ΔΡΟΜΟΙ

Το μάθημα…

… που μπορεί να πάρει κάθε ενδιαφερόμενος από όσα συνέβησαν στις Φιλιππίνες

είναι πως το κακό χρήμα μπορεί να διαφθείρει ακόμη και μια καλή δημοκρατία.

Τόση ήταν η διαφθορά στο περιβάλλον του προέδρου Εστράντα, που ακόμη και

στρατιωτικοί και δικαστές συστρατεύτηκαν με τον λαό σε ένα αναίμακτο κίνημα

που κατέληξε στην αποπομπή του ­ και μάλιστα μετά μουσικής (την ώρα που έφευγε

ο Εστράντα). Για τους Φιλιππινέζους ­ και για άλλους Ασιάτες τα τελευταία

χρόνια ­ το μάθημα είναι πως η ελευθερία δεν σημαίνει πολλά πράγματα, όταν οι

ηγέτες τους είναι πάντα πρόθυμοι να αλλάξουν τόσα ονόματα όσοι είναι και οι

κρυφοί τραπεζικοί λογαριασμοί τους.

Η στρατηγική…

… των Φιλιππινέζων ήταν απλή, όπως την περιγράφει η εφημερίδα «Christian

Science Monitor»: Σιγά-σιγά, με ειρηνικές διαμαρτυρίες και έξυπνες συμμαχίες,

τράβηξαν το χαλί της νομιμότητας κάτω από τα πόδια του προέδρου Εστράντα, που

αναγκάστηκε να φύγει από την πίσω πόρτα του προεδρικού μεγάρου. Όλα αυτά, όταν

πια κατάλαβαν πως δεν έφτανε η έξωση ενός δικτάτορα, του Μάρκος, με την

εξέγερση του 1986, για να κρατηθεί η δημοκρατία μακριά από τη διαφθορά. Και

όλα αυτά στις Φιλιππίνες, μακριά από τη Γαλλία και τον πρώην υπουργό

Εξωτερικών Ρολάν Ντιμά με το σκάνδαλο Elf, μακριά από τη Γερμανία και τον

πρώην καγκελάριο Χέλμουτ Κολ με την παράνομη χρηματοδότηση του κόμματός του,

μακριά από την Αμερική…

Στις ΗΠΑ Α.Ε….

… όπως χαρακτηρίζει τη χώρα του ο αρθρογράφος Ουίλιαμ Πφαφ, ο θεσμός του

προέδρου έχει μετατραπεί σε εργαλείο επιχειρηματικών συμφερόντων. Αν είχε

κερδίσει τις εκλογές ο Γκορ, θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των επιχειρήσεων

της «νέας οικονομίας» που στήριξαν την κυβέρνηση Κλίντον. Με το σύστημα

αντιβαλλιστικής άμυνας, ο Μπους θα υποστηρίξει την πολεμική βιομηχανία. Στο

παρελθόν, η εξωτερική απειλή καθόριζε τα οπλικά συστήματα. Τώρα, η πολεμική

βιομηχανία εφευρίσκει την απειλή. Αντίθετα με τους Φιλιππινέζους συναδέλφους

τους, οι ανώτατοι δικαστές των ΗΠΑ έχουν αποφασίσει πως τα χρήματα που

δαπανώνται για τη στήριξη ενός υποψηφίου στις εκλογές συνιστούν μια μορφή

ελευθερίας της έκφρασης που είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη. Έτσι, τα

οικονομικά συμφέροντα δεν χρηματοδοτούν μόνο τους νικητές των εκλογών, αλλά

και όλους τους ηττημένους.

Η αδιαφορία…

… που δείχνουν τουλάχιστον οι μισοί Αμερικανοί για τις εκλογές είναι μια

ζοφερή προειδοποίηση. Τα μέλη του Κογκρέσου και οι πρόεδροι εδώ και χρόνια

νιώθουν στον σβέρκο τους αυτή την ψυχρή ανάσα της αδιαφορίας των πολιτών που

έχουν καταλήξει πως η «φωνή» της Αμερικής είναι η φωνή των μεγάλων

επιχειρήσεων. Οι πολίτες πιστεύουν πως η δική τους φωνή δεν μπορεί να

ακουστεί. Προτιμούν να μιλήσουν στο ΄Ιντερνετ παρά στην κάλπη. Όχι μόνο οι

πολίτες της Αμερικής, αλλά ολόκληρου του δυτικού κόσμου, που δεν μπορεί να

κρύψει άλλο πως οι κυβερνώντες δεν ελέγχουν πια την οικονομία, αλλά πως η

οικονομία ελέγχει τους κυβερνώντες. Εκεί, στο ΄Ιντερνετ, αυτοί οι πολίτες ίσως

συναντήσουν και μερικούς Φιλιππινέζους ­ σαν και εκείνους που η

παγκοσμιοποίηση τούς έφερε υπηρέτες στα δυτικά σπίτια. Μπορεί κάτι να

διδαχτούν από αυτούς. Είναι και αυτό μια από τις αρετές της παγκοσμιοποίησης.

Ποιος είπε πως έχει μόνο ψεγάδια;