NANΣI XIΟYΣTΟN «Όλα πάνω μου είναι διχασμένα»

Ζώντας ανάμεσα σε (τουλάχιστον) δύο πατρίδες και δύο γλώσσες, η Νάνσι Χιούστον

υιοθετεί έναν νέο ευφυή και συχνά αστείο τρόπο για να στοχαστεί πάνω σε δύο

από τα αγαπημένα της θέματα: τον ξεριζωμό και τη διγλωσσία.

Γεννημένη το 1953 στην αγγλόφωνη Αλμπέρτα του Καναδά, σε ηλικία δεκαπέντε ετών

μετακόμισε στις ΗΠΑ και στα είκοσί της ταξίδεψε για σπουδές στο Παρίσι, από

όπου δεν έφυγε ποτέ. Όταν έφτασε στη Γαλλία, παρόλο που δεν ήταν γαλλόφωνη,

ανακάλυψε ότι η ίδια η γλώσσα, αλλά και η αποστασιοποίησή της απ’ τη γαλλική

που δεν ήταν η μητρική της, τη βοήθησαν να βρει τη λογοτεχνική της φωνή. Από

τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα, η Νάνσι Χιούστον – είναι παντρεμένη με τον

διάσημο Γαλλο-Βούλγαρο φιλόσοφο Τζβετάν Τοντόροφ – έχει γράψει οκτώ

μυθιστορήματα, ανάμεσά τους το βραβευμένο «Αποτύπωμα του αγγέλου».

Όπως, λέει, άλλωστε στα «NEA» η συγγραφέας, που βρέθηκε στην Ελλάδα και μίλησε

χθες στο Γαλλικό Ινστιτούτο για το τελευταίο της βιβλίο που κυκλοφόρησε στα

ελληνικά («Οι παραλλαγές Γκόλντμπεργκ», Εκδόσεις Άγρα), «ήμουν πολύ πιο

ευτυχισμένη στα γαλλικά. Μου άρεσε καλύτερα ο εαυτός μου σε μια ξένη γλώσσα.

Μου άρεσε που δεν είχα το φορτίο της εκπαίδευσης που φέρει ο καθένας μας από

τη μητρική του γλώσσα. Ανακάλυψα ότι μειονεκτούσα πολύ περισσότερο στα αγγλικά

απ’ ό,τι στα γαλλικά. Έτσι, αισθανόμουν πιο άνετα σ’ αυτή την ταυτότητα που

εφηύρα μόνη μου. Ξαναγεννιέσαι μέσα σε μια νέα γλώσσα και κανένας δεν γνωρίζει

τη σκοτεινή σου πλευρά».

H αρχική ευφορία για τα γαλλικά έδωσε τη θέση της στην ωριμότητα όταν η

Νάνσι έκλεισε τα 33 της χρόνια. «Συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να επιστρέψω στα

αγγλικά. Δεν μπορούσα να είμαι σοβαρή μυθιστοριογράφος και να αρνούμαι την

παιδική μου ηλικία. Ό,τι έχει σχέση με την παιδική μας ηλικία εκφράζεται στη

μητρική μας γλώσσα. Έτσι, αποφάσισα να επανενεργοποιήσω αυτή την πλευρά μου»,

σημειώνει.

Δύο πατρίδες,δύο γλώσσες, δύο ταυτότητες καθορίζουν τη Νάνσι Χιούστον.

«Περισσότερες από δύο ταυτότητες», πιστεύει η ίδια. «Όλα πάνω μου είναι

διχασμένα. Είμαι διχασμένη ανάμεσα στη Γαλλία και τον Καναδά και όχι μόνο. Από

τότε που γεννήθηκα, η οικογένειά μου μετακόμιζε. Θυμάμαι 18 μετακομίσεις!

Προσπαθώντας ως κοριτσάκι να ενσωματωθώ όπου πήγαινα, έμαθα να μπαίνω στο

πετσί των άλλων ανθρώπων κι αυτό ήταν καλή εκπαίδευση για να γίνω

μυθιστοριογράφος. Δεν πιστεύω ότι οι μυθιστοριογράφοι οι ίδιοι έχουν ισχυρές

ταυτότητες. Κι εγώ έτσι κατασκευάστηκα».

Επιλέγει ταυτότητα; «Σε όποια πραγματικότητα βρεθώ, καταφέρνω να

ξεπηδάω. Βλέπω την καναδέζικη κουλτούρα με γαλλικά μάτια και τη γαλλική με

καναδέζικα», απαντά. H διαφορετικότητα, όμως, η έννοια του «άλλου», δεν

φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ανεκτή στις ημέρες μας. «Υπάρχει μεγάλος ρατσισμός

παντού. Λες και κάθε γενιά πρέπει ν’ αρχίσει απ’ το μηδέν. Λες και δεν

γνωρίζουμε τι σημαίνει αγάπη και ανεκτικότητα. Βλέπουμε την απόρριψη της

διαφορετικότητας.

Ακόμα και στη Γαλλία, υπάρχει αδιαφορία της δικαιοσύνης για τους μετανάστες

που προσπαθούν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους. Και μόνο το γεγονός ότι υπάρχουν

μεταναστευτικοί νόμοι που αποκλείουν, είναι προσβλητικό», τονίζει.

Σύγκρουση για μικρά πράγματα

H Νάνσι Χιούστον, πάντως, δεν πιστεύει στη «σύγκρουση των πολιτισμών».

Πιστεύει «στη σύγκρουση κοσμοθεωριών για μικρά πράγματα». Για παράδειγμα, «σε

μερικές από τις αραβικές ή ασιατικές χώρες, το να είσαι άνθρωπος μερικές φορές

είναι ενοχλητικό. Υπάρχει μια ισχυρότερη αίσθηση του ανήκειν σε μια κοινότητα,

ενώ στην Ευρώπη είναι ισχυρή η έννοια του ατομισμού. Και στην κομμουνιστική

Ρωσία το «εμείς» ήταν πιο ισχυρό απ’ το «εγώ». Αλλά δεν είμαι αισιόδοξη. Δεν

νομίζω ότι η ανθρώπινη ιστορία αναπτύσσεται σε θετική κατεύθυνση. Έχουν γίνει

πολύ άσχημα πράγματα, οι άνθρωποι έχουν αποδείξει ότι είναι ικανοί για

αμέτρητη βλακεία και σκληρότητα. Για να είμαι ειλικρινής, δεν τρέφω ιδιαίτερη

στοργή για την ανθρώπινη φυλή, αλλά για τα ίδια τα άτομα».

INFO

Nancy Huston, «Οι παραλλαγές Γκόλντμπεργκ», μτφ: Ειρήνη Τσολακέλλη, Εκδόσεις

Άγρα, Σελ. 258, Τιμή: 13 ευρώ. Από την Άγρα κυκλοφορούν επίσης τα «Χαμένος

Βορράς», «Το αποτύπωμα του αγγέλου». Από τον Καστανιώτη «Το τραγούδι της

πεδιάδας», «Κρίσιμη Καμπή», «Τα εργαλεία του σκότους».