παράγουν απίστευτα ζεύγη, ακόμη και ερωτικά τρίγωνα. Φτιάχνει μια ηθογραφία σε τελείως μοντέρνο περιβάλλον, κατέχοντας καλά το μυστικό των ανατροπών στην αφήγηση, που, βέβαια, κορυφώνονται στο τέλος.

Ίσως η μεγαλύτερη επιτυχία της Σμιθ είναι ότι την ώρα που παρουσιάζει την ανθρώπινη κωμωδία σε όλη της την έκταση, φτιάχνει πειστικούς χαρακτήρες χωρίς, εκ πρώτης όψεως, να παίρνει το μέρος κανενός. Η ματιά της είναι σε τελική ανάλυση αριστερή, όμως και ο πιο συντηρητικός είναι πειστικός στην άποψή του. Όλοι έχουν τους λόγους τους. Τα κίνητρα δεν αντιστοιχούν πάντα με τις πράξεις. Όλα είναι μες στη ζωή και τα περισσότερα, κατά βάθος, εξηγούνται στη βάση ταπεινών κινήτρων, παρά τις υψηλού περιεχομένου διακηρύξεις. Στο τέλος ο αναγνώστης δύσκολα αποφεύγει μία γεύση αηδίας για τα ανθρώπινα- την ίδια ώρα που τα κατανοεί και τα συγχωρεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές. Απλώς δεν είναι κατ΄ ανάγκην αυτές που έχουμε συνηθίσει. «Κοιτάζω την Κοντολίζα Ράις και τον Κόλιν Πάουελ και, Θεούλη μου!», λέει η μαύρη σύζυγος του Χάουαρντ Μπέλσι, Κίκι. «Βλέπω πόσο λυσσασμένα θέλουν να διαχωρίσουν τον εαυτούλη τους απ΄ τους άλλους μαύρους, μόνο που δεν φωνάζουν: “Εμείς την αρπάξαμε την ευκαιρία, έκλεισαν οι θέσεις, δεν χωράνε άλλοι, γεια χαρά”. Είναι τυπικός ρατσισμός της Δεξιάς αυτός, οι μαύροι εναντίον των μαύρων».

Τελευταία Νέα