EΛENH KAPAΪNΔPΟY «Mέσα στη χαρά δεν δημιουργείς»

Επτά χρόνια πέρασαν από την πρώτη συναυλία της Ελένης Καραΐνδρου στο Μέγαρο

Μουσικής και τώρα να ‘μαστε πάλι, με δυο φλιτζάνια καφέ, να προσπαθούμε να

«βάλουμε» σε λέξεις αυτό που θα δούμε σε μερικές ημέρες στην αλλαγμένη (για

τις ανάγκες της παράστασης) σκηνή της Αίθουσας των Φίλων της Μουσικής.

Νευρώδης όπως πάντα, γελαστή και εξαιρετικά φιλική, δεν κρύβει το άγχος που τη

διακατέχει μέχρι να μπουν τα πάντα στη θέση τους. Τα ραντεβού είναι σημειωμένα

καθαρά στο μπλοκάκι, οι πρόβες στο στούντιο «E» της EPT συνεχίζονται, τα

τηλέφωνα χτυπούν… «Με 110 άτομα πάνω στη σκηνή, όπως καταλαβαίνεις…»,

λέει.

Τόσα πολλά; Γιατί;

«Το Λιβάδι που Δακρύζει» που θα παιχτεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και οι

«Τρωάδες» που θα παιχτούν σε παγκόσμια πρώτη, συνδέονται με το θέμα του

ξεριζωμού. Σκέφτηκα λοιπόν ότι θα ήταν πιο ενδιαφέρον, με αφορμή (και

επίκεντρο) τους δύο αυτούς δίσκους, να φτιάξω κάτι πιο ολοκληρωμένο και να

συμπεριλάβω κομμάτια από προηγούμενες δουλειές, που συνδέονται θεματικά. Από

το Ταξίδι στα Κύθηρα, απ’ το Βλέμμα του Οδυσσέα, απ’ το Τοπίο στην Ομίχλη, απ’

τη Ρόζα. Θα υπάρχει ένα παιχνίδι δηλαδή με ήχους, με όργανα, τονικότητες,

ρυθμούς. Όλα αυτά βέβαια τα συζητήσαμε με τον Μάνφρεντ – όπως πάντα.

Όμως για να έχουμε το αποτέλεσμα που πρέπει, χρειαζόμαστε πολλά «χρώματα» στην

ορχήστρα, τη χορωδία, τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη… Εκτός από την Καμεράτα,

που είναι εμπλουτισμένη με παραπάνω έγχορδα, θα υπάρχουν πολλά πνευστά αλλά

και ένα σύνολο παραδοσιακών οργάνων, καταπληκτικοί σολίστ… Δεν κάνω συχνά

συναυλίες, άλλά όταν κάνω…

Το σκεπτικό για το ολοκληρωμένο έργο – παράσταση είναι κάτι που σας έχει

«περάσει» ο Μάνφρεντ Άιχερ;

Πάντα με ενδιέφερε η δραματουργία στις συναυλίες μου. Και η συνολική εικόνα.

Για να καταλάβετε, κάθησα και ζωγράφισα στο χαρτί πώς φαντάζομαι τη σκηνή, πού

θα ήθελα να σταθούν τα όργανα, τι χρώματα θα βάλουμε, τι αλλαγές να κάνουμε…

H συμβολή του Μάνφρεντ βέβαια είναι ανεκτίμητη. Συζητάμε, ξανασυζητάμε…

Είναι πολύ διαφορετικό να παρουσιάζεις κάτι ζωντανά, από το να το ηχογραφείς

για δίσκο. Οι χρόνοι πρέπει να είναι πολύ πιο πυκνοί στο ζωντανό, ενώ αντίθετα

στον δίσκο τα πάντα διαστέλλονται. Γι’ αυτό και πρέπει να κάνεις αλλαγές – κι

αυτό είναι πολύ δημιουργικό, όχι μόνο για την παρούσα φάση, αλλά ώρες ώρες και

για το μέλλον. Σου ‘ρχονται διάφορες ιδέες.

Όπως;

Τώρα, για παράδειγμα, σε ένα θέμα του Οδυσσέα βάζω τον ομποΐστα να

«συνομιλήσει» με την πολίτικη λύρα του Σωκράτη Σινόπουλου – ενώ στην πρώτη

εκδοχή ήταν η βιόλα της Κιμ Κασκασιάν που είχε τον ρόλο της λύρας. Σκεπτόμουν,

λοιπόν, τι ωραία που θα ήταν αν ο Γιαν Γκαρμπάρεκ συναντούσε μια μέρα τον

Σωκράτη Σινόπουλο… Έτσι κι αλλιώς όμως η συναυλία θα ηχογραφηθεί (από την

ECM), o Μάνφρεντ θα είναι εδώ, θα δει πράγματα, θα ανταλλάξουμε ιδέες.

«Ανατρέχεις σε αυτά που σε σημάδεψαν»

«H Ελεγεία Του Ξεριζωμού» είναι ο τίτλος της συναυλίας σας. Αναρωτιόμουν,

πρέπει πάντα να υπάρχει ένα δράμα, μια θλίψη πίσω από τις νότες;

Νομίζω ότι μια μουσική που έχει γράψει μέσα μας, σίγουρα έχει αποτυπώσει ένα

μεγάλο ερώτημα ή ένα μεγάλο συναισθηματικό θέμα. Όλα τα κλασικά έργα κάπως

έτσι δεν είναι; Όταν είσαι μέσα στην τρελή χαρά δεν νομίζω ότι έχεις τη

διάθεση να δημιουργήσεις. Για να γράψεις, ακόμα κι όταν είσαι καλά, ανατρέχεις

σε πράγματα που σε σημάδεψαν. Τι σε σημαδεύει συνήθως; Θα σε σημαδέψει ένας

χωρισμός. Ένας μεγάλος έρωτας. Ένας θάνατος. Αλλά ακόμα κι ένα χαρούμενο

περιστατικό με το πέρασμα του χρόνου θα γίνει μια ανάμνηση που θα έχει τη

γεύση της πίκρας. Γιατί τώρα δεν το έχεις πια.

Έχει αποτυπωθεί ποτέ αυτή η χαρούμενη… πίκρα στη μουσική σας;

Αμέ. Το θέμα του Μελισσοκόμου είναι τέτοιο. Του αποχαιρετισμού. Ένα θέμα που,

θα μπορούσε να πούμε, διακατέχεται από μια ανάμνηση πλήρους ευτυχίας. Μια

ευτυχία που ανήκει στο παρελθόν και αντιμετωπίζεται ως πλήρως τελειωμένη. Αυτό

έχει μια θλίψη μέσα του… Αλλά πάντα δεν έχουμε αναγκαστεί να αποχαιρετήσουμε

τις ωραίες στιγμές; Τους μεγάλους έρωτες; Μας μένει η αγάπη και οι βαθιές

ανθρώπινες σχέσεις. Και οι φιλίες…

Αισιόδοξη τελικά;

Πάντα. Ο πιο αισιόδοξος και θετικός άνθρωπος του κόσμου. Δεν υπάρχει κάτι που

να πω δεν μπορώ. Θα βρω λύση. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κλείνεις τα μάτια και

τα αυτιά και γίνεσαι αναίσθητος. Σημαίνει ότι έχεις αποδεχθεί την κατάσταση

και βρίσκεις τη δύναμη και προχωράς. Δύναμη και κέφι – κυρίως αυτό.

«H μουσική δεν απευθύνεται μόνο στους βασανισμένους»

Έχετε σκεφθεί ότι οι μουσικές σας ίσως να κινητοποιούν περισσότερο

ανθρώπους που ζουν σήμερα το δράμα του ξεριζωμού παρά εμάς, τους

εφησυχασμένους της δυτικής κοινωνίας;

H Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει προέλθει από πρόσφυγες. Πόσοι ήρθαν από την

Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη, την Οδησσό, την Αίγυπτο… Όλοι αυτοί οι

άνθρωποι δεν μας έχουν μπολιάσει με τα στοιχεία τα ψυχικά και τα πολιτισμικά

των περιοχών που έμεναν, φέρνοντας μαζί τους και τον καημό του ξενιτεμένου που

δεν θα δει το σπίτι του ξανά; Νομίζω ότι ο Αγγελόπουλος άγγιξε με πολύ

ευαίσθητο τρόπο αυτά τα θέματα -αυτή ήταν η πεμπτουσία της δουλειάς του.

Νομίζετε ότι οι σημερινοί πρόσφυγες, τους οποίους βλέπουμε να τρέχουν στις

οικοδομές και στα χωράφια για να στείλουν δυο δραχμές στο σπίτι τους – από την

Αλβανία, τη Ρωσία, το Πακιστάν κ.λπ. – θα καταλάβαιναν τη μουσική σας;

H μουσική δεν έχει εμπόδια τέτοιου είδους, είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Κι έχω

την εντύπωση ότι μπορεί να συγκινήσει ανθρώπους με κοινά βιώματα. Αλλά δεν

απευθύνεται μόνο στους βασανισμένους. Μακάρι να μπορεί να δημιουργήσει

εγρήγορση και σε ανθρώπους που δεν είναι ταλαιπωρημένοι – γιατί τότε μπορεί να

κατανοήσουν περισσότερο τους διπλανούς τους.

INFO

Την Κυριακή 27, τη Δευτέρα 28 και την Τρίτη 29 Μαρτίου στο Μέγαρο Μουσικής

Αθηνών (Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη, τηλ. 210-7282.333) «H Ελεγεία Του Ξεριζωμού»

της Ελένης Καραΐνδρου. Σκηνογραφία: Γιώργος Πάτσας. Video Art: Βουβούλα

Σκούρα. Φωτισμοί: Ανδρέας Σινάνος. Σκηνοθεσία: Αντώνης Αντύπας. Παίζει η

Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, ενισχυμένη με κορυφαίους σολίστ, υπό

τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ, η Χορωδία της EPT (διεύθυνση: Αντώνης

Κοντογεωργίου) και σύνολο παραδοσιακών οργάνων. H Ελένη Καραΐνδρου στο πιάνο.