Το βιβλίο του Le Corbusier «Για μια Αρχιτεκτονική» (Εκδόσεις

Εκκρεμές, μετάφραση Π. Τουρνικιώτη,

Νοέμβριος 2004) παραπέμπει στο γραπτό σχεδιασμένο και κτισμένο έργο

του, που εξακολουθεί να προκαλεί, να προβληματίζει και να επανερμηνεύεται.

«Το βιβλίο αυτό γράφτηκε με ένταση.

Πώς να μιλήσεις με ευγενική αμεροληψία για την αρχιτεκτονική που προκύπτει

από το πνεύμα της εποχής, όταν αυτό το πνεύμα φοράει ακόμα τα ανυπόφορα

κουρέλια μιας εποχής που πεθαίνει;»

(Εισαγωγή του Le Corbusier στην έκδοση του 1923)

Ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης, «συμφιλιώνοντας τις δύο όψεις της μεταφραστικής

περιπέτειας» (Δ. Μαρωνίτης Μετάφραση στο τετράγωνο. Βήμα,

5-12-2004), αποδίδει έγκυρα και γόνιμα το κείμενο στα ελληνικά γνωρίζοντας

ότι: «το χρέος είναι συγχρόνως γλωσσικό και ηθικό». Μέσα από το

βάθος των λέξεων η αρχιτεκτονική συναντάει την ποίηση, μεταφέροντας από τα

γαλλικά στην δική μας πολυκύμαντη γλώσσα τον δύσβατο λόγο του συγγραφέα με

επίγνωση ότι ο Le Corbusier υπήρξε ποιητής στο σύνολο του έργου του.

«H εικονογράφηση, επιλεγμένη με εξαιρετική συνοχή από τον Le

Corbusier για το κάθε κεφάλαιο ξεχωριστά, σε ορισμένες περιπτώσεις

λειτουργεί με την αντίθεση ή την πρόκληση: Ο διπλός λόγος

(εικόνα-κείμενο) έχει φτάσει στο απόγειό του», γράφει στον επίλογο ο Π.

Τουρνικιώτης.

Παρουσιάζοντας το βιβλίο στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 29-11-2004 ο Michel

Richard – διευθυντής του Ιδρύματος Le Corbusier – μίλησε για την

οικουμενικότητα του συνολικού συγγραφικού έργου του Le Corbusier, που ανήκει

πλέον στην πνευματική κληρονομιά της ανθρωπότητας.

Αναφέρθηκε επίσης στο παγκόσμιο δίκτυο των ερευνητών που δραστηριοποιούνται,

με την υποστήριξη της Fondation Le Corbusier στο Παρίσι, ανακαλύπτοντας νέες

πτυχές στο έργο, στις ιδέες, αλλά και στην προσωπικότητα του αρχιτέκτονα ο

οποίος με επιμονή και πάθος αφιερώθηκε στην αναζήτηση του «νέου

πνεύματος».

Τα θέματα που συνοπτικά απασχόλησαν τους ομιλητές είναι ενδεικτικά της

επικαιρότητας που έχουν οι σκέψεις του Le Corbusier καθώς η δυναμική τους

κινητοποιεί ανανεωμένες θεωρίες της αρχιτεκτονικής και τις σύγχρονες

στρατηγικές υποστήριξής τους.

Ο Ζήσης Κοτιώνης στάθηκε στις ασυνέχειες και τις μετατοπίσεις των ιδεών του Le

Corbusier σε μια εποχή που οι λέξεις αντικρύζουν διαφορετικές εικόνες και οι

προθέσεις διαφορετικές πραγματικότητες. Αν ανατρέξουμε όπως ο ομιλητής στην

καταγωγή των λέξεων θα βρούμε άραγε κάποιες σταθερές προς αναστοχασμό που

αντιστοιχούν άμεσα ή έμμεσα στις δυαδικές σχέσεις: πολιτισμός – εργαλεία, σώμα

– χώρος, γραφή – αρχιτεκτονική, αέρας – φως, υγιεινή – πόλη, κατοικία –

μηχανή, επανάσταση – αρχιτεκτονική, επανάσταση – Style;

Η ετυμολογία της λέξης Style π.χ. που παραπέμπει στην ελληνική λέξη στύλος

συνδέει το style με τις λέξεις ίσταμαι, επανίσταμαι, επανάσταση.

H ετυμολογική αναφορά του ομιλητή στην ελληνική γλώσσα παραπέμπει στην άποψη

του Heidegger: «Οι Έλληνες με μοναδικό τρόπο σκέπτονταν με αφετηρία

τη γλώσσα τους».

Από την ομιλία του Ζήση Κοτιώνη αναδύεται το ερώτημα: μήπως η επίκληση του Le

Corbusier Αρχιτεκτονική ή Επανάσταση οδηγεί άμεσα στην προτροπή: ξανά όρθιος –

στην εκ νέου έγερση – παραπέμποντας στην σχέση του ίσταμαι και του

εξίσταμαι και στην επιτακτική ανάγκη να ξαναβρούμε τις αξίες που συνδέουν

τον χώρο με τον πολιτισμό;

Για να αρθούν οι παρεξηγήσεις που προκύπτουν από μια επιπόλαιη ανάγνωση, ο Π.

Τουρνικιώτης παρότρυνε στην ομιλία του το κοινό να διαβάσει προσεκτικά το

βιβλίο, για να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από τις προκλήσεις και με ποιους

συνειρμούς ο συγγραφέας οδηγεί τον αναγνώστη στην ουσιαστική αναγνώριση των

αρχετυπικών μορφών που επιλέγει για τις αναφορές του στο κείμενο και στην

εικονογράφηση.

H επανάσταση, κατά τον ομιλητή, αναφέρεται στον τρόπο σκέψης που επιζητεί ο Le

Corbusier και αντιστοιχεί στην κυκλικότητα, την επαναφορά, την γόνιμη

επιστροφή στα διδάγματα του παρελθόντος.

«Πρόκειται για ένα λόγο εκρηκτικό, για ένα μίγμα εικόνων και λέξεων

που είχαν τη δύναμη να αλλάξουν τον κόσμο. H σχέση μου με το

βιβλίο, ήτανε σαν τον φρέσκο αέρα στο πρόσωπό μου», είπε

συνοψίζοντας στο τέλος της ομιλίας του ο Π. Τουρνικιώτης.

H Σουζάνα Αντωνακάκη είναι αρχιτέκτονας.

Τελευταία Νέα