Από τις 27 Ιουλίου στην Πάτρα πραγματοποιείται η μεγαλύτερη έξωση Ρομά

(Τσιγγάνων) της τελευταίας δεκαετίας. Δεκάδες οικογένειες είδαν τις παράγκες

τους να γκρεμίζονται από συνεργεία του δήμου με την επικουρία της αστυνομίας ή

τις βρήκαν γκρεμισμένες όταν γύρισαν έπειτα από εποχιακές εργασίες. Άλλες

υποχρεώθηκαν να τις εκκενώσουν μέσα σε λίγες ώρες, με αντάλλαγμα μερικές

εκατοντάδες ευρώ και την αόριστη υπόσχεση για επιδότηση ενοικίων μηνών σε

σπίτια που καλούνταν να βρουν μόνες τους. Ορισμένοι από τους άστεγους, πια,

Ρομά πέφτουν θύματα παράνομης έξωσης ή απόπειρας έξωσης για τέταρτη φορά την

τελευταία διετία. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο Δήμος Πατρέων επικαλέστηκε το

ίδιο ακριβώς επιχείρημα, ότι δηλαδή δεν έκανε έξωση των Ρομά αλλά «καθαρισμό»

του χώρου από «εγκαταλελειμμένες» οικίες και αφού πρώτα «εξασφάλισε τη

συναίνεση» των περιοίκων Ρομά, αλλά όχι προφανώς των απόντων ιδιοκτητών των

κατοικιών. Οι καταγγελίες προέρχονται από το Ελληνικό Παρατηρητήριο των

Συμφωνιών του Ελσίνκι, αλλά και τους ίδιους τους Ρομά σε επιστολή τους προς τα

κόμματα της αντιπολίτευσης. Πρόκειται για το τελευταίο επεισόδιο σε ένα παλιό

σίριαλ. Η Αθήνα, ολυμπιακή πόλη το 2004, η Πάτρα, πολιτιστική πρωτεύουσα της

Ευρώπης φέτος, ο Βοτανικός, «παναθηναϊκή πόλη» σε λίγα χρόνια, δεν μπορούν να

χωρέσουν τους Ρομά.

Ακούω ήδη τον αντίλογο: τι πρέπει να γίνει, δηλαδή, όταν οι ανάγκες κατασκευής

ενός δημόσιου έργου επιβάλλουν να απομακρυνθούν μερικές παράγκες; Μα, φυσικά,

αυτό που επιβάλλει ο νόμος και η διεθνής πρακτική, παροχή αποζημίωσης ή

εναλλακτικής στέγασης. Στην περίπτωσή μας, όμως, οι αρχές συστηματικά αθετούν

κάθε συμφωνία με τους Ρομά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο δήμαρχος

Αμαρουσίου (η θητεία του οποίου μπορεί κάλλιστα να αποκληθεί ολομέτωπη επίθεση

κατά φυσικών και ανθρώπινων πόρων): αφού απέσπασε τη συναίνεση των Ρομά να

απομακρυνθούν, μετά αθέτησε το συμβόλαιο μετεγκατάστασης που ο ίδιος υπέγραψε.

Αυτή ακριβώς η τακτική του μικροαπατεώνα που ακολουθούν οι αρχές, αγνοώντας

ακόμα και δικαστικές αποφάσεις, επιστρέφει αυτούσια στους εκλεγμένους άρχοντές

μας όλα τα στερεότυπα που με ευκολία αποδίδουμε στους Ρομά. Αυτή η τακτική

έχει οδηγήσει σε μια αλυσίδα από αρνητικές αναφορές και καταδίκες: Συνήγορος

του Πολίτη, Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Διεθνής Αμνηστία,

Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, Επίτροπος για τα Ανθρώπινα

Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών

Δικαιωμάτων.

Η συνύπαρξη τοπικών κοινωνιών και Ρομά είναι δύσκολη υπόθεση και η επιδίωξη

επικράτησης αισθήματος ασφάλειας με παράλληλο σεβασμό στα δικαιώματα όλων

χωρίς διακρίσεις είναι ακόμα δυσκολότερη. Όταν όμως η πολιτεία δεν παρεμβαίνει

με ουσιαστική πολιτική ένταξης, αλλά δρα με την κουτοπονηριά χωροφύλακα του

’50, τότε η συνύπαρξη αυτή μοιάζει σχεδόν αδύνατη.

Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι β’ αντιπρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα

Δικαιώματα του Ανθρώπου, τ. πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς

Αμνηστίας.