Όταν κάτι δυσάρεστο συμβαίνει, εμείς οι Έλληνες πάντα ψάχνουμε να βρούμε

«ποιος φταίει». Έτσι γίνεται τώρα με την αστρονομική αύξηση της τιμής του

πετρελαίου. 60% πάνω μέσα σ’ έναν χρόνο. «Φταίει ο πόλεμος στο Ιράκ» λένε

μερικοί. «Φταίνε οι εταιρείες πετρελαίου που μας εκμεταλλεύονται» λένε άλλοι

(όχι δηλαδή που δεν μας εκμεταλλεύονταν ώς τώρα). Αυτά είναι ίσως εν μέρει

σωστά, αλλά οι βασικοί λόγοι για την άνοδο της τιμής του πετρελαίου είναι δύο

και δυστυχώς όχι ανατρέψιμοι.

Πρώτον, τα προσιτά κοιτάσματα πετρελαίου ανέρχονται σε 2 τρισεκατομμύρια

βαρέλια. Με τον προβλεπόμενο παγκόσμιο μέσο ρυθμό κατανάλωσης, 100 εκατομμύρια

βαρέλια την ημέρα, τα αποθέματα πετρελαίου αρκούν για 20-30 χρόνια το πολύ

πολύ.

Δεύτερο, η Κίνα. Το 2000 η Κίνα δεν εισήγαγε σημαντικές ποσότητες πετρελαίου.

Το 2004 θα εισαγάγει 110 εκατομμύρια τόνους (κάθε τόνος 7 βαρέλια), δηλαδή

αύξηση 40% από το 2003, που με τη σειρά του είχε αύξηση 30% από το 2002. Ώς το

2010 προβλέπεται ότι η Κίνα θα εισάγει 300 εκατομμύρια τόνους τον χρόνο και

μία δεκαετία από τώρα ώς και 800 εκατομμύρια τόνους.

Δεν είναι μόνο η Κίνα που αυξάνει τη ζήτηση. Σήμερα, ο ανθρώπινος πληθυσμός

της Γης είναι 6 δισεκατομμύρια και ο πληθυσμός των αυτοκινήτων 600

εκατομμύρια. (Παγκοσμίως έχουμε άλλα τόσα λεωφορεία και φορτηγά). Το 2030 οι

άνθρωποι θα είναι 8,5 δισεκατομμύρια και τα αυτοκίνητα θα φτάσουν το ένα

δισεκατομμύριο. Όπως και τώρα, αυτοκίνητα, φορτηγά και λεωφορεία θα

καταναλώνουν το 50% του συνόλου του παραγόμενου πετρελαίου. H σημερινή

παραγωγή είναι 80 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, το 2030 θα φτάσει τα 120

εκατομμύρια. H ζήτηση δεν θα προέρχεται μόνο από τις ανεπτυγμένες οικονομίες,

αλλά και από τις αναπτυσσόμενες όπως η Κίνα, οι Ινδίες, η Νοτιοανατολική Ασία

και η Νότιος Αμερική.

Συγχρόνως όμως ο ρυθμός εξόρυξης πετρελαίου στη Μέση Ανατολή προβλέπεται ότι

έφτασε στο μάξιμουμ των δυνατοτήτων της περιοχής. H πρόβλεψη είναι βασισμένη

σε σύστημα υπολογισμών που εφηύρε ένας Αμερικανός γεωλόγος, ο Marion Hubbert.

Βάσει αυτών των υπολογισμών ο Hubbert προέβλεψε το 1950 ότι η παραγωγή

πετρελαίου στις ΗΠΑ θα έφτανε στο αποκορύφωμά της το 1970. Την εποχή εκείνη η

Αμερική ήταν ο κύριος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο, κι όλοι ήταν σίγουροι

ότι η χώρα θα συνέχιζε να ανακαλύπτει και να παράγει απεριόριστες ποσότητες

πετρελαίου. Κανείς δεν έδωσε σημασία στους υπολογισμούς του Hubbert, που όμως

απεδείχθη ότι είχε δίκιο. Το 1970 οι ΗΠΑ έφτασαν το μάξιμουμ παραγωγής, 9

εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, τώρα αντλούν 4 εκατομμύρια και η παραγωγή

μειώνεται συστηματικά γιατί οι πηγές στερεύουν. Με βάση τους ίδιους

υπολογισμούς η πρόβλεψη για τη Μέση Ανατολή είναι ότι το 2005 θα δει το

αποκορύφωμα παραγωγής εκεί. Νέα αποθέματα ανακαλύπτονται όλο και πιο σπάνια

και δεν καλύπτουν τον ρυθμό παραγωγής.

Λοιπόν, αντί να διερωτόμεθα ποιος φταίει που έφτασε το πετρέλαιο στα 53

δολάρια το βαρέλι, ας αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι το ενεργειακό

ξεφάντωμα δύο αιώνων (1850-2050) ανέμελης σπατάλης φτηνής ενέργειας, του ήλιου

της παλαιοζωικής εποχής δηλαδή, που αποθηκεύτηκε με τη μορφή άνθρακα,

πετρελαίου και φυσικού αερίου στα σπλάγχνα της Γης πρέπει να αρχίσει να

παίρνει τέλος.

Και τώρα μεταξύ Κίνας και Hubbert, τι θα γίνουμε χωρίς πετρέλαιο. Αυτό το

«αφόδευμα του Διαβόλου», όπως έχει ονομαστεί, ήταν μια κάποια λύση.

O Κώστας Τσίπης είναι καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής στο M.I.T.

Τελευταία Νέα