Ιδιωτικά πανεπιστήμια, ιδιωτικός ΟΤΕ, ιδιωτική ΔΕΗ, ιδιωτικές εθνικές οδοί, ιδιωτικά «δημόσια» νοσοκομεία… Οι ιδιωτικοποιήσεις κάθε μορφής και κάθε τομέα κερδίζουν έδαφος σταθερά το τελευταίο διάστημα, αφήνοντας τον μέσο πολίτη αμήχανο, να παρακολουθεί ανίκανος να ερμηνεύσει τις συνέπειες αυτών των εξελίξεων για τη ζωή του μέχρι να έρθει η ώρα του λογαριασμού.


Δείγματα εκτοπισμού των δημοσίων υπηρεσιών ή της κοινής ωφέλειας από το ιδιωτικό κεφάλαιο είναι γνωστά εδώ και χρόνια και εκφράζουν μια παγκόσμια τάση στην οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της, έχει θέσει συγκεκριμένα όρια με τη νομοθεσία για παροχή καθολικών υπηρεσιών. Την τάση αυτή ακολούθησε και η Ελλάδα, και μάλιστα τα τελευταία χρόνια με ιδιαίτερη ορμή, αν και δεν έχει ακόμη ξετυλιχθεί όλο το σχέδιο της κυβέρνησης που αγκαλιάζει χωρίς επιφυλάξεις τη μετάβαση στην πλήρη επικράτηση της οικονομίας της αγοράς. Συγκεκριμένα, το κυβερνητικό σχέδιο αφορά:

Τηλεπικοινωνίες.

Η κυβέρνηση προωθεί την ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ με εκχώρηση και του μάνατζμεντ, αν και οι πολιτικές και εσωκομματικές αντιδράσεις οδηγούν σε δεύτερες σκέψεις και ενισχύουν προς το παρόν την πιθανότητα απλής διάθεσης πακέτου μετοχών του. Έχει όμως ήδη «ιδιωτικοποιηθεί» ο κανονισμός λειτουργίας των εργαζομένων του ΟΤΕ.

Η παροχή καλύτερων υπηρεσιών από ιδιώτες κοστίζει ακριβά για τις χαμηλότερες εισοδηματικά τάξεις

Ενέργεια.

Όπως και στις τηλεπικοινωνίες, η κυβέρνηση δεν αρκείται στην απελευθέρωση της αγοράς και στη λειτουργία ιδιωτικών εταιρειών- όπως θα γίνει-, βασικά στελέχη της τάσσονται υπέρ της ιδιωτικοποίησης της ίδιας της ΔΕΗ. Θα γίνει μάχη για να περιληφθεί ανάλογη πρόβλεψη και στο προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας.

Δημόσια έργα.

Έχουν προ πολλού πάψει να είναι αποκλειστικώς δημόσια με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ιδιωτικοποίησης την Αττική Οδό και το Ρίο- Αντίρριο. Τώρα, οι συμβάσεις που υπογράφηκαν και οι νέες που ετοιμάζονται θα επεκτείνουν την ιδιωτικοποίηση των δημοσίων έργων σε μεγάλα τμήματα των εθνικών οδών που θα κατασκευασθούν με ιδιωτικά κεφάλαια και θα εξοφλούνται με τα ανάλογα διόδια. Ήδη έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις για κατασκευή της Υποθαλάσσιας Αρτηρίας της Θεσσαλονίκης και της Ιόνιας Οδού, ενώ αναμένονται τους επόμενους μήνες και οι υπογραφές για Μαλιακό- Κλειδί, Κεντρικής Ελλάδος, Κόρινθο- Τρίπολη- Καλαμάτα και Πάτρα- Τσακώνα.

Σχολεία, φυλακές, δικαστήρια.

Έχει αποφασισθεί η κατασκευή, αλλά και η συντήρηση- φύλαξη και καθαριότητα, 58 σχολείων στην Αττική και την Κεντρική Μακεδονία από ιδιώτες, οι οποίοι πιθανότατα θα εκμεταλλεύονται τα κυλικεία ως αντάλλαγμα. Επίσης, στα δικαστικά μέγαρα της Πάτρας και του Ηρακλείου και στις φυλακές Θεσσαλονίκης, Βόλου και Κορίνθου οι ιδιώτες θα εκμεταλλεύονται τα πάρκινγκ τα κυλικεία και άλλα καταστήματα. Συνολικά έχει αποφασισθεί η κατασκευή τέτοιων έργων 772 εκατ. ευρώ και τους επόμενους μήνες θα προστεθούν άλλα 800 εκατ. στο πλαίσιο των λεγόμενων Συμπράξεων Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).

Υγεία.

Επίκειται η κατασκευή (με τη μέθοδο των ΣΔΙΤ) ενός παιδιατρικού νοσοκομείου στη Θεσσαλονίκη. Στην υγεία προκρίθηκε τελικά η λύση ανάθεσης της κατασκευής νοσοκομείων στους ιδιώτες, της συντήρησης και καθαριότητας των κτιρίων, όπως και της εκμετάλλευσης εμπορικών δραστηριοτήτων (π.χ. κυλικεία), όχι όμως και του μάνατζμεντ αυτών. Το τελευταίο ωστόσο είχε συζητηθεί εκτενώς μεταξύ του κ. Γ. Αλογοσκούφη και του τότε υπουργού Υγείας κ. Ν. Κακλαμάνη και δεν αποκλείεται να επανέλθει ως σενάριο για επόμενο έργο. Γενικώς, στα ΣΔΙΤ η κυβέρνηση κινείται προς το παρόν συντηρητικά, αλλά το θεσμικό πλαίσιο δίνει απεριόριστες δυνατότητες ιδιωτικοποίησης όχι μόνο των έργων, αλλά και των παρεχομένων υπηρεσιών.

Η εκχώρηση ενός τομέα που μέχρι χθες εθεωρείτο δημόσιος ή κοινωφελής στους ιδιώτες ίσως είναι αναπόφευκτη στην εποχή που ζούμε. Όμως εξίσου αναπόφευκτες είναι και οι αρνητικές συνέπειες για κατηγορία πολιτών, συγκεκριμένα τους πιο αδύνατους οικονομικά και κοινωνικά. Η μικρή εμπειρία μέχρι τώρα δείχνει πως οι ιδιωτικοποιήσεις μπορεί να έχουν οδηγήσει- όχι απαραιτήτως- σε παροχή καλύτερων υπηρεσιών, όμως με υψηλότερο κόστος το οποίο βαρύνει δυσανάλογα τις χαμηλότερες εισοδηματικά τάξεις. Έτσι, μερίδα πολιτών (το 1/3, ίσως, όπως λέγαμε παλιότερα) οδηγείται σε υποβάθμιση του επιπέδου ζωής, είτε γιατί δεν είναι σε θέση να πληρώσει το τίμημα για τις ιδιωτικές υπηρεσίες είτε γιατί το πληρώνει αναγκαστικά θυσιάζοντας κάτι άλλο. Ποιος προτιμά να πάει σήμερα στα Μεσόγεια από τη Λεωφόρο Λαυρίου αντί της Αττικής Οδού;

Ο ρόλος του κράτους, όμως, είναι να προστατεύσει την κατηγορία αυτή των πολιτών, διασφαλίζοντας μέσω των ρυθμιστικών αρχών που πρέπει να λειτουργούν αποτελεσματικά την παροχή ενός αξιοπρεπούς επιπέδου δημοσίων υπηρεσιών, προσιτών σε όλους. Η ανάγκη αυτή έγινε σαφέστατη στο θέμα της παιδείας. Η συζήτηση για το περίφημο άρθρο 16 του Συντάγματος έκανε σαφές ότι το βασικό θέμα δεν είναι αν θα δημιουργηθούν ή όχι κάποια ιδιωτικά πανεπιστήμια, αλλά αν θα αναβαθμισθεί ή όχι επιτέλους η δημόσια παιδεία. Ο ρόλος των κομμάτων, εξάλλου, είναι να αντιλαμβάνονται τις ανάγκες των πολιτών και να αντιστέκονται σε πολιτικές που δεν τις εξυπηρετούν. Οι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι φυσικοί νόμοι, είναι συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές.

Τελευταία Νέα