Εύσημα στο ΠΑΣΟΚ για την προσφορά του από το 55% του λαού

Είκοσι έξι χρόνια από την ίδρυσή του, το ΠΑΣΟΚ, για «εχθρούς» και «φίλους»,

καταγράφεται ως ένα κόμμα που συνέβαλε καθοριστικά ­ ανεξάρτητα από λάθη και

ιδεολογικοπολιτικές μετακινήσεις ­ στην πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας και του

τόπου γενικότερα.

Και αυτό, όχι μόνο, γιατί μια σειρά δείκτες ­ συγκριτικά με το ’81, όταν

κέρδισε πρώτη φορά τις εκλογές ­ εμφανίζουν σαφή βελτίωση, αλλά και γιατί

έδωσε «φωνή» στη μισή Ελλάδα, που έως τότε βρισκόταν στο περιθώριο.

Ασφαλώς, τα όνειρα στο ξεκίνημά του ήταν πολλά, αλλά αυτό σε τίποτε δεν

σμικρύνει την προσφορά του. Ήταν, άλλωστε, το νέο κόμμα που γέννησε η

μεταπολίτευση του ’74. Η ιστορική Αριστερά προϋπήρχε με τους κομματικούς

φορείς που τη συνέθεταν, και η Ν.Δ. υπήρξε μετεξέλιξη της Δεξιάς και της ΕΡΕ,

και μάλιστα με τον ίδιο αρχηγό που είχε από το 1955.

Η θετική ­ πέραν απόψεων που έχουν διατυπώσει κόμματα και μεμονωμένες

προσωπικότητες ­ εικόνα του ΠΑΣΟΚ έχει καταγραφεί σε πολλές δημοσκοπήσεις.

Η εταιρεία V. PRC, μέσω ενός συνόλου δεκάδων ερωτήσεων προς το εκλογικό σώμα,

αποτύπωσε τις απόψεις των Ελλήνων, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα ψηφίζουν.

Τα στοιχεία που δημοσιοποιούν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ» αποτελούν μέρος μιας μεγαλύτερης

έρευνας της εταιρείας «με αντικείμενο την πολιτική ιστορία της χώρας τον

τελευταίο αιώνα και την πρόσληψή της από τη σημερινή ελληνική κοινή γνώμη».

Τα πλήρη πορίσματα αυτής της έρευνας θα ανακοινωθούν από το Ινστιτούτο V. PRC

με ειδικές επιστημονικές ανακοινώσεις, τέλη του 2000.

Ωστόσο, ορισμένα από αυτά που αφορούν το ΠΑΣΟΚ και τα οποία καταγράφονται στο

σημερινό φύλλο των «ΝΕΩΝ» δίνουν μια ενδιαφέρουσα πρόγευση.

Η συνεισφορά

Ένα από τα πρώτα ερωτήματα που τέθηκαν σε Έλληνες πολίτες αφορά την αποτίμηση

της συνεισφοράς του ΠΑΣΟΚ.

Το 55% του ελληνικού λαού τοποθετήθηκε θετικά στο ερώτημα και 36,4% αρνητικά.

Ένα ποσοστό 8,6% δεν δέχθηκε να εκφράσει γνώμη.

Φυσικά, όπως προκύπτει και από την έρευνα, αν κάποιος επιμείνει στην ανάλυση

τού τι «ψήφισε» το δείγμα των 800 Ελλήνων που ερωτήθηκαν, οι απόψεις

ποικίλλουν ανάλογα με το τι ψήφισαν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές.

Το 90% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ θεωρεί απόλυτα θετική την ίδρυση, την πορεία

και τη συνεισφορά του κόμματος, και μόλις ένα 10% δεν απαντά ή εκφράζει τον

προβληματισμό του απαντώντας αρνητικά.

Από τα υπόλοιπα κόμματα, τις λιγότερες ­ αναλογικά ­ αρνητικές κρίσεις για το

ΠΑΣΟΚ καταθέτουν οι ψηφοφόροι του ΣΥΝ και του ΔΗΚΚΙ, που μέσω και άλλων

μετρήσεων θεωρούνται, ιδεολογικοπολιτικά, οι πιο στενοί «συγγενείς» του

κυβερνώντος κόμματος.

Ωστόσο, στους ψηφοφόρους και των δύο κομμάτων, οι αρνητικές κρίσεις ή οι

αρνήσεις για απάντηση στο ερώτημα υπερτερούν. Θετικά, πάντως, τοποθετούνται το

44,4% από το δείγμα του ΣΥΝ και 43,8% από το δείγμα του ΔΗΚΚΙ (και αρνητικά

50% και 56,2%, αντίστοιχα).

Στην ίδια αρνητική κλίμακα θετικών κρίσεων για το ΠΑΣΟΚ ακολουθούν αμέσως μετά

οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ. Ένας στους τρεις, περίπου (35,5%), τοποθετείται θετικά

για το ΠΑΣΟΚ και το 58% αρνητικά.

Η πόλωση όμως που καταγράφεται και στη δημοσκόπηση εμφανίζεται στην καταγραφή

των απόψεων των ψηφοφόρων της Ν.Δ.

Έτσι, σε αυτούς τους ψηφοφόρους και παρά το ότι το ΠΑΣΟΚ υπήρξε ένα νέο κόμμα

στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, που, αν μη τι άλλο, βοήθησε με τη

λειτουργία του στην εδραίωση της Δημοκρατίας, η γνώμη τους για το κυβερνών

κόμμα είναι αρνητική (62,1%).

Από 10 σε 26,8%

Μόνο ένας στους τέσσερις εκφράζεται θετικά (26,8%), αν και πριν από 16 χρόνια

σε έρευνα που είχε διερευνήσει το ΠΑΣΟΚ το ποσοστό αυτό ήταν κάτω του 10%.

Τότε, όμως, επικρατούσε μεγάλη πόλωση και η δράση των ομάδων των «ρέιτζερ» και

των «κενταύρων» της Ν.Δ. ήταν καθοριστική.

Ίσως ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα στοιχεία που φέρνει στο φως η έρευνα της V.

PRC είναι πώς αποτιμούν το εκλογικό σώμα, αλλά και ειδικότερα οι ψηφοφόροι του

ΠΑΣΟΚ, τη συνεισφορά του κυβερνώντος κόμματος στις διάφορες φάσεις της

ιστορίας του.

Παρά το ότι έχουν περάσει περίπου 19 χρόνια από το ’81, οι ιστορικές μνήμες

μένουν άσβεστες. Αυτό που έζησε η Ελλάδα στις πλατείες το βράδυ της Κυριακής

18 Οκτωβρίου του 1981, όταν, όχι μόνο, ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ κατέβηκαν στους

δρόμους, αλλά και του ΚΚΕ και του ΚΚΕεσωτ., και της Ν.Δ., καταγράφεται στις

δημοσκοπήσεις: Περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες ψηφοφόρους θεωρούν

περισσότερο θετική την προσφορά του ΠΑΣΟΚ στην πρώτη τετραετία του.

Επίσης, οι γνώμες των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, αλλά και των ψηφοφόρων των άλλων

κομμάτων σχεδόν συμπίπτουν. Είναι ίσως μία από τις σπάνιες περιπτώσεις κατά

τις οποίες ο ψηφοφόρος του ΠΑΣΟΚ έχει σχεδόν την ίδια άποψη με τον ψηφοφόρο

της Ν.Δ. και του ΚΚΕ.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου

Στην έρευνα της V. PRC καταγράφεται ότι το 51,4 % του εκλογικού σώματος θεωρεί

ως καλύτερη την ιστορική περίοδο του ΠΑΣΟΚ με Πρωθυπουργό και πρόεδρο τον

Ανδρέα Παπανδρέου, το διάστημα ’81-’85.

Το φαινόμενο έχει την εξήγησή του. Το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου έκαναν το

λαό να ονειρευθεί. Αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ΕΣΥ, αναβάθμιση της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αυξήσεις για τους χαμηλόμισθους και τους

χαμηλοσυνταξιούχους, φωνή στην άλλη μισή Ελλάδα που για δεκαετίες ήταν στο

περιθώριο, στις φυλακές και στα ξερονήσια, περισσότερο ανεξάρτητη εξωτερική

πολιτική(π.χ. η θέση για την Πολωνία και την κατάριψη του νοτιοκορεάτικου

τζάμπο), το νέα αμυντικό δόγμα κατά του τουρκικού επεκτατισμού στο Αιγαίο, το

άνοιγμα του Πρες Ρουμ στους δημοσιογράφους, ήταν ορισμένα από τα επιτεύγματα

της «αλλαγής». Ο κόσμος τη εποχή εκείνη είδε ότι γίνεται μία προσπάθεια. Και η

Αριστερά στο σύνολό της, όχι απλώς στήριξε κάποιες θετικές αλλαγές, αλλά

βοήθησε το ΠΑΣΟΚ σε ορισμένες περιπτώσεις(π.χ. στο θέμα εκλογής Προέδρου της

Δημοκρατίας το 85). Ηταν η εποχή που η Δεξιά εμφανίσθηκε εκδικητική, με τις

δυνάμεις των Ρέητζερς και των Κενταυρων.

Στην έρευνα φαίνεται ότι σε ποσοστό ­ και για το σύνολο του δείγματος, αλλά

και για τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ ­, έρχεται δεύτερη στις επιλογές του, αλλά

σε πολύ μεγάλη απόσταση από την περίοδο ’81-’85, η περίοδος από το 1996 έως

σήμερα.

Στο σύνολο του δείγματος, το 13,1% των Ελλήνων ψηφοφόρων υποστηρίζει ότι η

περίοδος αυτή, με πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και Πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη, είναι η

καλύτερη. Και στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, το ποσοστό ανεβαίνει στο 17%.

Για τις υπόλοιπες περιόδους, ’74-’81, ’81-’89 και ’90-’96, τα ποσοστά είναι

πολύ μικρότερα, με χειρότερη περίοδο στην κρίση του ελληνικού λαού το χρονικό

διάστημα ’90-’96.

Γι’ αυτή, μάλιστα, την περίοδο, μόνο 3,5% των Ελλήνων ψηφοφόρων εκφράζεται

θετικά, ψηφίζοντας ότι είναι η καλύτερη ιστορική περίοδος του ΠΑΣΟΚ, ενώ στους

ψηφοφόρους του κυβερνώντος κόμματος βελτιώνεται ελάχιστα η εικόνα αυτή και το

ποσοστό φθάνει το 4,6%.

Τέλος, στα «μάτια» των ψηφοφόρων, όπως καταγράφει η έρευνα της V. PRC, oι

περίοδοι ’74-’81 και ’85-’89 καταγράφονται περίπου ισοδύναμα. Αν και στους

σημερινούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ καταγράφεται ως θετικότερη η δεύτερη

κυβερνητική τετραετία του κόμματός τους, σε σχέση με τα πρώτα δύσκολα χρόνια

της ίδρυσης και ανάπτυξής του.

Η μεταπολίτευση του ’74 είναι χαραγμένη στη μνήμη

Για τον ελληνικό λαό, συνολικά, αλλά και ειδικότερα για τους ψηφοφόρους του

ΠΑΣΟΚ, αυτό που θυμούνται περισσότερο από οτιδήποτε είναι η μεταπολίτευση.

Όχι μόνο γιατί τότε επανήλθε η Δημοκρατία, και μάλιστα σε πολύ καλύτερη μορφή

από ό,τι πριν από το ’67, αλλά και γιατί γεννήθηκαν το ’74 και ελπίδες, π.χ.,

με τη γέννηση του κόμματός τους.

Έτσι, όπως καταγράφει η έρευνα της V. PRC, έχει χαραχθεί στη μνήμη του 19,4%

των ψηφοφόρων πρωτίστως η μεταπολίτευση. Δεύτερο σπουδαίο, γι’ αυτούς, γεγονός

που θυμούνται είναι η δικτατορία (ποσοστό 16,1%). Πάντως, το ποσοστό αυτό θα

μπορούσε να ήταν υψηλότερο αν δεν υπήρχαν εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόροι του

ΠΑΣΟΚ ­ νέοι άνθρωποι, μικρότεροι των 30 χρόνων ­ οι οποίοι δεν έχουν και

ιδιαίτερο λόγο, όπως και στα άλλα κόμματα, να θυμούνται μια τέτοια μαύρη

περίοδο της ελληνικής ιστορίας.

Τρίτο γεγονός στην ιστορική μνήμη των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ είναι η περίοδος της

Εθνικής Αντίστασης και του Εμφυλίου και τέταρτον είναι η κρίση στα Ίμια, με

πέμπτο την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Από εκεί και ύστερα, βρίσκονται στην ίδια θέση ­ ως ποσοστό ­, ως προς τα

γεγονότα που είναι χαραγμένα στη μνήμη των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, η νίκη του

κόμματός τους το ’81, ο θάνατος του Ανδρέα Παπανδρέου και η είσοδος στην ΟΝΕ.

Ακολουθούν με ποσοστά μικρότερα, η μετεμφυλιακή περίοδος, η ελληνοτουρκική

κρίση του ’87, η είσοδος στην ΕΟΚ, ενώ ελάχιστοι θυμούνται τις διώξεις του ’89

και την αποστασία του ’65 (μόλις 1% για κάθε περίπτωση).