Ξεχάστε την ανάκαμψη για πέντε χρόνια

Ξεχάστε τον κλασικό οικονομικό κύκλο όπως τον ξέρατε μέχρι τώρα. Αυτή

τη φορά, η ανάκαμψη δεν περιμένει στη γωνία να διαδεχθεί τη στασιμότητα και τα

νέα δεν αναμένεται να γίνουν καλύτερα την επόμενη πενταετία.

Αυτό τουλάχιστον υποστήριξε χθες ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος,

καθηγητής Πολ Κρούγκμαν, σε ομιλία του στην Αθήνα που διοργάνωσε το περιοδικό

«Εκόνομιστ». Απαισιόδοξος, ο κ. Κρούγκμαν άφησε ελπίδες μόνο για τις ασιατικές

οικονομίες, κυρίως Κίνα και Ινδία, ενώ για Ευρώπη και ΗΠΑ είπε ότι μπορεί να

μην υπάρχει άμεσος κίνδυνος να πέσουν στον γκρεμό, αλλά εξακολουθούν να

βρίσκονται στο χείλος του.

Μάλιστα, διατύπωσε και την τολμηρή πρόβλεψη ότι το δολάριο αναμένεται να

υποτιμηθεί κατά 25%, προκειμένου να μειωθεί έστω και στο μισό το έλλειμμα του

εμπορικού ισοζυγίου των ΗΠΑ.

Απαισιόδοξες προβλέψεις

Μιλώντας για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, ο

καθηγητής του Πανεπιστημίου Πρίνστον είπε ότι ο σχετικά υψηλός ρυθμός

ανάπτυξης που αναμένεται να επιτύχουν το 2003 οι ΗΠΑ ίσως αποδειχθεί

πρόσκαιρος, ενώ το πιθανότερο είναι ότι το 2004 θα υπάρξει νέα επιβράδυνση. Οι

φορολογικές ελαφρύνσεις, είπε, έχουν βοηθήσει στην ανάπτυξη αλλά όχι αρκετά.

Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσεται με πολύ αργό ρυθμό και αρκείται

στο να περιμένει την ατμομηχανή των Ηνωμένων Πολιτειών, κάτι που δεν είναι

αρκετό, πρόσθεσε.

Αλλά και μεσοπρόθεσμα, ο κ. Κρούγκμαν είπε ότι το σκηνικό διαμορφώνεται

απαισιόδοξο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο πρόβλημα του εμπορικού ισοζυγίου θα

προστεθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού, καθώς αναμένεται να υπάρξει νέος

γύρος φορολογικών περικοπών με μόνιμο χαρακτήρα. H κατάσταση θα γίνει «πολύ

άσχημη», είπε χαρακτηριστικά, καθώς θα βυθιστεί το δολάριο και θα αυξηθούν τα

επιτόκια.

Προβλήματα από το ευρώ

Στην Ευρώπη, παρά τις κινήσεις που γίνονται τώρα για διαρθρωτικές αλλαγές και

κυρίως για να γίνει πιο ευέλικτη η αγορά εργασίας στη Γερμανία και τη Γαλλία,

δεν αναμένεται να αλλάξει ριζικά η κατάσταση. «Ο κ. Γκ. Σρέντερ δεν είναι M.

Θάτσερ», είπε χαρακτηριστικά. Μάλιστα, η πτώση του δολαρίου θα επιδεινώσει την

οικονομική κατάσταση της Ευρώπης, καθώς θα πλήξει τις εξαγωγές της. Ο ίδιος

επέκρινε αυστηρά την πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που δεν

προχώρησε σε πιο δραστικές μειώσεις επιτοκίων. Άλλωστε, χαρακτήρισε γενικά

προβληματική την κοινή νομισματική πολιτική, αφού δεν μπορεί να εξυπηρετήσει

ταυτόχρονα τις ανάγκες χωρών με διαφορετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

«Το ευρώ δημιούργησε περισσότερα προβλήματα απ’ όσα έλυσε» είπε, αλλά

ταυτόχρονα υποστήριξε ότι η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει σε ομοσπονδοποίηση και

να αποκτήσει κοινή δημοσιονομική πολιτική.

Απαντώντας εξάλλου σε ερώτηση για τις προοπτικές μικρών περιφερειακών χωρών,

όπως η Ελλάδα, είπε ότι όσες έμειναν εκτός ευρώ, όπως η Σουηδία, τα κατάφεραν

καλύτερα. Οι χώρες της ζώνης του ευρώ δεν έχουν πολλά περιθώρια να ασκήσουν

ανεξάρτητη πολιτική. «Οι κυβερνήσεις τους είναι κάτι σαν κυβερνήτες πολιτειών

ή δήμαρχοι», είπε χαρακτηριστικά.

H συνταγή που πρότεινε για την Ευρώπη ήταν:

* Να φανεί ο κ. Τρισέ πιο αποφασιστικός στη μείωση επιτοκίων από τον κ.

Ντούιζενμπεργκ.

* Να ξεχάσει για λίγο η Ένωση το Σύμφωνο Σταθερότητας.

Βολές εναντίον Μπους

H κυβέρνηση Μπους δεν ξέφυγε, βεβαίως, από το πεδίο της πολεμικής του κ.

Κρούγκμαν, που υποστήριξε την άποψη ότι οι ΗΠΑ απομακρύνονται σταδιακά από τις

κοινές παραδόσεις και αξίες του πολιτισμένου κόσμου, όπως είναι η μετριοπάθεια

και η κοινωνική πρόνοια για τους αδύναμους.

Αναπτύσσεται, είπε, μια ακραία πολιτική που αδυνατούν να παρακολουθήσουν οι

Ευρωπαίοι, γι’ αυτό και οι συγκρούσεις που εμφανίσθηκαν με αφορμή το Ιράκ ίσως

να αποδειχθούν απλώς η αρχή μεγαλύτερων αντιπαραθέσεων στο μέλλον.

Χαρακτηριστικά επικαλέσθηκε τον επικεφαλής της πλειοψηφίας στη Βουλή των ΗΠΑ

κ. T. Ντιλέι, ο οποίος έχει πει μεταξύ άλλων ότι «ο θεός μου είναι μεγαλύτερος

από τον θεό των τρομοκρατών» και ότι ο πρόεδρος Μπους «έχει επιλεγεί από τον

Θεό και όχι από τους ψηφοφόρους».

Όσο για την κοινωνική πρόνοια, είπε ότι οι συνεχείς φορολογικές μειώσεις δεν

θα επιτρέψουν τη συντήρηση των προγραμμάτων της και ότι οι ΗΠΑ θα επιστρέψουν

στην προ-ρουσβελτιανή εποχή.