Ο βιβλιοπώλης της Μάνης

Εδώ είναι το βιβλιοπωλείο του Γιώργου Δημακόγιαννη, ενός ανθρώπου που, πέρα

από την αγάπη για τον τόπο του, πάλεψε για να επιβιώσει μέσα από τη γνώση και

τα βιβλία. Γεννήθηκε πριν από 35 χρόνια στον Κότρωνα της Προσηλιακής Μάνης,

πήγε Δημοτικό σχολείο στο Φλομοχώρι και Γυμνάσιο-Λύκειο στην Αρεόπολη.

Δεκαεννιά χρόνων βρέθηκε στο Χημικό του Πανεπιστημίου Αθηνών και τεταρτοετής

αποφάσισε να εκδώσει και την πρώτη του εφημερίδα «Αδούλωτη Μάνη». Σήμερα, μαζί

με τον Σκωτσέζο (αλλά μανιατόγαμπρο) Ντόναλντ Γεώργιο Μακφέιλ, εκδίδουν το

περιοδικό «Μάνη-Χθες Σήμερα Αύριο», ο ίδιος εκδίδει βιβλία όπως τα πρόσφατα

«Οι Παλιοί Μανιάτες» και «Γεύσεις Μάνης», ενώ το όνειρο του βιβλιοπωλείου στην

Αρεόπολη έχει γίνει πραγματικότητα:

«Όταν ήρθα, 12 χρόνων, στο Γυμνάσιο της Αρεόπολης δεν ήξερα ότι κυκλοφορούν

κάθε μέρα εφημερίδες! Ηλεκτρικό ρεύμα στο χωριό μου δεν είχε. Μέχρι να πάω Γ’

Γυμνασίου διάβαζα με λυχνάρι και λάμπα πετρελαίου. Όταν έβγαζα τα ζώα του

πατέρα μου κοιτούσα στα χαντάκια του δρόμου μήπως βρω κανένα σκισμένο κομμάτι

εντύπου να διαβάσω. Ως φοιτητής στην Αθήνα περνούσα καλά και παράλληλα πήγα

και σε μια σεμιναριακή σχολή εκδοτικής και δημοσιογραφίας. Στα 1991 έβγαλα το

πρώτο τεύχος της «Αδούλωτης Μάνης»…Άλλα τρία τεύχη έβγαλα ως στρατιώτης. Στα

1997 αποφάσισα ότι πρέπει να γυρίσω στον τόπο μου. Αρχικά άνοιξα ένα μικρό

φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης με την αδελφή μου και κατόπιν το βιβλιοπωλείο.

Είχα δύο στόχους: πρώτα να μαζέψω ό,τι υλικό υπήρχε για τη Μάνη με σκοπό να

αποκαταστήσω την εικόνα της προς τα έξω και ταυτόχρονα να συγκεντρώσω όλα τα

βιβλία των Μανιατών συγγραφέων… Σαν μια ενδεικτική προσφορά των συμπατριωτών

μου στα ελληνικά Γράμματα. Το πρώτο πιστεύω ότι το έχω καταφέρει… Για το

δεύτερο παλεύω ακόμα!».

Μιλάει με θέρμη, αλλά χωρίς έπαρση. Ξέρει να χαμογελάει ακόμα και όταν

ενοχλείται. Έχει παλέψει πολύ και αυτό φαίνεται όταν μιλάει για τον τόπο του.

«Για τη Μάνη θα δανειστώ έναν στίχο του Ελύτη: «Πέτρα πικρή, δοκιμασμένη

αγέρωχη». Είναι πικρή, γιατί για να ζήσει κάποιος εδώ πρέπει να έχει απίστευτα

αποθέματα υπομονής και εργατικότητας και όλα αυτά με αμφίβολο αποτέλεσμα.

Είναι δοκιμασμένη, γιατί φαίνεται από την ιστορία της. Δεν μπορούσαν να την

κατακτήσουν γιατί ήταν αγέρωχη, ανυπότακτη. Τώρα όσο για το «αδούλωτη», εγώ

πιστεύω ότι σήμερα θα πρέπει να τονιστεί περισσότερο από ποτέ. Κοίτα γύρω σου

και θα δεις διάφορα… Οι Μανιάτες αλλάζουν νοοτροπία. Ποτέ το ήθος τους δεν

ήταν στην τσέπη τους! Το ξέρεις κι εσύ… Η Μάνη είναι ένας ακραίος τόπος, που

γεννά ακραίες ψυχοσυνθέσεις. Ένας γνωστός μου λέει ότι οι 9 στους 10 Μανιάτες

είναι σκάρτοι, αλλά αυτός ο ένας… είναι τόσο λαμπερός και καλός, που με το

φως του σκεπάζει όλη τη σκαρταδούρα!».

Παίρνει μια βαθιά ανάσα και συνεχίζει σαν να αφηγείται στον ίδιο του τον

εαυτό:

«Αυτοί που μένουν στη Μάνη είναι το 1/10 από αυτούς που κατάγονται από τη

Μάνη. Όταν έρχονται είναι φοβερό να τους βλέπεις να περνάνε πρώτα από το

βιβλιοπωλείο και μετά να πηγαίνουν στο πατρογονικό τους. Άλλης ποιότητας

άνθρωποι, διαβάζουν, αναζητούν πράγματα που αφορούν τη ρίζα τους. Πολλές φορές

όμως με ξαφνιάζουν και οι επισκέπτες με το βάθος της γνώσης τους για τη Μάνη

και χαίρομαι, γιατί οι περισσότεροι δεν έρχονται με το πνεύμα που πηγαίνουν

στη Μύκονο ή την Κέρκυρα. Ετούτος ο τόπος έχει φυσιογνωμία, ιστορία και αξίες,

όπως να είσαι αξιοπρεπής, να είσαι λιτός και να μένεις ελεύθερος. Εδώ υπάρχει

μια συνέχεια της αυθεντικής ελληνικής ζωής, δωρικής προέλευσης. Τα μοιρολόγια

μας είναι αρχαίες τραγωδίες και, όπως έλεγε η αρχαία Σπαρτιάτισσα «Ταν ή επί

τας», λέει και η αγράμματη Μανιάτισσα μάνα σε μοιρολόι της εποχής του 1940: «Α

δε τους ενικήσετε, πίσω να μη γυρίσετε!». Αυτό δεν της το δίδαξε κανένας… Το

ξέρει από μόνη της».

Στη σύγχρονη Μάνη

Μιλάμε για τα ήθη και τα έθιμα αυτής της ιδιαίτερης γωνιάς της Ελλάδας και ο

Γιώργος έχει τον πρώτο λόγο: «Ο γδικιωμός – όχι η βεντέτα, όπως λένε – έχει

σταματήσει εδώ και πολλά χρόνια, αφού οι Μανιάτες έξυπνα ενσωματώθηκαν στον

κρατικό μηχανισμό. Έναν ελευθερόφρονα και αναρχίζοντα λαό τον έβαλαν στην

κρατική «στρούγκα», αλλοιώνοντάς του τα χαρακτηριστικά. Τα μοιρολόγια υπάρχουν

ακόμα και, σε κάποια σημερινά «κλάματα», επιβιώνουν θαυμαστά στοιχεία. Η

διαφορά με το παλιό μανιάτικο μοιρολόι είναι η απουσία αυστηρού τελετουργικού.

Υπάρχει μια αταξία στο σύγχρονο. Η έννοια της φιλοξενίας έχει επίσης ατονήσει

μετά το 1990. Παλιά ήταν μεγάλη τιμή να σου χτυπήσει κάποιος την πόρτα και να

σου ζητήσει κάτι. Η φιλοξενία λατρευόταν σαν θεά. Εγώ μεγάλωσα στο σπίτι μου

με τις πόρτες ανοιχτές και έχω δει άνθρωπο 3 η ώρα το πρωί πάνω από το κεφάλι

μου να λέει: «Νύχτωσα εδώ… Θέλω νερό και ψωμί». Μέχρι και την μπουκιά από το

στόμα μου θα τού ‘δινα. Τώρα, με τόσους ξένους, ο Μανιάτης δυστυχώς δεν νιώθει

την ίδια ασφάλεια, είναι επιφυλακτικός και κλείνει την πόρτα».

INFO

Η Αρεόπολη (παλιά Τσίμοβα) απέχει 72 χιλιόμετρα από τη Σπάρτη και περίπου 80

από την Καλαμάτα. Άτυπα θεωρείται «πρωτεύουσα» της Μάνης.