Το ευρώ τους διχάζει

Με το σύνθημα «για την κορώνα και την πατρίδα», οι γιγαντοαφίσες του Λαϊκού

Κόμματος καλούν τους Δανούς να καταψηφίσουν το ευρώ. Η επίκληση του

πατριωτισμού ξενίζει. Βρίσκεται η Δανία σε κίνδυνο;

Αν κάποιος κινδυνεύει, είναι το ευρώ. Με πληθυσμό μόλις 5,3 εκατομμύρια

κατοίκους, η μικρή χώρα στη Βόρειο Θάλασσα έχει την ιδιαίτερη ικανότητα να

αποσαφηνίζει τη διάθεσή της έναντι της Ευρώπης. Είναι άλλωστε η μόνη που

ψηφίζει τακτικά για το πόσο πρέπει να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ένα

«όχι» των Δανών στο ευρώ στο δημοψήφισμα της 28ης Σεπτεμβρίου έχει συνέπειες.

Σίγουρα, το κλονισμένο ευρωπαϊκό νόμισμα θα υποχωρήσει ­ τουλάχιστον

βραχυπρόθεσμα ­ ακόμα περισσότερο έναντι του δολαρίου. Μια πιθανή αρνητική

ετυμηγορία των Δανών θα αποθαρρύνει τις κυβερνήσεις της Βρετανίας και της

Σουηδίας να προχωρήσουν σε δημοψήφισμα, καθυστερώντας ακόμα περισσότερο την

ένταξή τους στο κοινό νόμισμα. Θα προσδώσει τέλος στην πρόεδρο του Λαϊκού

Κόμματος, Πία Κγιερσγκάαρντ και στο αντιευρωπαϊκό και ξενόφοβο μήνυμα της μια

«αίγλη» ισότιμη εκείνης του Αυστριακού Γιέργκ Χάιντερ.

Οι πιθανότητες

Οι πιθανότητες να καταψηφίσουν οι Δανοί το ευρώ δεν είναι λίγες. Ενώ πρόσφατα

οι δημοσκοπήσεις έδειχναν μια οριακή πλειοψηφία υπέρ του ευρώ, σήμερα αυτοί

που δηλώνουν πως θα ψηφίσουν «όχι» εμφανίζονται περισσότεροι κατά τρεις έως

έξι ποσοστιαίες μονάδες. Ο πρωθυπουργός της χώρας Πουλ Νίρουπ Ράσμουσεν, ο

οποίος παραδέχεται ότι η μάχη θα κριθεί οριακά, δήλωσε ότι θα συνεχίσει να

αγωνίζεται κάθε ώρα που απομένει για να πείσει τους Δανούς να δεχθούν να

αντικαταστήσουν το εθνικό νόμισμα, την κορώνα, με το ευρώ. Ταυτόχρονα,

επιτέθηκε στους Βρετανούς ευρωσκεπτικιστές γιατί ενίσχυσαν την εκστρατεία τού

όχι με 120.000 λίρες. Η υπόθεση δεν αφορά μόνο τους Δανούς.

Σύνθετη περίπτωση

Γιατί όμως η εισαγωγή του κοινού νομίσματος διχάζει σε τέτοιο βαθμό τη Δανία;

«Ουσιαστικά, στο δημοψήφισμα αποφασίζουμε αν θα εκχωρήσουμε την εθνική μας

κυριαρχία», υποστηρίζει η Πία Κγιερσγκάαρντ, που ίδρυσε το λαϊκίστικο,

ακροδεξιό κόμμα της το 1995 και συγκέντρωσε μέσα σε πέντε χρόνια πάνω από το

10%. Αν και οι Δανοί έγιναν μέλος της Ε.Ε. το 1972 και είναι σήμερα μία από

τις πιο πλούσιες χώρες της Ευρώπης, ποτέ δεν απέβαλλαν την καχυποψία τους

απέναντι σε πρωτοβουλίες που προέρχονται από τη Γερμανία. Άλλωστε, στο όχι

πολύ μακρινό παρελθόν, ο μεγάλος γείτονας τούς είχε κάνει τη ζωή πολύ δύσκολη.

Η περίπτωση του ευρώ είναι όμως πιο σύνθετη: το Λαϊκό κόμμα διατείνεται πως το

ενιαίο νόμισμα θα λειτουργήσει διαβρωτικά για την εθνική ταυτότητα και θα

υπονομεύσει την εθνική κυριαρχία σε μια περίοδο που η Δανία πιέζεται συνεχώς

από τη μετανάστευση και την παγκοσμιοποίηση. Η σύνδεση του ευρώ με τους ξένους

μετανάστες και τις συνέπειες τις παγκοσμιοποίησης δείχνει παράλογη, λειτουργεί

όμως για μια μερίδα ψηφοφόρων που ανησυχούν για την υποβάθμιση του

κράτους-έθνους και την απώλεια της εθνικής ταυτότητας από την ευρωπαϊκή

ολοκλήρωση. Ειδικά όμως η σύνδεση του ευρώ με τους μετανάστες, απευθύνεται στα

ξενόφοβα ένστικτα των Δανών, που έχουν ενισχυθεί επικίνδυνα τα τελευταία

χρόνια.

Και δεν είναι μόνον η ακροδεξιά εναντίον του ευρώ. Η συμμαχία Κόκκινων και

Πρασίνων, το αυτόνομο κίνημα του Ιουνίου και διάφορα μικρότερα κόμματα και

ομάδες, τάσσονται επίσης υπέρ του «όχι» και διαθέτουν ισχυρή υποστήριξη στις

γυναίκες, τους νέους και τους συνταξιούχους.

*

Η εξασθένιση του ευρώ – η εξακόντιση της τιμής του

δολαρίου. Σελ. 48-49.