Αναζήτηση
Η τρομοκρατία, λένε, είναι σαν να έχεις έναν ελέφαντα στο κατώφλι σου. Την
αναγνωρίζεις γι’ αυτό που είναι όταν την βλέπεις. Αλλά δεν είναι τόσο απλά τα
πράγματα. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, το ΝΑΤΟ, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν όλοι
προσπαθήσει να βρουν ένα κοινό ορισμό της τρομοκρατίας. Κανένας όμως δεν το
έχει πετύχει. Αυτό που έχουν καταφέρει μονάχα είναι να βρουν ένα λεκτικό
σχήμα, τόσο γενικό που καταντάει άχρηστο. Τα κράτη-μέλη αυτών των διεθνών
οργανισμών δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε τίποτα πιο ειδικό και συγκεκριμένο
για τον ορισμό της τρομοκρατίας. Εντούτοις, μετά την 11η Σεπτεμβρίου τίποτα
δεν θα ήταν πιο επικίνδυνο από το να πέσουμε στον εύκολο σχετικισμό της ρήσης
«αυτός που ο ένας θεωρεί τρομοκράτη είναι για τον άλλον μαχητής για την
ελευθερία». Χρειαζόμαστε λοιπόν έναν πλήρη και λειτουργικό ορισμό της
τρομοκρατία. Υπάρχουν τέσσερα κριτήρια που πρέπει να εξεταστούν προκειμένου να
αποφασιστεί αν κάποιος πράγματι είναι ή δεν είναι τρομοκράτης και, αν όντως
είναι τρομοκράτης, τότε τι είδους. Τα τέσσερα αυτά κριτήρια είναι τα ακόλουθα:
η βιογραφία, οι στόχοι, οι μέθοδοι, καθώς και οι συνθήκες και προϋποθέσεις υπό
τις οποίες διέπραξε ο δράστης μια ενέργεια. Μονάχα ο συνδυασμός τους θα δώσει
ορθή απάντηση. Και αυτό συμβαίνει γιατί είναι γεγονός ότι κάποιες βίαιες
ενέργειες είναι λιγότερο αδικαιολόγητες από άλλες. Η χρήση αυτών των τεσσάρων
κριτηρίων επιβάλλεται από την κοινή λογική. Δεν μπορούμε βέβαια να ελπίζουμε
ρεαλιστικά ότι όλοι θα συμφωνήσουν βάσει αυτού του ορισμού στο ποιος τελικά
είναι τρομοκράτης και ποιος δεν είναι. Η Ρωσία θα συνεχίσει να καταγγέλλει
τους ενόπλους Τσετσένους ως τρομοκράτες ενώ άλλοι θα τους θεωρούν μαχητές της
ελευθερίας. Το ίδιο ισχύει ως προς τους Τούρκους με τους Κούρδους, τους
Ισραηλινούς με τους Παλαιστίνιους, τους Σκοπιανούς με τους Αλβανούς.
Αλλά αν συναντιόντουσαν αναλυτές από μια ευρύτατη γκάμα χωρών και πολιτισμών
και χρησιμοποιούσαν αυτό το τετράπτυχο για να εξετάσουν κάθε συγκεκριμένη
περίπτωση, τότε μπορεί να συμφωνούσαν τουλάχιστον όσον αφορά ορισμένες
περιπτώσεις.
Μια τέτοια δουλειά θα αποτελούσε τη βάση για τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών,
ώστε να πεισθούν όσες το δυνατόν περισσότερες χώρες να συμφωνήσουν με τα
ευρήματα και τις διαπιστώσεις των αναλυτών αυτών σε κάθε περίπτωση χωριστά.
Και όπου κάτι τέτοιο θα ήταν εφικτό, κοινές ενέργειες θα έπρεπε να συνοδεύουν
την κοινή ανάλυση και διαπίστωση. Δεν θα αναγνωρίσουμε βέβαια, κατ’ αυτόν τον
τρόπο, όλους τους… ελέφαντες. Ούτε φυσικά θα μπορέσουμε να τους
πυροβολήσουμε. Αλλά τουλάχιστον θα στήσουμε ορισμένους απ’ αυτούς στη γωνία.
Ο Timothy Garton Ash είναι αρθρογράφος.
