Iστορία γραμμένη σε χαλκό

Δεν λάμπουν, αλλά κρύβουν τη γοητεία της καθημερινότητας. Είναι 520 χάλκινα

νομίσματα – από τα 2.700 που περιλαμβάνει η συλλογή του Κοινωφελούς Ιδρύματος

Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου- τα οποία διηγούνται την ιστορία των

χάλκινων νομισμάτων από τον 6ο αιώνα π.X. έως την ίδρυση του νεοελληνικού

κράτους. Αφορμή για την παρθενική παρουσίασή τους σε κοινό είναι η έκθεση

«Χαλκούς, ένεκα αλλαγής», που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη, στο οποίο και

παραχωρήθηκαν για την αξιοποίηση και προβολή τους στο εξωτερικό.

«Δύο είναι οι ιδιομορφίες της έκθεσης», εξηγεί στα «NEA» η επιμελήτρια της

έκθεσης, νομισματολόγος, Βάσω Πέννα. «Πρώτον, η χρονική και γεωγραφική της

εμβέλεια, καθώς παρουσιάζονται κέρματα από τον 5ο αιώνα π.X. έως την ίδρυση

του νεοελληνικού κράτους και από τις αποικίες της Κάτω Ιταλίας έως τα βασίλεια

της Ανατολής. Και δεύτερον, ότι εκτίθενται μόνο χάλκινα, αλλοιωμένα από τον

χρόνο νομίσματα, που άγγιξαν στο διάβα των αιώνων άνθρωποι με τις ίδιες

ανάγκες που έχουμε και εμείς σήμερα».

Από το αρχαιότατο νόμισμα, τη μικροσκοπική έκτη από ήλεκτρο (630-600 π.X.) έως

το τρωικό με τον γυμνό Γανυμήδη να ταΐζει τον αετό (2ος αιώνας μ.X.) και το

σπάνιο μετάλλιο του Μεγάλου Κωνσταντίνου με τους δύο αντιμέτωπους Καίσαρες

(4ος αιώνας μ.X.), τα χάλκινα κέρματα της έκθεσης – στην πλειονότητά τους

αρχαία ελληνικά και βυζαντινά – προκαλούν τον επισκέπτη να κατανοήσει τη

δυναμική του νομίσματος και να συνειδητοποιήσει τον ρόλο που έπαιξαν στη

διάδοση θρησκευτικών και πολιτικών μηνυμάτων.

«H καθιέρωση των χάλκινων νομισμάτων αντιμετωπίστηκε με αρκετή

επιφυλακτικότητα, μολονότι ο χαλκός ως άμορφη μάζα ή με τη μορφή χρηστικών

σκευών είχε παίξει καθοριστικό ρόλο», σημειώνει η κ. Πέννα. Έτσι, τα πρώτα

χάλκινα νομίσματα κάνουν το ντεμπούτο τους στον ελληνικό κόσμο στα μέσα του

5ου αιώνα π.X. με τις ελληνικές αποικίες της Κάτω Ιταλίας να πρωτοπορούν. Τα

ασημένια και τα χρυσά, όμως, εξακολουθούσαν να έχουν μεγαλύτερη αξία, γι’ αυτό

και η παραχάραξή τους επέσυρε την ποινή του θανάτου.

Νοθείες. Οι επιτήδειοι στα αρχαία και τα βυζαντινά χρόνια είχαν

επινοήσει δύο βασικούς τρόπους απάτης: το ψαλίδισμα της περιφέρειας των

νομισμάτων και την κατασκευή υπόχαλκων. Και τα ίδια τα κράτη όμως σε περιόδους

οικονομικής κρίσης «νόθευαν» τα νομίσματά τους – όπως η Αθήνα που έκοψε τα

«πονηρά χαλκεία» όταν τα μεταλλεία του Λαυρίου έπεσαν στα χέρια των

Σπαρτιατών.

INFO

«Χαλκούς, ένεκα αλλαγής» έως 30 Απριλίου στο Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1, τηλ.

210-3671.000). Ίντερνετ: http: //www.benaki.gr/exhibitions/gr/