Αναζήτηση
|
|
Μέχρι εκείνη τη στιγμή είναι χαριτωμένα παιδάκια, χαμογελαστά και
ευχάριστα. Και ξαφνικά, εν μια νυκτί, όλα αλλάζουν και τα πάλαι ποτέ
αγγελούδια μεταμορφώνονται σε ανήμερα θηρία: αγαπημένο τους χρώμα γίνεται το
μαύρο, όλα τους φταίνε και για όλα έχουν να πουν ένα «όχι», αρνούνται να
συγκεντρωθούν σε κάτι για παραπάνω από 5 λεπτά.
|
|
Με άλλα λόγια, ο εφιάλτης των γονιών παίρνει σάρκα και οστά μπροστά στα ίδια
τους τα μάτια, οδηγώντας τους στα πρόθυρα της τρέλας!
Εφηβεία… Οι επιστήμονες έχουν πια καταλήξει ότι για όλα όσα περικλείει η
λέξη, δεν φταίει μόνο το γεγονός ότι από την ηλικία των 12 ετών ώς 18 ετών τα
παιδιά μοιάζουν περισσότερο με κινούμενες ορμόνες!
Είναι και ζήτημα… κατασκευαστικό. Ενώ για πολλά χρόνια οι επιστήμονες
θεωρούσαν ότι σε αυτή την ηλικία ο εγκέφαλος έχει ήδη διαμορφωθεί, μόλις πριν
από περίπου δύο χρόνια ανακάλυψαν ότι μέχρι την ηλικία των 20 ετών ο εγκέφαλος
περνά από διάφορα στάδια ωρίμασης.
Ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου διαμορφώνονται στη διάρκεια της εφηβείας,
γεγονός που καθορίζει και τη συμπεριφορά των παιδιών αυτής της ηλικίας:
Το μονωτικό. Κατ’ αρχήν είναι η μυελίνη, η λιπαρή ουσία του εγκεφάλου
που παίζει τον ρόλο του μονωτικού υλικού. H μυελίνη εγκαθίσταται γύρω από τους
νευρίτες (οι οποίοι απαρτίζουν το δίκτυο μεταφοράς «μηνυμάτων» στο νευρικό
σύστημα του ανθρώπου), κάνοντας ταχύτερη τη μεταβίβαση – και άρα την
επεξεργασία – των μηνυμάτων.
Έπειτα είναι οι συνάψεις (συνδέσεις) μεταξύ των νεύρων στην περιοχή του
προμετωπιαίου φλοιού που εντοπίζεται πίσω από τα μάτια. H περιοχή αυτή
σχετίζεται με την οργανωτικότητα, την ικανότητα σχεδιασμού και στοχοθέτησης,
καθώς και με την «αναχαίτιση» των παρορμητικών τάσεων. Όλα αυτά δηλαδή που δεν
έχουν οι έφηβοι!
Εγκεφαλική διεργασία. Στην παιδική ηλικία μια σειρά από νευρικά κύτταρα
κατακλύζουν τον προμετωπιαίο φλοιό αυξάνοντας κατακόρυφα το μέγεθός του. Στην
εφηβεία, όμως και μέχρι την ηλικία των 20 χρόνων, η πυκνότητα αυτή μειώνεται
στο μισό. Οι αιτίες της διαδικασίας αυτής μένουν ακόμη ασαφείς, αλλά οι
επιστήμονες υποθέτουν ότι οφείλεται κυρίως σε μια διεργασία του εγκεφάλου κατά
την οποία νευρικές συνάψεις και «μονοπάτια» που θεωρούνται περιττά
καταστρέφονται.
H διαδικασία αυτή φέρνει συναισθηματικές αλλαγές στον έφηβο: κάπως έτσι
εξηγούνται οι απότομες μεταπτώσεις της διάθεσης και η αμφιθυμία. Κάπου εκεί
βρίσκεται και η απάντηση στο πώς γίνεται και όλοι οι έφηβοι εναντιώνονται σε
κάθε μορφής «εξουσία», ενώ δεν διστάζουν να ριψοκινδυνεύσουν σε καθετί.
Ο ύπνος των εφήβων. Την ίδια στιγμή, η επίφυση – αδένας του εγκεφάλου
που παράγει τη μελατονίνη – λειτουργεί διαφορετικά στους εφήβους. Έτσι η
παραγωγή της μελατονίνης – η οποία δίνει στον οργανισμό το σύνθημα ότι ήρθε η
ώρα του ύπνου – φτάνει στο υψηλότερο επίπεδο αργότερα όταν είναι κανείς
έφηβος. Γι’ αυτό τα παιδιά σε αυτή την ηλικία δυσκολεύονται να πέσουν νωρίς
για ύπνο, αλλά και να ξυπνήσουν πριν από το μεσημέρι.
Για όσο διάστημα αλλάζει ο εγκέφαλός τους, οι έφηβοι δυσκολεύονται να
κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων. Αν δείξεις σε έναν έφηβο τις
φωτογραφίες προσώπων ζητώντας του να σου περιγράψει τη συναισθηματική τους
κατάσταση θα «πέσει μέσα» κατά 20% λιγότερο σε σχέση με έναν ενήλικα.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που πολλές φορές οι έφηβοι εκδηλώνουν εγωκεντρική
συμπεριφορά ενεργώντας χωρίς να υπολογίσουν τις συνέπειες της πράξης τους
στους άλλους. Το σίγουρο είναι ότι δεν το κάνουν… επίτηδες, για να σπάσουν
τα νεύρα των γονιών τους!
Πάρτι κάνουν οι ορμόνες στον οργανισμό του εφήβου
Στις ηλικίες 6 – 8 χρόνων τα επινεφρίδια των αγοριών αρχίζουν να
«φουλάρουν» στην έκκριση ανδρικών ορμονών, όπως η δεϋδροεπιανδροστερόνη, που
αποτελούν την πρώτη ύλη για την παρασκευή άλλων ορμονών. Παράλληλα, οι ορμόνες
αυτές προετοιμάζουν το έδαφος για την τριχοφυΐα του προσώπου, ενώ κάνουν το
δέρμα πιο λιπαρό και πιο έντονη τη μυρωδιά του σώματος.
H μεγάλη αλλαγή, όμως, συμβαίνει με τις αναπαραγωγικές ορμόνες. Αυτές
παράγονται από τον «βασιλιά» του ορμονικού συστήματος, τον υποθάλαμο (που
εντοπίζεται κάπου πίσω από τα μάτια) με τη βοήθεια βέβαια της υπόφυσης.
Ουσιαστικά, η εφηβεία ξεκινά όταν αρχίζει και η παραγωγή της εκλυτικής ορμόνης
γοναδοτρόπων (GnRH), η οποία δίνει το σύνθημα για να παραχθεί τεστοστερόνη στα
αγόρια και οιστρογόνα στα κορίτσια.
H εμφάνιση των ορμονών αυτών γίνεται αισθητή στο σώμα των παιδιών: τα
οιστρογόνα ευθύνονται για την ανάπτυξη του στήθους (και της μήτρας) στα
κορίτσια, ενώ αυτά καθορίζουν και το συνολικό σχήμα του σώματός τους,
ανακατανέμοντας το λίπος.
Στα αγόρια η τεστοστερόνη είναι αυτή που δίνει σχήμα στο σώμα, τρίχες στο
πρόσωπο και βραχνάδα στη φωνή.
Επιμέλεια: Στέφανος Κρίκκης, Δέσποινα Κουκλάκη
