«Δυστυχώς δεν ζούμε σε εποχή τομών»

«Όταν ο καλλιτέχνης βγαίνει από τον εκθεσιακό χώρο στην πόλη, τα πράγματα

δυσκολεύουν. Είναι αγχωτικό, διότι δεν ξέρεις πόσο μπορεί ένα διακριτικό έργο

να επικοινωνήσει, όταν δίπλα του υπάρχει π.χ. μια εντυπωσιακή διαφήμιση», λέει

στα «ΝΕΑ» ο Ζάφος Ξαγοράρης, ο Έλληνας εικαστικός δημιουργός που συμμετέχει

με… ήχους από τον Αμαζόνιο (στην εγκατάσταση «Ο ήχος της Άκρης») στην 27η

Μπιενάλε του Σάο Πάολο, τη μεγαλύτερη εικαστική διοργάνωση μετά την Μπιενάλε

της Βενετίας, με θέμα «Πώς να ζούμε μαζί».

«Δεν είμαι όμως υπέρ των κραυγαλέων παρεμβάσεων στον δημόσιο χώρο. Προτιμώ τις

πιο έμμεσες λύσεις. Θα στείλω το μήνυμά μου κι όπου πάει. Θέλω ο περαστικός να

αισθάνεται πως βλέπει κάτι φιλικό προς αυτόν, όχι κάτι προκατασκευασμένο που

θα επικαλύψει την πραγματικότητά του», λέει ο καλλιτέχνης, που θα εκθέσει τη

δουλειά του στη λεωφόρο Ρίο Μπράνκο του Σάο Πάολο, αντίστοιχη της οδού Αθηνάς.

Θα «κρύψει» δηλαδή τους ήχους του σε καροτσάκια μικροπωλητών, σε καταστήματα,

σε ξενοδοχεία και σε σινεμά ταινιών σεξ αφήνοντας να τους προδώσουν τα

πολύχρωμα σημαιάκια που κρεμά δίπλα στα ηχεία. Ήχους που μάζεψε αφού πέρασε

δέκα ολόκληρες ημέρες στα μονοπάτια της ζούγκλας του Αμαζονίου και

αφουγκράστηκε ανάσες, πατημασιές και τραγούδια εντόμων και θηλαστικών που

κατοικούν στην Άκρη, την ακριτική, αλλά εμβληματική περιοχή της Βραζιλίας στα

σύνορα με το Περού και τη Βολιβία.

Το αποτέλεσμα της «συλλογής» του το μεταφέρει στην καρδιά του πολύβουου Σάο

Πάολο. Για ποιο λόγο; «Στην καθημερινότητα υπάρχει η ανάμνηση μιας περιοχής

που λειτουργεί ανακουφιστικά», λέει ο Ζάφος Ξαγοράρης. «Σκοπός μου είναι να

θυμίσω στον κόσμο την περιοχή αυτή, ώστε να μην αισθάνονται εγκλωβισμένοι στο

κέντρο. Με ενδιαφέρει αυτός ο ηχητικός σημαιοστολισμός να μετατρέψει μια

κεντρική λεωφόρο σε έναν χώρο γιορτής και τις τυχαίες διαδρομές των περαστικών

σε μια πορεία αφιερωμένη στην Άκρη».

Πιστεύετε ότι μπορεί το ευρύ κοινό να κατονοήσει ένα τέτοιο έργο χωρίς

επεξήγηση;

«Όταν αρχίζεις να επεξηγείς στην τέχνη αυτά που νιώθεις, τα απονευρώνεις

μπαίνοντας σε μια φθοροποιό διαδικασία, τόσο για σένα όσο και για τους

άλλους», λέει ο εικαστικός καλλιτέχνης. Τον οποίο για πρώτη φορά η καθιερωμένη

διεθνής διοργάνωση επέλεξε απευθείας και όχι ως κρατική συμμετοχή. Μαζί με 119

καλλιτέχνες – ανάμεσά τους ο Έλληνας, επίσης, Βαγγέλης Βλάχος – σε μια

προσπάθεια να αποκτήσει μεγαλύτερη συνοχή και να γίνει πιο ανταγωνιστική.

Πόσο άγχος μπορεί να προκαλέσει αυτή η επιλογή στον 43χρονο καλλιτέχνη και

επίκουρο καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, που έχει γίνει γνωστός από

τις εγκαταστάσεις του σε δημόσιους χώρους; «Δεν ζούμε σε μια εποχή τομών, αλλά

επεξεργασίας ιδεών και ελπίδας για το μέλλον. Δεν άγχομαι. Το βλέπω απλώς ως

μια ευκαιρία να συγκριθώ και να συνδιαλλαγώ με όσα συμβαίνουν έξω».

Τετραπλό «χτύπημα»

Δεν είναι όμως μόνο «Ο ήχος της Άκρης» που φέρνει τον Ζάφο Ξαγοράρη στο

προσκήνιο. Έχει τρεις ακόμη συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα.

Βιντεοσκοπημένο και συγκεντρωμένο το αποτέλεσμα των συζητήσεων που συντόνισε

με θέμα τις διαστάσεις της περιοχής γύρω από την Ακρόπολη, εκτίθεται στο

Γκάζι, στο πλαίσιο του «Μεγάλου Περιπάτου» – της έκθεσης του Εθνικού Μουσείου

Σύγχρονης Τέχνης. Στην έκθεση-πανστρατιά νέων καλλιτεχνών της Πάτρας «Ό,τι

απομένει είναι μέλλον» θα παρουσιάσει το αποτέλεσμα του εργαστηρίου που έγινε

με φοιτητές της ΑΣΚΤ και του Πανεπιστημίου της Πεσκάρα στο ταξίδι Πάτρα –

Αγκώνα. Και στο Μέτσοβο «παίζει» με τον βηματισμό των επισκεπτών στο

παρατηρητήριο που έχει στήσει, «μετατρέποντάς» τους σε… σκιάχτρα.

INFO

Μπιενάλε Σάο Πάολο 7/10 -17/12

«Μεγάλος Περίπατος» στην Αθήνα έως 29/9

Το «Σκιάχτρο» στην Πινακοθήκη Αβέρωφ Μετσόβου έως 17/9

«Ό,τι απομένει είναι μέλλον» στο Παλιό Αρσάκειο της Πάτρας. 23/9-11/11.