Εφιάλτης για τη βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία το 2000

Η αιφνιδιαστική απόφαση της βρετανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Βόξολ να κλείσει

μέχρι το 2002 το εργοστάσιό της στο Λούτον έκανε τους αναλυτές της βρετανικής

βιομηχανίας αυτοκινήτων να καταλήξουν στο εξής συμπέρασμα: αν ο βρετανικός

κλάδος παραγωγής αυτοκινήτων αντιμετώπιζε προβλήματα, τώρα βρίσκεται σε βαθιά

κρίση.

Η κίνηση της Βόξολ ­ το κλείσιμο ενός εργοστασίου που άνοιξε πριν από 95

χρόνια ­ ήταν η αντίδραση της μητρικής εταιρείας της, της αμερικανικής

Τζένεραλ Μότορς, στην επιδείνωση των συνθηκών της αγοράς αυτοκινήτων στην

Ευρώπη και στην όξυνση του ανταγωνισμού με τη Φορντ. Το περασμένο τρίμηνο η

Τζένεραλ Μότορς είδε την κερδοφορία της να εξανεμίζεται και να καταλήγει σε

ζημία ύψους 181 εκατομμυρίων δολαρίων. Η αντίδρασή της ήταν να περικόψει ένα

μεγάλο μέρος της παραγωγής που πραγματοποιούσε στη Βρετανία.

Ανάλογες κινήσεις έκανε και η Φορντ. Θα μειώσει στις αρχές του 2002 την

παραγωγής της. Η δημοσιοποίηση των προθέσεών της έγινε αμέσως μετά την απόφαση

της γερμανικής Μπε Εμ Βε να πουλήσει τον περασμένο Απρίλιο τη βρετανική

προβληματική αυτοκινητοβιομηχανία Ρόβερ. Εκκρεμεί η δημοσιοποίηση των

προθέσεων της Νισάν σχετικά με το μέρος όπου θα κατασκευάζεται το νέο μοντέλο

Μίκρα. Η Νισάν, η οποία πλέον ελέγχεται από τη γαλλική Ρενό, μπορεί να

επιλέξει ανάμεσα στο εργοστάσιό της στο Σάντερλαντ στη Βρετανία και σε κάποιο

ισπανικό ή γαλλικό εργοστάσιο. Η Νισάν δεν είναι η μοναδική ιαπωνική

αυτοκινητοβιομηχανία που δημιουργεί προβληματισμό για το μέλλον της παραγωγής

αυτοκινήτων στη Βρετανία. Τον περασμένο μήνα, η Χόντα ακύρωσε σχέδιά της για

την κατασκευή ενός σούπερ μίνι στη Βρετανία κατηγορώντας την ισχυρή στερλίνα.

Η Τογιότα συνεχώς ζητάει από τους προμηθευτές της τη μείωση των τιμών και

τονίζει τα προβλήματα που δημιουργεί η απουσία της Βρετανίας από τη ζώνη του

κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.

Κρίση

«Υπάρχει κρίση αυτήν τη στιγμή στη βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία», λέει ο

Γκάρελ Ρις, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ και ειδικός σε θέματα της

αυτοκινητοβιομηχανίας. «Πριν από την απόφαση της Βόξολ είδαμε ορισμένα τοπικά

προβλήματα. Τώρα περάσαμε στη φάση διακοπής της λειτουργίας ολόκληρων

εργοστασίων».

Το ειρωνικό στην υπόθεση είναι ότι η κρίση στην αυτοκινητοβιομηχανία έρχεται

μόλις μια χρονιά μετά την πραγματοποίηση ρεκόρ παραγωγής αυτοκινήτων. Τον

περασμένο χρόνο η Βρετανία παρήγαγε 1,78 εκατομμύριο οχήματα, οριακά υψηλότερα

από το 1,74 εκατομμύριο του 1998 και πολύ περισσότερα από το 1,1 εκατομμύριο

του 1987. Ωστόσο, αυτή η εκτόξευση της παραγωγής δεν συνοδεύεται και με

ανάλογη αύξηση της κερδοφορίας. Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων είχαν να

αντιμετωπίσουν την πίεση που δέχθηκαν από τις περικοπές τιμών που επέβαλε η

απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανταγωνισμού λόγω των υψηλών τιμών των

αυτοκινήτων στη Βρετανία, αλλά και το υψηλό κόστος που δημιούργησε η ενίσχυση

της στερλίνας έναντι του ευρώ στις αγορές συναλλάγματος. Το εργοστάσιο της

Νισάν στο Σάντερλαντ είναι το πιο παραγωγικό της Ευρώπης. Δεν μπορεί όμως το

ίδιο να λεχθεί και για το κόστος του.

Η κατάσταση της βρετανικής αυτοκινητοβιομηχανίας πρέπει να εξεταστεί και στο

πλαίσιο της υπερπαραγωγής που παρατηρείται στην Ευρώπη. Η Τζένεραλ Μότορς πήρε

μέτρα μείωσης της παραγωγής της στην Ευρώπη και οι περισσότεροι αναλυτές

υποστηρίζουν πλέον ότι υπάρχουν πολλά εργοστάσια παραγωγής αυτοκινήτων στη

Γηραιά Ήπειρο.

Μια έρευνα, η οποία έφθασε στα χέρια του πρωθυπουργού Τόνι Μπλέρ και του

υπουργού Εμπορίου και Βιομηχανίας Στίβεν Μπάιερς, προειδοποιούσε ότι τέσσερα

εργοστάσια αυτοκινήτων στη Βρετανία αντιμετώπιζαν την απειλή του λουκέτου. Οι

συντάκτες της μελέτης υποστήριζαν ότι τα εργοστάσια, στα οποία δεν

περιλαμβανόταν αυτό της Ρόβερ επειδή είχε γραφτεί πριν από την αποχώρηση της

Μπε Εμ Βε, απειλούνταν λόγω του γενικότερου κλίματος στη βρετανική

αυτοκινητοβιομηχανία αλλά και τις κινήσεις μεταφοράς της παραγωγής σε άλλα

κράτη από τις εταιρείες παραγωγής οχημάτων.

Μεταφορά παραγωγής

Η αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής αυτοκινήτων είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει

στη συγκέντρωση παραγωγής ανατολικά της Βρετανίας έτσι ώστε να βρίσκεται πιο

κοντά στις αναπτυσσόμενες αγορές της Ανατολικής Ευρώπης και της Άπω Ανατολής.

Η εξέλιξη αυτή φάνηκε και από την κίνηση της Φορντ να μειώσει την παραγωγή της

στο Ντάγκενχαμ της Βρετανίας και να την αυξήσει στην Κολωνία της Γερμανίας. Η

Ανατολική Ευρώπη είναι περισσότερο ελκυστική λόγω του χαμηλού κόστους εργασίας

και γης.

Η θέση της Βρετανίας ως νήσου στα δυτικά της Ευρώπης δεν βοηθάει. Παρ’ όλα

αυτά, πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι το εμπόδιο του υψηλού κόστους μεταφοράς

μπορεί να ξεπεραστεί, αν άλλες συνθήκες είναι πιο ελκυστικές.

Τα σωματεία των εργαζομένων υποστηρίζουν ότι η αποχώρηση των

αυτοκινητοβιομηχανιών από τη Βρετανία οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός

ότι το θεσμικό πλαίσιο τούς επιτρέπει να κάνουν κάτι τέτοιο με μεγάλη ευκολία.

Κάτι ανάλογο, υποστηρίζουν, δεν συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Η

βρετανική κυβέρνηση αρνείται αυτήν τη θέση, αν και στην περίπτωση της Μπε Εμ

Βε με τη Ρόβερ σχεδόν παραδέχθηκε ότι πρέπει να υπάρξουν νέοι κανόνες ρύθμισης

της αυτοκινητοβιομηχανίας της Βρετανίας.

Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η κατάσταση της βρετανικής βιομηχανίας δεν

είναι η καλύτερη της Ευρώπης και προειδοποιούν τη βρετανική κυβέρνηση να

δείξει μεγαλύτερη προσοχή και ενδιαφέρον στον κλάδο προτού πραγματοποιηθούν

νέες αποχωρήσεις αυτοκινητοβιομηχανιών.

Παράλληλα, υπάρχει και το ζήτημα της υποδομής για κάποιους κατασκευαστές

αυτοκινήτων που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν όσο το δυνατόν περισσότερο παλιά

και περιορισμένων δυνατοτήτων εργοστάσια.

Αυτό φαίνεται να ισχύει για το εργοστάσιο της Βόξολ στο Λούτον και το

εργοστάσιο της Φορντ στο Ντάγκενχαμ. Πάντως, η ηλικία δεν φαίνεται να αποτελεί

πρόβλημα για το εργοστάσιο της Νισάν στο Σάντερλαντ, το οποίο είναι υπόδειγμα

παραγωγικότητας στην Ευρώπη. Χιλιάδες θέσεις εργασίας κινδυνεύουν όχι μόνο στα

εργοστάσια παραγωγής αυτοκινήτων αλλά και στις εταιρείες, οι οποίες

προμηθεύουν στους κατασκευαστές ανταλλακτικά και εξαρτήματα. Μάλιστα, πολλές

από αυτές τις επιχειρήσεις πιεζόμενες από τους κατασκευαστές για χαμηλότερες

τιμές αναγκάσθηκαν να μεταφέρουν την παραγωγή τους σε άλλα κράτη, τα οποία

προσφέρουν χαμηλότερο κόστος.

Είναι σχεδόν σίγουρο ότι ορισμένα εργοστάσια είναι καταδικασμένα να κλείσουν.

Χωρίς τη δυναμική παρέμβαση της βρετανικής κυβέρνησης, η οποία είναι απίθανη,

η κρίση της αυτοκινητοβιομηχανίας θα διατηρηθεί. Και η κίνηση της Βόξολ να

προχωρήσει έως το 2002 στο κλείσιμο του εργοστασίου της ίσως να μην είναι η

τελευταία αρνητική εξέλιξη στη βιομηχανία αυτοκινήτων της Βρετανίας.