Σ’ ένα κομμάτι παπύρου, ξεχασμένο για περισσότερο από έναν αιώνα στην κάσα

μιας μούμιας στο Βερολίνο, ανακαλύφθηκε το μοναδικό μέχρι σήμερα γνωστό

παράδειγμα υπογραφής της Κλεοπάτρας.

Το έγγραφο χρονολογείται από το 33 π.Χ., όταν η Κλεοπάτρα κυβερνούσε την

Αίγυπτο. Η ακριβής ημερομηνία είναι 23 Φεβρουαρίου. Και ο Πέτερ βαν Μίνεν,

ένας Ολλανδός καθηγητής αρχαίας ιστορίας, αποκρυπτογράφησε μόνο μία λέξη στο

τέλος του κειμένου: «Γενέσθω» (Ας γίνει).

Όπως γράφουν οι «Σάντεϊ Τάιμς», οι ειδικοί του Βρετανικού Μουσείου θεωρούν

βέβαιο ότι η λέξη αυτή γράφτηκε από την Κλεοπάτρα.

Το έγγραφο, που είναι γραμμένο στα ελληνικά, περιέχει την υπόσχεση φορολογικών

προνομίων προς τον Πούμπλιους Κανίντιους, έναν ισχυρό Ρωμαίο διοικητή που ήταν

σύμβουλος του Μάρκου Αντωνίου, του εραστή της Κλεοπάτρας.

«Πρέπει να είναι η αυθεντική υπογραφή της βασίλισσας», δήλωσε η Σούζαν

Γουόκερ, υπεύθυνη για τις ελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες στο Βρετανικό

Μουσείο. «Είμαστε ενθουσιασμένοι. Είναι το μοναδικό παράδειγμα του γραφικού

της χαρακτήρα».

Σύμφωνα με τη Γουόκερ, το έγγραφο δεν αναφέρεται μόνο σε έναν επίσημο

λογαριασμό, αλλά και στον ιδιωτικό λογαριασμό «ημών και των παιδιών μας», που

ήλεγχε η βασίλισσα.

Στο γράμμα, η Κλεοπάτρα υπόσχεται στον Κανίντιους φορολογικά προνόμια, μεταξύ

των οποίων το δικαίωμα να εξάγει κάθε χρόνο αφορολόγητα 10.000 σακιά με σιτάρι

και να εισάγει 5.000 αμφορείς με κρασί.

Το βασικό κείμενο είναι γραμμένο με διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα, που

πιστεύεται ότι ανήκει σε έναν από τους αξιωματούχους της βασίλισσας.

Ο Κανίντιους ήταν διοικητής του στρατού την εποχή της ναυμαχίας του Ακτίου, τα

31 π.Χ. Στη ναυμαχία εκείνη, οι στόλοι της Κλεοπάτρας και του Αντωνίου

ηττήθηκαν από τον Οκταβιανό, ο οποίος στη συνέχεια έγινε ο αδιαμφισβήτητος

ηγέτης του ρωμαϊκού κόσμου.

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Αντώνιος δεν ήθελε αρχικά να επιτρέψει στην

Κλεοπάτρα να πολεμήσει στο πλευρό του. Ο Κανίδιος τον έπεισε να αλλάξει γνώμη,

προφανώς αφού δωροδοκήθηκε. Το έγγραφο αποτελεί απόδειξη της δωροδοκίας αυτής.

Το κόστος

Η ναυμαχία του Ακτίου κόστισε στον Αντώνιο και την Κλεοπάτρα τη ζωή τους. Οι

δύο εραστές διέφυγαν μετά την ήττα τους και στη συνέχεια αυτοκτόνησαν. Η

υπογραφή στο έγγραφο εντοπίστηκε κατά τύχη από τον βαν Μίνεν, όταν το έγγραφο

περιελήφθη σε έναν τόμο με δοκίμια που κυκλοφόρησε τον περασμένο μήνα προς

τιμήν του Βέλγου παπυρολόγου Ζαν Μπενζέν.

Άλλοι ειδικοί, πάντως, έχουν επιφυλάξεις. Σύμφωνα με τον Νίκολας Πάρσελ από το

St John’s College της Οξφόρδης, η λέξη «Γενέσθω» γράφτηκε μάλλον από κάποιο

σύμβουλο της Κλεοπάτρας. Αλλά ο βαν Μίνεν είναι σίγουρος: η υπογραφή του

εγγράφου δεν μπορεί να ανήκει παρά στην ανώτατη αρχή, δηλαδή την Κλεοπάτρα.