Αναζήτηση
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για τον τίτλο ενός εξαιρετικά ενδιαφέροντος βιβλίου, που
μόλις κυκλοφόρησε (βλέπε: Μ. Leonard, «Why Europe Will Run the 21st Century»,
Λονδίνο, Fourth Estate, 2005). Παρά τις κρατούσες απόψεις, παρατηρεί ο
συγγραφέας, και παρά τις αναφορές για παντοδύναμη αμερικανική αυτοκρατορία, τα
τελευταία δύο χρόνια πιστοποίησαν πάνω απ’ όλα τους περιορισμούς (limits) της
αμερικανικής δύναμης. H αμερικανική οικονομική υπεροχή στο παγκόσμιο σύστημα
έχει συρρικνωθεί (το 1950 το αμερικανικό ΑΕΠ ήταν διπλάσιο από εκείνο της Δ.
Ευρώπης, σήμερα είναι στο ίδιο μέγεθος). H πολιτική της δύναμη και υπεροχή
είναι, κατά τον συγγραφέα, επίσης σε διαδικασία συρρίκνωσης. H κυριαρχία της
Αμερικής είναι ορατή μόνο σε δύο επίπεδα: στην ικανότητά της να διεξάγει και
να κερδίζει πολέμους και στην ποπ κουλτούρα της. «Αλλά αντίθετα με την Ευρώπη,
η οποία βλέπει κάθε άλλο κράτος ως δυνητικό σύμμαχο και φίλο, η Αμερική βλέπει
έναν κόσμο όπου κάθε άλλη ανεξάρτητη δύναμη αντιπροσωπεύει έναν εν δυνάμει
εχθρό!». H αμερικανική παρουσία στον κόσμο είναι ρηχή και στενοκέφαλη. Είναι
βεβαίως η μόνη υπερδύναμη που μπορεί «να απειλεί» και να επιβάλει τη βούλησή
της σχεδόν πάνω στο σύνολο του κόσμο. Αλλά μόλις γυρίσει την πλάτη της, η
δύναμη και η παρουσία της εξαφανίζονται. H ισχύς της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
αντιθέτως, πηγαίνει σε βάθος και πλάτος: χώρες που περιέχονται στη σφαίρα
επιρροής της αλλάζουν σταθερά και για πάντα. Για πενήντα σχεδόν χρόνια, η
Ευρώπη έχει επιδοθεί στην οικοδόμηση μιας «κοινότητας δημοκρατικών χωρών». Και
καθώς η Ινδία, η Βραζιλία, η N. Αφρική και η Κίνα αναπτύσσονται οικονομικά και
ζητούν να εκφρασθούν πολιτικά, το ευρωπαϊκό πείραμα θα αντιπροσωπεύει το
ελκυστικό πρότυπο για τη μεγιστοποίηση της ευημερίας τους και κατοχύρωση της
ασφάλειάς τους. Έτσι, το πιθανότερο είναι να συμμαχήσουν με την E.E., εξέλιξη
που θα οδηγήσει σ’ ένα νέο «ευρωπαϊκό αιώνα». Ήδη η σφαίρα επιρροής της
Ευρώπης περιλαμβάνει σήμερα (σύμφωνα με τον συγγραφέα) ούτε λίγο ούτε πολύ 109
χώρες της υφηλίου και πρόκειται να διευρυνθεί.
Μια ιδιαίτερα αισιόδοξη άποψη για το μέλλον της Ευρώπης.
Ο Π.K. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος
Δ.Σ. του ΕΛΙΑΜΕΠ.
