Nόμπελ για… δύο

Σε έναν Αμερικανό και έναν Βρετανό επιστήμονα απονεμήθηκε το εφετινό Νόμπελ

Ιατρικής, για τις ανακαλύψεις τους, που οδήγησαν στην ανάπτυξη της μαγνητικής

τομογραφίας.

Ο καθηγητής Πολ Λότερμπερ, διευθυντής του Εργαστηρίου Βιοϊατρικού Μαγνητικού

Συντονισμού στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι, στην Ουρμπάνα, και ο σερ Πίτερ

Μάνσφιλντ, καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, βραβεύθηκαν «για

τις γόνιμες ανακαλύψεις που έκαναν γύρω από τη χρήση του μαγνητικού

συντονισμού… που αντιπροσωπεύει ένα επίτευγμα στην ιατρική διαγνωστική και

έρευνα» σύμφωνα με ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας που απονέμει τα βραβεία

Νόμπελ.

Αναίμακτη

H μαγνητική τομογραφία (επιστημονικά λέγεται τομογραφία μαγνητικού

συντονισμού) αποτελεί πλέον μέθοδο ρουτίνας για την ιατρική διάγνωση και

θεραπεία. Χρησιμοποιείται για την αναίμακτη και χωρίς ακτινοβόληση εξέταση

σχεδόν όλων των οργάνων, ενώ είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τον λεπτομερή έλεγχο

του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Έτσι, μπορεί, λ.χ., να αποκαλύψει αν ο

πόνος στη μέση οφείλεται σε πίεση σε ένα νεύρο ή στον νωτιαίο μυελό, να

διευκολύνει τους χειρουργούς στο έργο τους αποκαλύπτοντας τα όρια ενός όγκου,

να εντοπίσει μια φλεγμονή στο νευρικό σύστημα ή να απεικονίσει μια παλλόμενη

καρδιά.

Σε όλο τον κόσμο εκτελούνται κάθε χρόνο περισσότερες από 60 εκατομμύρια

εξετάσεις με μαγνητική τομογραφία, ενώ παγκοσμίως χρησιμοποιούνται

περισσότεροι από 22.000 μαγνητικοί τομογράφοι. Σύμφωνα με την Ακαδημία, η

πρωτοποριακή έρευνα των δύο επιστημόνων, που έθεσε τις βάσεις για να

μετατραπεί ο μαγνητικός συντονισμός σε χρήσιμο εργαλείο, έγινε τη δεκαετία των

’70.

Πρωτοπόροι

Ο 74χρονος σήμερα Πολ Λότερμπερ ανακάλυψε τη δυνατότητα να δημιουργούνται

δισδιάστατες εικόνες με την πρόκληση διακυμάνσεων σε ένα μαγνητικό πεδίο. Και

ο 70χρονος σήμερα Πίτερ Μάνσφιλντ απέδειξε πως μπορούν να αναλυθούν ταχέως τα

ραδιοκύματα που εκπέμπει το σώμα όταν εκτίθεται στα μαγνητικά πεδία και να

μετατραπούν σε τρισδιάστατη εικόνα.

«Νιώθω έκπληξη και μεγάλη ευγνωμοσύνη» δήλωσε ο καθηγητής Λότερμπερ. «Περίμενα

πολύ καιρό αυτή τη βράβευση, αλλά πρέπει να παραδεχθώ ότι δεν πίστευα ότι θα

συμβεί στ’ αλήθεια» είπε ο σερ Μάνσφιλντ.

Οι καινοτομίες των δύο ανδρών βασίστηκαν στην ανακάλυψη του φαινομένου του

μαγνητικού συντονισμού – ή του τρόπου με τον οποίο περιστρέφονται οι ατομικοί

πυρήνες σε ένα μαγνητικό πεδίο – 30 χρόνια νωρίτερα. Ο Φίλιξ Μπλοτς και ο

Έντουαρντ Μιλς Πάρσελ κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ γι’ αυτή την ανακάλυψη το

1952. Χρειάστηκε, όμως, να περάσουν 20 χρόνια (χρονικό διάστημα κατά το οποίο

ο μαγνητικός συντονισμός χρησιμοποιείτο κυρίως για τη μελέτη της χημικής δομής

των ουσιών) έως ότου το πρωτοποριακό έργο των Λότερμπερ και Μάνσφιλντ δείξει

πως ο μαγνητικός συντονισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την εξέταση του

ανθρώπινου σώματος.

Τα βραβεία Νόμπελ απονέμονται από το 1901. Έως τώρα, 180 άνθρωποι έχουν λάβει

το Νόμπελ Ιατρικής, το οποίο απενεμήθη στον τομέα της Διαγνωστικής μόνον άλλη

μία φορά – το 1979, στους επινοητές της αξονικής τομογραφίας Άλαν Κόρμακ και

σερ Γκόντφρι Χάουνσφιλντ.