Αναζήτηση
΄Ηταν Αύγουστος του 1974. Στο ξενοδοχείο «Καστρί», μια ομάδα νέων πολιτικών,
μεταξύ των οποίων και ο κ. Θανάσης Τσούρας, συζητεί για το σήμα του νέου
κόμματος. Τότε δεν χρειάστηκε να προβληματιστούν ιδιαίτερα αφού ο ιδρυτής του
ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου, λίγες μέρες πριν επιστρέψει στην Ελλάδα, είχε
αποφασίσει μαζί με τους Αντώνη Λιβάνη και Γιώργο Κίσσωνα, στην Ιταλία, για το
έμβλημα το σύμβολο που σήμερα προτείνει να αλλάξει ο κ. Μ. Χρυσοχοΐδης. Θα
ήταν ο ήλιος που ανατέλλει. Στην πορεία διατυπώθηκαν και άλλες προτάσεις,
όπως, για παράδειγμα, το σπαθί ή η φλόγα. Ως σκέψεις κρίθηκαν καλές αλλά αφού
το «είπε ο πρόεδρος» δεν υπήρχαν και πολλά περιθώρια διαφοροποίησης. Έτσι οι
συζητήσεις περιορίστηκαν στο αν ο ήλιος θα είχε εννέα ή οκτώ ή λιγότερες
ακτίνες. Τελικά, για λόγους συμμετρίας περισσότερο, παρά για κάποιον ειδικό
συμβολισμό, οι ακτίνες έγιναν εννέα με φόντο το πράσινο της ελπίδας.
Με την κίνηση αυτή ο Παπανδρέου έβαζε οριστικό τέλος στο παρελθόν, στα ονόματα
και τα σήματα των κομμάτων τα οποία τον περασμένο αιώνα εξέφρασαν τη
«δημοκρατική παράταξη». Αγνόησε το «στάχυ» και το «κλαδί» ελιάς που ήταν το
σήμα της Ένωσης Κέντρου πριν από τη δικτατορία. (Το σήμα αυτό απέφυγε να το
χρησιμοποιήσει στη Μεταπολίτευση και ο Γεώργιος Μαύρος, ο οποίος προτίμησε τον
«φρυγικό σκούφο»). Δεν στάθηκε καν στο «τιμόνι» της ΕΠΕΚ του Πλαστήρα. Ενώ και
η «άγκυρα», το έμβλημα των Φιλελευθέρων του Βενιζέλου, δεν απασχόλησε την
επιτροπή. Άλλωστε ως σύμβολο δεν συγκίνησε ιδιαίτερα τους μετέπειτα αρχηγούς
των δημοκρατικών κομμάτων. Μόνο ο Πλαστήρας, σε μια προσπάθεια να δείξει ότι
αποτελεί συνέχεια του Βενιζέλου, κάτω από τη φωτογραφία του στα ψηφοδέλτια
είχε το ναυτικό τιμόνι.
Στη Ν.Δ.
Πολλά είναι σήμερα τα στελέχη της Ν.Δ. που ζητούν την αλλαγή του σήματος το
κόμματος. Ένα σήμα που εμπνεύστηκαν λίγο μετά την άφιξη του Καραμανλή στην
Αθήνα οι Κωνσταντίνος Τσάτσος και Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου. Ο ιδρυτής της
Νέας Δημοκρατίας είχε ήδη αποφασίσει «για δυναμική πορεία σε μια νέα
δημοκρατία». Μετά την επιλογή του ονόματος, το σήμα ήταν μάλλον εύκολη
υπόθεση. Η δάδα ήταν η καλύτερη λύση γιατί συμβόλιζε, σύμφωνα με τους
εμπνευστές της, το φως που θα έφερνε στον τόπο ο Καραμανλής, αλλά και το φως
της αρχαίας Ελλάδας.
Ο πυρσός δεν είναι κάτι νέο για τη συντηρητική παράταξη. Πρώτος το είχε
χρησιμοποιήσει ο Μανιαδάκης στο κόμμα Ελληνική Αναγέννηση που είχε ιδρύσει
πριν προσχωρήσει στην ΕΡΕ. Ένα κόμμα, το οποίο, ως έμβλημά του, είχε τη
φωτογραφία του ιδρυτή του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Τη φωτογραφία του είχε
επιλέξει και Παπάγος για τον Ελληνικό Συναγερμό, και σε μια περίπτωση και ο
Βενιζέλος.
Ο Μαρκεζίνης και στο κόμμα των Προοδευτικών αλλά και το Νέο Κόμμα είχε ως
έμβλημα τη μέλισσα. Το Λαϊκό Κόμμα είχε προτιμήσει το φύλλο της δάφνης.
Το κόμμα του Γρίβα, το κόμμα των Χιτών, όπως έγινε ευρύτερα γνωστό, είχε ως
σήμα το χ και δεξιά και αριστερά του έναν αγρότη και έναν εργάτη.
Έμβλημα με σαφές πολιτικό μήνυμα ήταν ο διπλός πέλεκυς που είχε επιλέξει ο
Μεταξάς. Στη συνέχεια τα κόμματα που προήλθαν από τη συντηρητική παράταξη
ξέφυγαν αρκετά απο τα τετριμμένα. Η ΔΗΑΝΑ είχε το Δ, το οποίο διαβαζόταν και
ως Άλφα, ενώ για χρώμα είχε προτιμηθεί το μπλε και το κίτρινο.
Η Πολιτική Άνοιξη είναι το πρώτο κόμμα που επιλέγει για έμβλημα σχήματα. Τα
τρία βέλη ( μπλε, κόκκινο, πράσινο)σε ανοδική πορεία έρχονται να συμβολίσουν
την υπέρβαση, η οποία, σύμφωνα με τους εμπνευστές, γίνεται με ανθρώπους από
όλους τους πολιτικούς χώρους. Η ιδέα ήταν του Μανώλη Καλαμίδα και έγινε αμέσως
δεκτή απο τον Αντώνη Σαμαρά και τους συμβούλους του.
Ο Στέφανος Μάνος
Ο κ. Στέφανος Μάνος όταν αποφάσισε την ίδρυση κόμματος έδωσε εντολή στους
συνεργάτες του να βρουν ένα ζώο για έμβλημα. Αφού ακούστηκαν διάφορες
προτάσεις (μια από αυτές ήταν να επιλεγεί για σήμα των Φιλελευθέρων το
δελφίνι), τελικά ο κ. Βασίλης Κάβαλος πρότεινε τον ταύρο. Για να καταλήξει,
όπως θυμάται, στη συγκεκριμένη πρόταση, είχε εμπνευστεί και απο σκίτσα της
εποχής τα οποία εμφάνιζαν τον κ. Μάνο ως ταύρο μαινόμενο. Η επιλογή του
κόκκινου χρώματος ήταν εύκολη υπόθεση αφού ήθελε να τονιστεί η διάθεση για
ρήξη με το κατεστημένο. Έπειτα από αυτά, ο κ. Μιχαήλ Τουπάι ανέλαβε και
σχεδίασε το σήμα το οποίο άρεσε ιδιαίτερα στον αρχηγό οτου κόμματος.
Το σφυροδρέπανο
Το μόνο κόμμα στην Ελλάδα που δεν χρειάστηκε να αναζητήσει έμβλημα είναι το
ΚΚΕ. Το σφυροδρέπανο, το οποίο συμβόλιζε τη συμμαχία εργατών – αγροτών
καθιερώθηκε με νόμο το 1918 στη Σοβιετική Ένωση ως το σήμα του Κομμουνιστικού
Κόμματος και στη συνέχεια υιοθετήθηκε σε όλο τον κόσμο και βεβαίως στην
Ελλάδα. Μαζί με το σφυροδρέπανο καθιερώνεται και η κόκκινη σημαία, η οποία
ωστόσο απο το 1848 πολλές φορές κυμάτισε στα χέρια επαναστατών σε διάφορες
χώρες της Ευρώπης.
Το σφυροδρέπανο είναι ίσως το μοναδικό έμβλημα κομματικού σχηματισμού (εκτός
από τα σύμβολα των… θρησκειών) για το οποίο σκοτώθηκαν και διώχτηκαν
εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
Όσο το ΚΚΕ ήταν στην παρανομία, η ΕΔΑ έπαιρνε μέρος στις εκλογές με σήμα τον
κύκλο και μέσα σ’ αυτόν τα αρχικά της. Ενώ υπήρχαν περιπτώσεις όπου
αναγραφόταν και το σύνθημα «Ειρήνη, Δημοκρατία, Αλλαγή».
Στη συνέχεια το ΚΚΕ Εσ. επέλεξε μεν ως σήμα το σφυροδρέπανο, όμως μαζί με την
κόκκινη σημαία έβαλε και την ελληνική κατά το πρότυπο του Ιταλικού Κ.Κ.
Όταν αποφασίστηκε η κοινή πορεία της Ελληνικής Αριστεράς με το ΚΚΕ, ομάδες
στελεχών απο τα δύο κόμματα συνεργάστηκαν και κατέληξαν στο σήμα του
Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου: το αστέρι με τις δύο γραμμές που
συμβόλιζαν τα δύο ρεύματα επιλέχτηκε έπειτα από πολύωρες συζητήσεις. Το 1996
αποφασίζεται να τονισθεί ακόμη περισσότερο το σήμα έπειτα από πρόταση του
Στέργιου Πιτσιόρλα.
Έτσι οι κυρίες Αβραμοπούλου και Γκαλέ «γέμισαν το αστέρι και τόνισαν ακόμη
περισσότερο τα χρώματα στις γραμμές με σκοπό να καταδειχτεί η απόφαση για πιο
δυναμική παρουσία στην πολιτική σκηνή του τόπου.
