100 δισ. για να πέσει ο πληθωρισμός

Υπό την απειλή του «μαύρου χρυσού» το οικονομικό επιτελείο επανασχεδιάζει την

αντιπληθωριστική πολιτική, καθώς η ανάφλεξη στις τιμές των υγρών καύσιμων

απαιτεί δραστικότερες παρεμβάσεις στην αγορά για την αναχαίτιση των

πληθωριστικών πιέσεων και την διασφάλιση της εκπλήρωσης του κριτηρίου για την

ένταξη στην ΟΝΕ. Όλα είναι ανοιχτά και αβέβαια, επισημαίνουν παράγοντες του

υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο τα μέτρα

μείωσης των έμμεσων φόρων να έχουν μεγαλύτερο εύρος από εκείνο που προβλεπόταν αρχικά.

Η ανησυχία του οικονομικού επιτελείου για την πορεία του πληθωρισμού

εντείνεται καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς οι διεθνείς

τιμές του πετρελαίου θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα μέχρι το Μάρτιο του 2000

και μάλιστα προβλέπεται να αγγίξουν τα 20 δολάρια το βαρέλι, τη στιγμή που ο

προϋπολογισμός του 1999 έχει συνταχθεί με βάση την υπόθεση ότι η τιμή του

πετρελαίου θα κυμαινόταν στα 13 δολάρια το βαρέλι. Αυτο ανατρέπει τις

προβλέψεις για την εξέλιξη του τιμάριθμου ο οποίος πιέζεται τώρα αισθητά από

τις ανατιμήσεις στα καύσιμα. Μάλιστα προβάλλει ορατός ο κίνδυνος να ανακοπεί η

πτωτική πορεία του πληθωρισμού τον Ιούλιο σε περίπτωση που οι λιανικές τιμές

των καυσίμων εξακολουθήσουν να κινούνται όλο τον μήνα στα σημερινά επίπεδα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αρμόδιων παραγόντων αύξηση κατά 6 δρχ. το λίτρο στις

λιανικές τιμές των καυσίμων προκαλεί επιβάρυνση του πληθωρισμού κατά 0,2

ποσοστιαίες μονάδες περίπου. Υπό την σκιάν των εξελίξεων αυτών στο οικονομικό

επιτελείο εκφράζονται φόβοι ότι στο τέλος Αυγούστου ο πληθωρισμός θα κινείται

με ρυθμό πάνω από 2,1%, ποσοστό που δημιουργεί κίνδυνους για την επίτευξη του

στόχου 2% στο τέλος του 1999. Επισημαίνεται ότι ο γενικός γραμματέας της

Στατιστικής Υπηρεσίας Ν. Καραβίτης δήλωσε πρόσφατα ότι για να είναι

εξασφαλισμένο το 2% τον Δεκέμβριο του 1999 θα πρέπει όλους τους μήνες μετά τον

Ιούνιο ο πληθωρισμός να βρίσκεται στη περιοχή του 2%.

Τα μέτρα

Πάντως το οικονομικό επιτελείο αναμένει τις εξελίξεις στον πληθωρισμό μέχρι

τον Αύγουστο και σε περίπτωση που ο ρυθμός αύξησής του είναι τέτοιος που

απειλεί την εκπλήρωση του σχετικού κριτηρίου της ΟΝΕ, δηλαδή βρίσκεται πάνω

από το 2%, θα προχωρήσει σε πιο εκτεταμένες μειώσεις έμμεσων φορών σε σχέση με

το αρχικό σενάριο για να συμπιέσει ακόμη περισσότερο τις τιμές αγαθών που

έχουν μεγάλη βαρύτητα στη διαμόρφωση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Σύμφωνα με

πληροφορίες το διευρυμένο πακέτο των φορολογικών μέτρων που επεξεργάζεται τώρα

το οικονομικό επιτελείο προβλέπει:

* Μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στη βενζίνη κατά 6 δρχ. το λίτρο όσο

δηλαδή επιτρέπει η κοινοτική νομοθεσία για την καθιέρωση ελάχιστου ΕΦΚ στη

βενζίνη στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

* Μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης μέχρι και 15 δρχ. το λίτρο στο

πετρέλαιο θέρμανσης, δηλαδή εξάντληση όλων των περιθωρίων που υπάρχουν με βάση

το κατώφλι του ΕΦΚ που θέτει η Ε.Ε.

* Μείωση του ΦΠΑ στα τιμολόγια των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών (π.χ.

ΟΤΕ). Εξετάζεται ακόμη ως «λύση απελπισίας» και η μείωση της φορολογίας στα

Ι.Χ. αυτοκίνητα, μέτρο που θα έχει μεγάλο κόστος στον προϋπολογισμό και γι’

αυτό ο υπουργός Εθνικης Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Παπαντωνίου θέλει να το

αποφύγει πάση θυσία. Το νέο σχέδιο στοχεύει στην αφαίρεση από τον πληθωρισμό

περίπου μισής ποσοστιαίας μονάδας αντί των τριών δεκάτων που προέβλεπε το

μέχρι σήμερα σενάριο. Όμως τα μέτρα αυτά ανεβάζουν το κόστος της

αντιπληθωριστικής πολιτικής στον προϋπολογισμό στα 100 δισ. δρχ. από 50-60

δισ. δρχ. που θα ήταν οι απώλειες εσόδων από την εφαρμογή του συντηρητικού

αρχικού φορολογικού πακέτου.

Οι ελαφρύνσεις

Όμως όσο μεγαλύτερες είναι οι φορολογικές παρεμβάσεις που θα χρειασθούν για

την «απονεύρωση» του πληθωρισμού τόσο περιορίζονται τα περιθώρια για τις

φορολογικές ελαφρύνσεις, καθώς το μερίδιο που απομένει από το πλεόνασμα των

εσόδων για τη χρηματοδότηση των φοροαπαλλαγών συρρικνώνεται και αυτό είναι

ένας ακόμη πονοκέφαλος για το οικονομικό επιτελείο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε

ότι ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Παπαντωνίου σε δηλώσεις

του μετά τη σύσκεψη της Τετάρτης με τον Πρωθυπουργό συνέδεσε στενά το εύρος

της φορολογικής μεταρρύθμισης με τις εξελίξεις στον πληθωρισμό και τόνισε

χαρακτηριστικά ότι τα μέτρα για τις φοροελαφρύνσεις θα οριστικοποιηθούν τον

Σεπτέμβριο οπότε και θα έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο στην οικονομία.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι λίγο μετά τη μεγάλη σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό,

κορυφαία στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης δεν δεσμεύονταν

ούτε για το ύψος της δαπάνης για το πακέτο των φοροελαφρύνσεων. Έτσι, σε

σχετική ερώτηση για το αν τελικά το πακέτο θα φθάνει τα 200 δισ. δραχμές

τόνιζαν: «Μπορεί να είναι 220 ή και 180 δισ. δραχμές, θα τα δούμε όλα το

φθινόπωρο». Με αυτό τον τρόπο έδιναν καθαρά τον προβληματισμό που επικρατεί

αυτήν τη στιγμή στην κυβέρνηση σχετικά με τον προϋπολογισμό του 2000 και τις

ανάγκες που θα πρέπει να αντιμετωπίσει προκειμένου από τη μία πλευρά να

διασφαλισθεί η πτώση και η διατήρηση του πληθωρισμού σε επίπεδα τέτοια που να

εξασφαλίζουν την ένταξη στην ΟΝΕ και από την άλλη να διαμορφωθεί ένα τέτοιο

κλίμα ώστε να δημιουργείται το απαραίτητο φιλολαϊκό προφίλ, εν όψει των

εθνικών εκλογών του 2000. Έτσι, ουσιαστικά το οικονομικό επιτελείο της

κυβέρνησης καλείται να πάρει αποφάσεις, οι οποίες να «συμβιβάζουν» εντελώς

αντικρουόμενους στόχους. Δηλαδή, η ανάγκη πτώσης του πληθωρισμού που

προϋποθέτει σφικτή εισοδηματική, δημοσιονομική και νομισματική πολιτική

«συγκρούεται» με την προτεραιότητα κάποιων παροχών που να αντιστρέφουν το

αρνητικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί. Γι’ αυτό άλλωστε αρμόδιος παράγων του

υπουργείου Οικονομικών τόνιζε την προηγούμενη εβδομάδα ότι «τώρα» το

καινούργιο πακέτο των φοροελαφρύνσεων που θα τεθεί υπό έγκριση θα περιλαμβάνει

και κινήσεις για την ελάφρυνση των επιχειρήσεων, ενώ ο στόχος των μέτρων θα

είναι να καλύπτουν όσο το δυνατόν ευρύτερες κοινωνικές ομάδες. Υπενθυμίζεται

ότι μόλις πριν μία εβδομάδα οι κατευθύνσεις που είχαν δοθεί ήταν τα μέτρα να

αφορούν μόνο στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων.

Ο πληθωρισμός

Πάντως, όλα δείχνουν ότι οι προτεραιότητες αυτήν τη στιγμή εντοπίζονται στον

έλεγχο του πληθωρισμού.

Πέραν όμως των παρενεργειών στον πληθωρισμό από την κούρσα των διεθνών τιμών

του πετρελαίου εστία κίνδυνου για την εξέλιξη του δείκτη αποτελεί και η

ραγδαία άνοδος του δολαρίου και του γιεν, που προκαλεί ανατιμήσεις σε

εισαγόμενα προϊόντα και πρώτες ύλες και δυσχεραίνουν έτσι ακόμη περισσότερο

τις προσπάθειες της κυβέρνησης για την ευθυγράμμιση του πληθωρισμού στις

απαιτήσεις της ΟΝΕ. Αξιζει να σημειωθεί ότι για να πληροί η χώρα το κριτήριο

για τον πληθωρισμό στο τέλος του έτους θα πρέπει ο μέσος πληθωρισμός που με

αυτόν θα κριθεί για την ένταξη στην ΟΝΕ θα πρέπει μέσα στο δεύτερο εξάμηνο να

πέσει στο 2,4% από 3,8% που ήταν τον Ιούνιο. Τα στελέχη του οικονομικού

επιτελείου επισημαίνουν ότι για να καλυφθεί η απόσταση αυτή και μάλιστα τη

στιγμή που ενσκήπτουν νέες δυσκολίες λόγω εξωγενών παραγόντων όπως είναι το

πετρέλαιο και το δολάριο θα χρειασθεί ακόμη πιο περιοριστική δημοσιονομική

πολιτική και μεγαλύτερη συμβολή του επιχειρηματικού κόσμου στη συγκράτηση των

τιμών. Το βάρος θα πέσει στην μείωση της δημόσιας κατανάλωσης μεσώ περικοπών

στις δαπάνες του δημόσιου, ενώ θα παγώσουν τα τιμολόγια των ΔΕΚΟ καθώς και τα

τέλη για την παροχή υπηρεσιών από δημόσιους οργανισμούς. Μεγάλη βαρύτητα στην

αποκλιμάκωση του πληθωρισμού αποκτά και η νομισματική πολιτική της Τραπέζης

της Ελλάδος η οποία προκείμενου να διασφαλίσει την σταθερότητα των τιμών θα

προχωρά σε παρεμβάσεις στην αγορά χρήματος για τον περιορισμό της πλεονάζουσας

ρευστότητας και θα εντείνει τους έλεγχους για την συγκράτηση της πιστωτικής

επέκτασης ενώ θα κρατά σκληρή τη δραχμή για να αποτραπούν πληθωριστικές

πιέσεις από ανατιμήσεις στα εισαγόμενα προϊόντα λόγω μεταβολών στις ισοτιμίες

των ξένων νομισμάτων.