Το όνομά του βρίσκεται σε όλα τα βιβλία Ιστορίας: ήταν ο αρχιεπιθεωρητής

Μελιτόν Μανθάνας και διηύθυνε την καταργημένη σήμερα αστυνομική διεύθυνση

«κοινωνικών ερευνών» στο Σαν Σεμπαστιάν, στη Χώρα των Βάσκων. Τα βασανιστήρια

στα οποία υπέβαλε ο αρχιεπιθεωρητής τους υπόπτους, κυρίως Βάσκους, τον είχαν

κάνει περιβόητο, σύμβολο της κτηνωδίας της φρανκικής δικτατορίας. Τη θέση του

όμως στην Ιστορία την κέρδισε με τον θάνατό του: το απόγευμα της 2ας Αυγούστου

του 1968, πέφτοντας μπροστά στο σπίτι του στο Ιρούν χτυπημένος από επτά

σφαίρες, ο Μελιτόν Μανθάνας έγινε το πρώτο πραγματικό θύμα ­ δηλαδή επίτηδες

επιλεγμένο ­ της αυτονομιστικής βασκικής οργάνωσης ΕΤΑ. Έως τότε, η ΕΤΑ είχε

σκοτώσει άλλον ένα αστυνομικό, αλλά κατά τύχη, στη διάρκεια ανταλλαγής πυρών.

Στον αγώνα της κατά της τρομοκρατίας, η κεντροδεξιά ισπανική κυβέρνηση του

Χοσέ Μαρία Αθνάρ φροντίζει επιμελώς να τιμά τα θύματα της ΕΤΑ. Μόνο που

υπερέβαλε στη φροντίδα της αυτή προκαλώντας μεγάλη κατακραυγή. Η υπερβολή ήταν

η ανακοίνωσή της, στις 19 Ιανουαρίου, ότι παρασημοφορεί μετά θάνατον ως θύμα

της τρομοκρατίας τον Μελιτόν Μανθάνας, μαζί με άλλα εννέα θύματα της ΕΤΑ. Οι

πάντες πάγωσαν. Όχι πως διανοήθηκε ποτέ κανείς να χειροκροτήσει την ΕΤΑ επειδή

έβαλε τέλος στη δράση αυτού του βασανιστή χύνοντας το αίμα του. Όχι όμως και

να παρασημοφορηθεί το συγκεκριμένο θύμα τριάντα χρόνια μετά!

«Είναι μια πρόκληση!», τόνισε ο εκπρόσωπος του Εθνικιστικού Βασκικού Κόμματος

υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση ουδέποτε καταδίκασε ούτε απαρνήθηκε τη

φρανκική δικτατορία». Οι αντιπολιτευόμενοι σοσιαλιστές χαρακτήρισαν την

παρασημοφόρηση «αποκρουστική», επειδή ο Μελιτόν Μανθάνας «ήταν προϊόν μιας

δικτατορίας που αρνιόταν τα στοιχειωδέστερα ανθρώπινα δικαιώματα». Και η

Ενωμένη Αριστερά υπογράμμισε ότι η παρασημοφόρηση ενός τέτοιου ανθρώπου

«νομιμοποιεί την κρατική τρομοκρατία».

Η αμήχανη εξήγηση της κυβέρνησης, η οποία δικαιολόγησε την παρασημοφόρηση

λέγοντας ότι παρασημοφορήθηκαν «αυτομάτως» όλα τα θύματα της τρομοκρατίας, δεν

ηρέμησε τα πράγματα. Το Εθνικιστικό Βασκικό Κόμμα ζήτησε από τον υπουργό

Εσωτερικών Χάιμε Μαγιόρ Ορέχα να δώσει εξηγήσεις ενώπιον του Κοινοβουλίου.