Τον Φεβρουάριο του 1971 μετέφρασε από τα τσέχικα ο Ανδρέας Τσάκαλης, στις Εκδόσεις Κάλβος, «Το αστείο» του Μίλαν Κούντερα. Ίσως υπήρξε το δημοφιλέστερο μυθιστόρημα των χρόνων εκείνων. Στις σελίδες του αναγνώριζε κανείς αναλογίες ως προς τη συμπεριφορά των εξουσιών στις δύο χώρες που, παρά τις διαφορές τους είχαν το ίδιο άκαμπτο, βλοσυρό και σοβαροφανές πρόσωπο. Το βιβλίο όμως «μίλησε» περισσότερο στους ανθρώπους της Αριστεράς γιατί το συνέδεσαν με δύο πρόσφατα γεγονότα: τη διάσπαση του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι και την επέμβαση των σοβιετικών τανκς στην Πράγα.

Με λεπτό χιούμορ και υπόγεια ειρωνεία υπονόμευε βεβαιότητες και δημιουργούσε ερωτηματικά. Ή, για να θυμηθούμε τους στίχους του Αναγνωστάκη από το «Σκάκι»: «Γελώντας μπρος στις τόσες πανοπλίες… αναστατώνοντας τις στέρεες παρατάξεις».

Βέβαια η κωμική διάσταση στον Κούντερα δεν έχει την αθωότητα της ευθυμίας άλλων συγγραφέων. Συνεχίζει την ευρωπαϊκή παράδοση του 19ου αιώνα (Γκόγκολ, Τσέχωφ) όπου «στο βάθος του κωμικού βρίσκουμε την απελπισία», λέει σε συνέντευξή του ο ίδιος.

Βασική Πηγή: Αφιέρωμα στον Μ.Κ.,περ. « Διαβάζω» Αρ. 80/1983