Aκόμη και οι αστακοί κλαίνε

Νιώθει πόνο ο αστακός όταν τον βράζουμε; Αναμφίβολα, απαντούν οι ειδικοί,

και μεγάλη αμερικανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ υιοθετεί τη γνώμη τους. Αποφάσισε

μάλιστα να απαγορεύσει τις πωλήσεις ζωντανών οστρακόδερμων από τα καταστήματά

της. Δεν συμφωνούν, όμως, όλοι με την απόφασή της…

Πολλοί από τους σταθερούς πελάτες των σούπερ μάρκετ Whole Foods είναι

απογοητευμένοι. Είναι οι λάτρεις των ζωντανών θαλασσινών, που έβρισκαν πάντα

αυτό που τραβούσε η όρεξή τους στα δεκάδες καταστήματα της αλυσίδας, σε

περισσότερα από 180 σημεία σε όλη τη χώρα. «Με συγχωρείτε, κύριε. H εταιρεία

μας διερευνά αυτήν τη στιγμή τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι αστακοί»,

απολογείται ο ευγενικός υπάλληλος πίσω από τους πάγκους με τα φρέσκα

αλιεύματα, όταν ο πελάτης του ζητά αστακό.

Είναι η μεγαλύτερη αλυσίδα οργανικών τροφίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες και

διαθέτει πολλά καταστήματα και στο Λονδίνο με την ονομασία «Fresh and Wild». H

απόφασή της να σταματήσει να πουλάει ζωντανούς αστακούς έχει ανοίξει ξανά τη

συζήτηση για το αν θα πρέπει ή όχι να βράζεται και να καταναλώνεται ο αστακός,

το στολίδι των ωκεανών… «Είναι ζήτημα ποιότητας ζωής», λέει η Μάργκαρετ

Γουίτενμπεργκ, εκπρόσωπος της εταιρείας. «Είτε πρόκειται για εσάς, για εμάς,

για ένα σκύλο, μια γάτα, ένα πρόβατο ή έναν αστακό, πρέπει να δίνεται σε όλους

η δυνατότητα να εκφράζονται ανάλογα με τη φύση τους, να υποστηρίζουν δηλαδή

την ταυτότητά τους ως πλάσματα».

H έρευνα. H απόφαση της Whole Foods ελήφθη κατόπιν έρευνας ειδικών, η

οποία κατέληξε πως δεν είναι δυνατό να διασφαλιστεί η υγεία των αστακών και

των μαλακόστρακων έξω από το φυσικό τους περιβάλλον επί μακρόν. Πολλοί αστακοί

φυλάσσονται σε αποθηκευτικές εγκαταστάσεις πολλούς μήνες πριν καταλήξουν

στις… πεινασμένες διαθέσεις ενός πελάτη, επισημαίνουν στελέχη της αλυσίδας

σούπερ μάρκετ που εδρεύει στο Τέξας. Και – για μια εταιρεία η οποία θέλει να

δίνει την εντύπωση ότι υπερασπίζεται πάντα τον καλύτερο τρόπο παραγωγής και

διάθεσης των προϊόντων της – η απόφασή της, κατά γενική ομολογία, συνάδει με

τη φιλοσοφία της.

Μήπως όμως έτσι ανοίγει ο δρόμος και για την απαγόρευση της πώλησης μυδιών,

στρειδιών και όλων των συναφών; Στο εξής, μόνο κατεψυγμένοι αστακοί θα

βρίσκονται στα ψυγεία της αλυσίδας σούπερ μάρκετ. Σημαντικό ρόλο για την

απόφασή της έπαιξε και η ζωοφιλική οργάνωση ΡΕΤΑ (Άνθρωποι για την Ηθική

Μεταχείριση των Ζώων) η οποία εδώ και καιρό πραγματοποιεί εκστρατεία υπέρ

της… «Απελευθέρωσης του αστακού». «Ευχαριστούμε την Whole Foods για τη λήψη

της απόφασης», τονίζει ο εκπρόσωπός της, Ματ Πρέσκοτ. Επικαλούμενη

επιστήμονες, η οργάνωση επισημαίνει πως δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι

αστακοί, όπως άλλα ζώα, έχουν νοημοσύνη και νεύρα και αντιλαμβάνονται τον

πόνο.

Μαζί με το νερό. Και εδώ η συζήτηση ανοίγει. Περιλαμβάνει ακόμη και τον

τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να μαγειρεύεται ο αστακός. Έτσι, ενώ κάποιοι

επιστήμονες τονίζουν ότι ο καλύτερος τρόπος για να σκοτώσει κανείς έναν αστακό

είναι να του σκίσει το κεφάλι με ένα μεγάλο και κοφτερό μαχαίρι, τα βιβλία της

μαγειρικής συστήνουν τη βύθισή του σε ένα σκεύος με νερό που βράζει. Υπάρχουν

μάλιστα και ειδικοί που λένε ότι είναι προτιμότερο να βράζει ο αστακός μαζί με

το νερό ταυτόχρονα, ώστε να θανατώνεται με αργό ρυθμό, γιατί έτσι δεν νιώθει

πόνο. Ποιος μπορεί να αντέξει όμως τον ήχο που βγάζει ο αστακός όταν

σιγοβράζει;

Υπάρχουν πολλοί που διαφωνούν

Ο Αμερικανός μυθιστοριογράφος Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, αφού επισκέφτηκε το

Φεστιβάλ του Αστακού στο Μέιν, έγραψε ένα άρθρο στο περιοδικό «Gourmet». Ό,τι

είδε συμπυκνώνονται σε μια φράση του: «Ο αστακός συμπεριφέρεται όπως θα

συμπεριφερόμασταν εσύ κι εγώ αν μας έριχναν μέσα σε νερό που βράζει».

Δεν συμφωνούν, όμως, όλοι με την άποψή του. Έρευνα που δημοσιεύθηκε πέρυσι από

το νορβηγικό Πανεπιστήμιο των Επιστημών Ζωής τού Όσλο, επισημαίνει ότι δεν

είναι βέβαιο πως οι αστακοί νιώθουν πόνο. H Νταϊάν Κόουαν, ειδική σε θέματα

θαλάσσιας βιολογίας, απαντά σε όσους υποστηρίζουν τον… πόνο του αστακού ότι

αυτά τα πλάσματα διακρίνονται για το πρωτόγονο νευρικό τους σύστημα και δεν

νιώθουν τον πόνο όπως τον εννοούμε εμείς. Επικαλέστηκε μάλιστα και το γεγονός

ότι ένας αστακός, ακόμη κι αν σκοντάψει σε κάποιον βράχο και χάσει μια

δαγκάνα, δεν σταματά τον δρόμο του. Το αντίθετο μάλιστα: συνεχίζει, σαν να μη

συνέβη τίποτα.