«Τάσο, φέρσου σαν άντρας, παραδέξου το λάθος σου…»

Κρατούμενοι στον ίδιο χώρο του Λιμεναρχείου Σύρου και οι τέσσερις ­ ο

πλοίαρχος Βασ. Γιαννακής, ο υποπλοίαρχος Αναστ. Ψυχογιός, ο ναύτης πηδαλίου

Παν. Κάσδαγλης και ο δόκιμος πλοίαρχος Γεώργ. Πατήλας ­ προσπαθούν από την

περασμένη Πέμπτη να βρουν τα όρια της ευθύνης του καθενός για το ναυάγιο που

συγκλονίζει μια ολόκληρη χώρα.

Από χθες ξεκίνησαν τις απολογίες τους ενώπιον της τακτικής ανακρίτριας

Σύρου Ιωάννας Καραμπάση. Πρώτος ο πλοίαρχος που απολογούνταν έως αργά το βράδυ

και θα συνεχίσει και σήμερα, για να ακολουθήσουν ο υποπλοίαρχος, ο πηδαλιούχος

και ο δόκιμος. Μετά την απολογία θα κριθεί εάν θα προφυλακιστούν.

Τα όρια των ευθυνών φαίνεται, πάντως, ότι ήδη τα έχουν καθορίσει μεταξύ

τους. Όλοι στη μοιραία βάρδια στη γέφυρα του «Εξπρές Σαμίνα» συμφωνούν ότι ο

δόκιμος δεν είχε καμία αρμοδιότητα και, συνεπώς, καμία ευθύνη ενώ στρέφονται

κατά του υποπλοιάρχου Αναστάσιου Ψυχογιού.

«Τάσο, φέρσου σαν άντρας. Να παραδεχθείς το λάθος σου…» λέγεται ότι

προέτρεπαν χθες οι υπόλοιποι τρεις τον υποπλοίαρχο, στο κρατητήριο του

Λιμεναρχείου.

Και ο Αν. Ψυχογιός, που στην προανάκριση δεν αναγνώριζε καμία ευθύνη, χθες

με δηλώσεις του ανέφερε ότι «υπάρχει μερίδιο ανθρώπινου λάθους και, φυσικά, το

αναγνωρίζει».

Σε απολογητικό υπόμνημα που θα καταθέσει στην ανακρίτρια, ο Ψυχογιός

αμφισβητεί τον κακουργηματικό δόλο που του αποδίδεται, με το επιχείρημα ότι

μέσα στους νεκρούς θα μπορούσε να ήταν και αυτός ενώ στην προανάκριση κατέθεσε

ότι το ναυάγιο οφείλεται στην κακοκαιρία. Αφήνει αιχμές, ωστόσο, κατά του

πηδαλιούχου, λέγοντας ότι «του επέστησε την προσοχή να του κάνει παρατιμονιά

το πλοίο, λόγω καιρού, πάνω στις Πόρτες». Ο πηδαλιούχος Παν. Κάσδαγλης, από

την πλευρά του, κατέθεσε ότι ενήργησε σύμφωνα με τις εντολές του υποπλοιάρχου.

Για λογαριασμό του υποπλοιάρχου, ο συνήγορός του Πέτρος Μαντούβαλος δήλωσε,

εξάλλου, χθες, ότι «πέραν των ευθυνών που αναλογούν στον Αν. Ψυχογιό, υπάρχουν

βαρύτατες πολιτικές ευθύνες. Και αυτές οι ευθύνες προσώπων που φωτογραφίζονται

θα πρέπει να αποδοθούν και το μαχαίρι να φτάσει στο κόκαλο, όπως ανέφερε ο

υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας…». Οι αιχμές αφορούν τον προκάτοχο του κ.

Παπουτσή στο υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Σταύρο Σουμάκη, ο οποίος, κατά τον

κ. Μαντούβαλο, «δημιούργησε και ενίσχυσε μια επικίνδυνη μονοπωλιακή κατάσταση

στην ακτοπλοΐα…».

Ο ΤΙΜΟΝΙΕΡΗΣ

Στα 20-30 μέτρα είδαμε το… βουνό

Η βραχονησίδα έγινε αντιληπτή όταν πια ήταν είκοσι με τριάντα μέτρα μπροστά,

οπότε και με τράβηξε από το τιμόνι ο υποπλοίαρχος». Αυτά σημειώνει, μεταξύ

άλλων, στην έκθεση εξέτασης κατηγορουμένου ο τιμονιέρης του «Σαμίνα»

Παναγιώτης Κάσδαγλης, επιρρίπτοντας με τη σειρά του την ευθύνη στον

υποπλοίαρχο, ο οποίος, όπως αναφέρει, έπρεπε να συμβουλεύεται το ραντάρ.

Ολόκληρο το κείμενο της κατάθεσης του Π. Κάσδαγλη έχει ως εξής:

«Περί ώρα 22.00 της 26/09/2000 παρέλαβα φυλακή στο τιμόνι της γέφυρας του

πλοίου. Αρχικά το τιμόνι ήταν στον αυτόματο πιλότο σε κατεύθυνση περί τις 170

μοίρες, δεν θυμάμαι και ακριβώς. Ύστερα από πέντε λεπτά περίπου ο αξιωματικός

της γέφυρας Ψυχογιός Αναστάσιος, υποπλοίαρχος, μου έδωσε την εντολή να πάρω το

τιμόνι στο χειροκίνητο και να στρίψω περί τις τρεις μοίρες το πηδάλιο

αριστερά. Βλέποντας ότι το πλοίο δεν στρίβει, ο κ. Ψυχογιός μού είπε να το

βάλω πέντε (5) μοίρες αριστερά, στη συνέχεια δε μου έδωσε εντολή να αυξήσω τη

γωνία σε δέκα (10) μοίρες αριστερά. Τότε άρχισε να παίρνει κλίση αριστερά το

πλοίο ως προς την πορεία και έγινε αντιληπτό ότι ήμασταν έτοιμοι να

προσκρούσουμε σε βραχονησίδα. Αμέσως με έσπρωξε ο κ. Ψυχογιός και πήρε το

τιμόνι στα χέρια του και το έβαλε όλο αριστερά. Στη συνέχεια έγινε η σύγκρουση

εντός λίγων δευτερολέπτων. Κατά τη διάρκεια της παρουσίας μου στη γέφυρα του

πλοίου ήταν και ο δόκιμος αξιωματικός ονόματι Γιώργος, το επίθετο δεν το

θυμάμαι, καθώς και ο ασυρματιστής του πλοίου του οποίου το όνομα δεν θυμάμαι.

Στο πλοίο είμαι ναυτολογημένος με την ιδιότητα του ναύτη και υπηρετώ στο

συγκεκριμένο πλοίο από 18 Ιουνίου του 2000, στη δε Πάρο έχουμε προσεγγίσει 4-5

φορές, από τις οποίες δύο φορές έτυχε να έχω υπηρεσία όταν το πλοίο διερχόταν

από την ίδια περιοχή.

Στην περίπτωση του ατυχήματος ήλεγχα τις εντολές που μου έδινε ο κ. Ψυχογιός

με βάση τη γυροσκοπική πυξίδα που είναι μπροστά από το τιμόνι, η οποία

εργαζόταν κανονικά, αλλά λόγω των κακών καιρικών συνθηκών και το ότι η θέση

του πηδαλίου είναι αρκετά πίσω από τα τζάμια της γέφυρας δεν αντιλήφθηκα

τίποτα σχετικά με κίνδυνο στην πορεία μας· το βουνό έγινε αντιληπτό όταν πια

ήταν είκοσι με τριάντα μέτρα μπροστά από το πλοίο, οπότε, όπως προανέφερα, με

τράβηξε ο κ. Ψυχογιός και πήρε το πηδάλιο στα χέρια του κάνοντάς το όλο

αριστερά. Το πλοίο ναι μεν έστριψε, αλλά το χρονικό διάστημα ήταν τόσο μικρό

μέχρι τη σύγκρουση με τη βραχονησίδα ώστε δεν κατέστη δυνατή η αποφυγή της.

Θεωρώ ότι δεν είμαι υπεύθυνος για το ατύχημα. Δεν ήλεγχα και ούτε είναι στα

καθήκοντά μου να ελέγχω το ραντάρ, το οποίο μάλιστα συμβουλευόταν ο κ. Ψυχογιός.»

Ο ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ

«Ανέλαβε μόνος του κάθε χειρισμό»

Ράκος, έξω και μέσα στο ανακριτικό γραφείο, ο πλοίαρχος του μοιραίου πλοίου

Βασ. Γιαννακής απαντούσε ψελλίζοντας τις περισσότερες φορές στις ερωτήσεις της

ανακρίτριας Ιωάννας Καραμπάση και, κατά τη μαραθώνια απολογία του, η οποία

διεκόπη χθες το βράδυ και συνεχίζεται σήμερα, ανέλαβε το σύνολο των ευθυνών

που «τυπικώς ανήκουν στον πλοίαρχο» για το ναυάγιο.

Ο καπετάνιος του «Σαμίνα Εξπρές» ήταν, σύμφωνα με πληροφορίες, επιβαρυντικός

για τον υποπλοίαρχο βάρδιας Αν. Ψυχογιό, αναφέροντας ότι «έπρεπε να

ειδοποιήσει εγκαίρως τον πλοίαρχο από τη στιγμή που είχε αποκλίνει της

πορείας, αλλά ο ίδιος νόμιζε ότι θα το επαναφέρει στη σωστή ρότα και ανέλαβε

μόνος κάθε χειρισμό…».

Τι ακριβώς συνέβη στη γέφυρα του μοιραίου πλοίου; «Δεν μπορώ να ξέρω τι έγινε.

Αυτό που ξέρω είναι ότι δεν ειδοποιήθηκα…», ήταν, κατά τις ίδιες πάντα

πληροφορίες, η απάντηση του καπετάνιου.

Στην απολογία του ο Βασ. Γιαννακής ανέφερε ότι λίγο πριν από τις 10 το βράδυ

της περασμένης Τρίτης κοιμόταν στην καμπίνα του, η οποία ήταν πολύ κοντά στη

γέφυρα του καραβιού. Ειδοποιήθηκε να ανέβει στη γέφυρα από τον δόκιμο, λόγω

του κατάπλου του πλοίου στο λιμάνι της Πάρου, αφού ο πλοίαρχος υποχρεωτικά

κατά τον απόπλου και τον κατάπλου βρίσκεται στη γέφυρα. Είχε ετοιμαστεί και

λίγα μέτρα πριν μπει στη γέφυρα, έγινε η μοιραία πρόσκρουση στις Πόρτες. Έδωσε

εντολή, όπως είπε, να βρεθούν «όλοι στις θέσεις τους», ανέλαβε αμέσως τον

έλεγχο του πλοίου και ειδοποίησε το Λιμεναρχείο για το ατύχημα.

Το πλοίο είχε ήδη πάρει κλίση δεξιά και με τρία διαδοχικά τραντάγματα, λόγω

της μετατόπισης φορτίου στο γκαράζ, η δεξιά πλευρά βρέθηκε στο ίδιο επίπεδο με

τη θάλασσα.

Κατά τον πλοίαρχο, που αντιμετωπίζει τις βαρύτατες κατηγορίες της

ανθρωποκτονίας κατά συρροήν και της πρόκλησης ναυαγίου από ενδεχόμενο δόλο

(κακουργήματα), όλες οι κινήσεις για την εγκατάλειψη του καραβιού και τη

βοήθεια των επιβατών έγιναν όπως ορίζουν οι κανονισμοί. «Έκανα αυτό που έπρεπε

να κάνω», υποστήριξε, και αρνήθηκε ότι το πλήρωμα ολιγώρησε ή ότι «έτρεξε να

σωθεί πρώτο», όπως ανέφεραν αρκετοί επιβάτες. Ο ίδιος δήλωσε κατηγορηματικά

ότι εγκατέλειψε το πλοίο όταν πλέον δεν υπήρχε, από όσο μπορούσε να γνωρίζει,

κανείς επιβάτης πάνω σε αυτό.

Κατά την απολογία του, αμφισβήτησε τον «ενδεχόμενο δόλο» που του αποδίδεται με

τις διώξεις, ενώ χαρακτήρισε «άδικες» τις κατηγορίες εις βάρος του δόκιμου

πλοιάρχου Γιώργου Πατέλη. «Προς Θεού, ακόμη κι αν κάποιοι θέλουν να κάνουν

λαϊκά δικαστήρια», όχι το δόκιμο. Δεν έχει καμία ευθύνη. Δεν ήταν ναυτικός,

ήρθε να μάθει πώς να γίνει ναυτικός.

Τα μόνα καθήκοντα που είχε αφορούν τη σχολή του. Τον συνέλαβαν μόνο και μόνο

για να είμαστε δυο-δυο στις χειροπέδες…», έλεγε, πριν περάσει την πόρτα του

ανακριτικού γραφείου. Και αυτές οι στιγμές της υπεράσπισης του δόκιμου που

ήταν και η μοναδική δύναμη στη φωνή του.

Με τα μέλη της οικογένειάς του βουρκωμένα να του συμπαραστέκονται, ο πλοίαρχος

οδηγήθηκε στην ανακρίτρια, δηλώνοντας «συντετριμμένος ψυχικά και ηθικά» και

αποφασισμένος να απολογηθεί «για τους συνανθρώπους μας που χάθηκαν…

Ο ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ

Για όλα έφταιγε ο κακός καιρός και τα ρεύματα

Στον κακό καιρό αποδίδει, στην έκθεση εξέτασης κατηγορουμένου, τα αίτια της

ναυτικής τραγωδίας του «Σαμίνα» ο υποπλοίαρχος Αναστάσιος Ψυχογιός. Αναλυτικά

η κατάθεσή του έχει ως εξής:

«Κρατούσα πορεία αριστερότερα της πορείας του χάρτη, στα τέσσερα μίλια από τον

Φωκά, και έβαλα το τιμόνι στο χέρι με τιμονιέρη τον Κάσδαγλη Παναγιώτη. Η

πορεία του χάρτη είναι 127 μοίρες από το Ακρωτήρι Κέφαλος της Κύθνου.

Ειδοποίησα, στα έξι μίλια απόσταση από τον Φωκά, το μηχανοστάσιο για

προετοιμασία κατάπλου στην Πάρο. Μετά έθεσα το τιμόνι από το αυτόματο στο

χειροκίνητο, όπως προανέφερα. Εν συνεχεία, λόγω του ότι ο καιρός βοριάς επτά

(07), είναι πιο γρήγορος ο κυματισμός από την ταχύτητα του πλοίου, έχει σαν

αποτέλεσμα το πλοίο να μην μπορεί να κυβερνηθεί καλά στην πορεία του. Γι’ αυτό

διέταξα τον τιμονιέρη να έλθει πιο αριστερά λέγοντάς του πέντε (05) μοίρες

αριστερά, εν συνεχεία δέκα (10) μοίρες αριστερά, όταν πια έβλεπα ότι το πλοίο

δεν γύριζε από την επιθυμητή απόσταση που ήθελα από τις Πόρτες. Κατά τη

διάρκεια των ανωτέρω το πλοίο έχει πλησιάσει στις Πόρτες, ένα κύμα από την

πρύμνη στρέφει το πλοίο δεξιά. Τη στιγμή αυτή βγάζω τον τιμονιέρη από το

τιμόνι και το πιάνω ο ίδιος διαπιστώνοντας ότι ο φανός πάνω στη βραχονησίδα

Πόρτες είναι πολύ κοντά του, θέτω το τιμόνι αριστερά έχοντας υπόψη μου να μην

το αφήσω να πάει αρκετά αριστερά, γιατί φοβήθηκα να μην χτυπήσει η πρύμνη μου.

Σκεπτόμενος αυτό και αφού βλέπω ότι έχει νετάρει η πλώρη, βάζω το τιμόνι δεξιά

για να ανοίξω την πρύμνη από τον βράχο. Ο σφοδρός καιρός όμως που επικρατούσε

και τα ρεύματα που είχαν έλθει περισσότερο αριστερά, σχεδόν στην πάντα, δεν

άφηνε το πλοίο να γυρίσει δεξιά για να αποφύγω τη σύγκρουση της πρύμνης με τον

βράχο, με αποτέλεσμα να χτυπήσει το πλοίο στη πρύμνη δεξιά από ό,τι μπορούσα

να εκτιμήσω από το χτύπημα. Οι Πόρτες είναι μια βραχονησίδα που έχει φανό δύο

αναλαμπών ανά δεκαέξι δευτερόλεπτα και έχει ορατότητα στα επτά μίλια κατά τους

ναυτικούς χάρτες. Εγώ το είδα στα τεσσεράμισι μίλια απόσταση από τον Φωκά,

δηλαδή τρία (03) μίλια από αυτό, και το κρατούσα πλώρα δεξιά μου. Όταν επίσης

έπιασε ο τιμονιέρης το τιμόνι σε απόσταση τεσσεράμισι μίλια από τις Πόρτες τού

επέστησα την προσοχή λέγοντάς του: «Πρόσεχε να μη σου κάνει παρατιμονιά λόγω

καιρού πάνω στις Πόρτες». Παρ’ όλ’ αυτά έγινε το ατύχημα. Η ταχύτητα του

πλοίου ήταν σταθερή, περίπου δεκαεπτάμιση κόμβους, από την Κύθνο μέχρι τη

στιγμή της σύγκρουσης. Τα χειριστήρια των μηχανών ήταν στο μηχανοστάσιο,

δηλαδή δεν είχαν θιγεί ακόμη για χειρισμούς στη γέφυρα λόγω έλλειψης χρόνου

και διαδικασιών πηδαλιουχίας. Μαζί μου στη γέφυρα ήταν ο δόκιμος πλοίαρχος

Πατήλας Γεώργιος και ο Κάσδαγλης Παναγιώτης ενώ ο ασυρματιστής, που ήλθε πέντε

λεπτά πριν από την πρόσκρουση, βρισκόταν στον χώρο των χαρτών, στην πλάτη της

γέφυρας. Μετά την ταλαιπωρία που έχω υποστεί επιφυλάσσομαι για τη διαύγειά

μου, επειδή είμαι ναυαγός και κολυμπούσα όλη τη νύχτα και εξ αυτού για την

ακρίβεια ή τυχόν ελλείψεις της κατάθεσής μου».