Άρνηση και αμηχανία

Σε προσπάθεια να υποβαθμίσουν τις συνέπειες του «όχι» των Δανών για το ευρώ

επιδίδονται οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών και τα όργανα της Ευρωπαϊκής

Ένωσης.

Παρά την επίδειξη ψυχραιμίας, όμως, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει το γεγονός

ότι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες επικρατεί αμηχανία όχι μόνο για το ευρώ αλλά

και για τη μελλοντική πορεία της Ευρώπης. Το γεγονός ότι ο πληθυσμός μιας

χώρας-μέλους της Ε.Ε. τάχθηκε με πλειοψηφία εναντίον της ΟΝΕ, του

σημαντικότερου εγχειρήματος της Ένωσης, δεν είναι ασήμαντο. Η ψήφος των Δανών

δεν υπαγορεύτηκε από νομισματικά κριτήρια. Είναι αντίδραση στην ενίσχυση των

αρμοδιοτήτων της Ένωσης εις βάρος των κρατών-μελών αλλά και στις συνέπειες της

παγκοσμιοποίησης. Σύσσωμη η πολιτική και οικονομική ελίτ της χώρας υποστήριζε

την ένταξη της κορόνας στο ευρώ, η πλειοψηφία των ψηφοφόρων προτίμησε, όμως,

το εθνικό σύμβολο.

Ο φόβος

Εξετάζοντας τα κίνητρα όλων των παρατάξεων που είχαν ταχθεί υπέρ του «όχι»,

προκύπτει ως κοινός παρανομαστής ο φόβος για την απώλεια της εθνικής

ταυτότητας. Το ερώτημα, πώς μπορεί να διασωθεί αυτή η ταυτότητα σε μιαν εποχή

ταχύτατων κοινωνικών μεταβολών, δεν απασχολεί μόνο τους Δανούς. Είναι κοινό

στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Οι μεταρρυθμίσεις στην οργανωτική δομή και

λειτουργία της Ε.Ε., που θα απασχολήσουν τη Διακυβερνητική της Νίκαιας, δεν

είναι ασήμαντες. Αφορούν την αναδιανομή της εξουσίας: τη μεταβολή των

ισορροπιών μεταξύ μεγάλων και μικρών χωρών, την αντίθεση μεταξύ της ικανότητας

λήψης αποφάσεων και της προστασίας των εθνικών ιδιαιτεροτήτων.

Οι Δανοί προτίμησαν να διαφυλάξουν τις ιδιαιτερότητές τους. Η ψήφος τους

σημαίνει ότι επιλέγουν την Ευρώπη «α λα καρτ» και κατατάσσονται εθελοντικά στη

δεύτερη ταχύτητα. Πώς θα επηρεάσει αυτό τις αποφάσεις που θα λάβουν οι

Βρετανοί και οι Σουηδοί μεθαύριο;

Ο Μπλερ

Για την κυβέρνηση Μπλερ, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Δανία ήταν

δυσάρεστο. Προσπάθησε να υποβαθμίσει τη σημασία του, επισημαίνοντας ότι η

Δανία και η Βρετανία είναι διαφορετικές και ότι το δανικό νόμισμα είναι ήδη

συνδεδεμένο στο ευρώ. Ο Βρετανός πρωθυπουργός επανέλαβε ότι ο ίδιος παραμένει

υπέρ της ένταξης της Βρετανίας στο ευρώ και ότι επιμένει στη διεξαγωγή ενός

δημοψηφίσματος μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, αν το επιτρέπουν οι

οικονομικές συνθήκες. Ένα «ναι» των Δανών, όμως, θα επέτρεπε στη βρετανική

κυβέρνηση να ορίσει πριν από τις εκλογές μια ημερομηνία για τη διεξαγωγή του.

Τώρα, με το 75% των Βρετανών να απορρίπτει το ευρώ ή να αμφιβάλλει γι’ αυτό, ο

Μπλερ θα προσπαθήσει να υποβαθμίσει το θέμα στον προεκλογικό αγώνα. Ψυχραιμία

επιδεικνύει και ο πρωθυπουργός της Σουηδίας, Γκόραν Πέρσον, που παραδέχτηκε

μεν ότι το «όχι» των Δανών θα έχει επιπτώσεις στη σχετική συζήτηση που γίνεται

στη χώρα του, χαρακτήρισε, όμως, την απόφαση της γειτονικής χώρας

«μακροπρόθεσμα άνευ σημασίας». Η αισιοδοξία του Πέρσον έρχεται σε αντίθεση με

την άποψη της Σουηδής υπουργού Εξωτερικών, Άννας Λιντ, που είχε χαρακτηρίσει

πριν από μερικούς μήνες ένα «όχι» των Δανών «καταστροφή». Ιδιαίτερα

δυσαρεστημένοι είναι και οι Φινλανδοί.

Προσπάθεια υποβάθμισης της ζημιάς

Στο Βερολίνο, στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες, η προσπάθεια να περιοριστεί η

ζημιά ήταν εμφανής. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γιόσκα Φίσερ, και ο Γάλλος

ομόλογός του, Ιμπέρ Βεντρίν, τόνισαν ότι το «όχι» των Δανών δεν πρόκειται να

επηρεάσει αρνητικά ούτε το ευρώ ούτε τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. αρνήθηκε ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες έχουν χάσει

την επαφή με το λαϊκό αίσθημα. Σε αντίθεση με τις επίσημες αντιδράσεις, όμως,

οι υπέρμαχοι της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης καλωσόρισαν το «όχι». Πιστεύουν ότι

απέδειξε την αναγκαιότητα της πολιτικής ολοκλήρωσης και θα ενισχύσει τη

δημιουργία ενός πυρήνα χωρών που θα κινηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση.

Οι Αμερικανοί, πάντως, πιστεύουν ότι το «όχι» των Δανών απειλεί σοβαρά όχι

μόνο το μέλλον του ευρώ αλλά και την ίδια την Ε.Ε. «Υπονομεύει ένα εύθραυστο

νομισματικό εγχείρημα αλλά αρνείται και την πολιτική ολοκλήρωση που προωθούν η

Γαλλία και η Γερμανία» υποστηρίζουν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» που επισημαίνουν ότι

«με τη βιασύνη που επέδειξαν στην υπόθεση της ΟΝΕ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες

ενδεχομένως να έχασαν την επαφή με τις επιθυμίες των ψηφοφόρων».