«Τρυπώνουν» παντού τα πλαστά χαρτονομίσματα

Η θυρίδα στην οποία καταλήγουν τα «ύποπτα» χαρτονομίσματα μετά τον έλεγχο

του μηχανήματος έχει τα λιγότερα.

Η Ασπασία τα εξετάζει ταχύτατα ένα προς ένα. Χθες μέχρι την ώρα που έκλεισε

ταμείο, βρήκε ένα πλαστό. «Υπάρχουν και ημέρες που βρίσκω τέσσερα και πέντε.

Σπανιότερες είναι οι ημέρες που δεν υπάρχει ούτε ένα». Δίπλα της περνούν

πακέτα-πακέτα οι δεσμίδες με τα πεντοχίλιαρα. Το 0,1% των νομισμάτων που

ελέγχονται είναι πλαστά. Κι αν υπολογίσει κανείς πως κάθε μηχάνημα «ελέγχει»

ημερησίως έως και 250.000 χαρτονομίσματα…

Ο χορός των πλαστών στην αγορά φαίνεται πως καλά κρατεί κι ας έχει σταματήσει

το πεντοχίλιαρο να υφίσταται τον «εξευτελισμό» που υπέστη δύο χρόνια πριν.

Πλαστά χαρτονομίσματα κυκλοφορούν παντού, μπαίνουν σε δεσμίδες των εκατό και

περισσότερων τραπεζογραμματίων, αλλάζουν χέρια σε συναλλαγές κάθε τύπου και

υφίστανται σχεδόν «ξέπλυμα» μέσω των μηχανημάτων αυτόματης ανάληψης. Οι

τράπεζες, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, καταβάλλουν

προμήθειες στην Τράπεζα της Ελλάδος ­ μοναδικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που

διαθέτει τα κατάλληλα μηχανήματα ­ προκειμένου να ελέγξουν τα χαρτονομίσματά

τους. Κι όσο για τους άτυχους που θα βρεθούν μ’ ένα πλαστό στο χέρι, ισχύει το

«ου μπλέξεις».

ΑΠΟ ΙΤΑΛΙΑ

«Έχετε δει τα πλαστά δεκαχίλιαρα που έρχονται από την Ιταλία; Ούτε κι εμείς

δεν μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε», θα πουν αξιωματούχοι της Υπηρεσίας Δίωξης

Οικονομικού Εγκλήματος της Ασφάλειας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 1997

βρέθηκαν από την Ασφάλεια 5.651 πλαστά πεντοχίλιαρα. Την ίδια χρονιά, σύμφωνα

με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, τα πλαστά δεκαχίλιαρα ήταν περισσότερα.

Οι παραχαράκτες και τα κυκλώματα δρουν με επιμέλεια στην Ιταλία, αλλά και την

Αλβανία. Οι δεσμίδες με τα πλαστά ταξιδεύουν με ασφάλεια μέσα σε βαλίτσες με

ρούχα ή με άλλα εμπορεύματα. Μετά ανακατεύονται προσεκτικά σε δεσμίδες με

πραγματικά χαρτονομίσματα και βρίσκουν τον δρόμο τους έως τα γκισέ των τραπεζών..

«Ο ταμίας με τον φόρτο εργασίας που έχει καθημερινά είναι ανθρωπίνως αδύνατο

να βλέπει τα πάντα. Θα βάλει στο μηχάνημα τις δεσμίδες να μετρηθούν αλλά η

διαδικασία σταματάει εκεί.

Τα μηχανήματα στις τράπεζες δεν “βλέπουν” ένα ύποπτο χαρτονόμισμα. Τέτοια

μηχανήματα έχει μόνο η Τράπεζα της Ελλάδος», εξηγεί ο κ. Τάσος Πουλόπουλος,

μέλος του Δ.Σ. του συλλόγου εργαζομένων στην Εθνική Τράπεζα.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ

Οι τράπεζες στην προσπάθειά τους να σταματήσουν τις εισροές πλαστών έχουν

ξεκινήσει την οργάνωση ειδικών σεμιναρίων για να εκπαιδεύσουν το προσωπικό

τους στην ανίχνευση των «ύποπτων» χαρτονομισμάτων. Σ’ αυτά τα σεμινάρια, που

συνήθως διαρκούν μία εβδομάδα, οι υπάλληλοι μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τα

πλαστά. Όπως επισημαίνουν όμως και από την Υπηρεσία Δίωξης Οικονομικού

Εγκλήματος, «όταν σε μια δεσμίδα των εκατό τα δυο-τρία είναι πλαστά, τότε πώς

να μετρήσει ο ταμίας και να βρει τι γίνεται;».

Βέβαια στην Ασφάλεια έχουν φτάσει και καταγγελίες που αφορούν ταμίες τραπεζών.

Περιπτώσεις δηλαδή όπου ο ταμίας «τοποθέτησε» πλαστά μέσα σε δεσμίδες και

έβαλε στην τσέπη του τα αληθινά. Το κακό με τα πλαστά είχε παραγίνει με τα

παλιά πεντοχίλιαρα ­ δεν είναι τυχαίο που όταν μιλούν για την υπόθεση όλοι

χρησιμοποιούν τη λέξη «εξευτελισμός» ­ και η απόφαση για έκδοση καινούργιου

ήταν σχεδόν μονόδρομος. Από την 1η του περασμένου Ιουλίου κυκλοφορεί το νέο

πεντοχίλιαρο προδιαγραφών υψηλής ασφαλείας.

ΤΑ ΔΕΚΑΧΙΛΙΑΡΑ

Σύμφωνα με τα στοιχεία του κέντρου διαλογής που λειτουργεί στα καταστήματα της

Τραπέζης της Ελλάδος, το δεκαχίλιαρο αποδεικνύεται τώρα περισσότερο ευάλωτο.

Οι στατιστικές μιλούν για σχεδόν διπλάσια κρούσματα πλαστών δεκαχίλιαρων από

πεντοχίλιαρων. Παρά τις ιδιαίτερα «εξεζημένες» προδιαγραφές εκτύπωσής του,

όπως η περίφημη «σταγόνα» με το μελάνι μεταβλητού αποτελέσματος ­ εμφανίζει

διαφορετικό χρώμα ανάλογα με τη γωνία που το βλέπει κανείς ­ φαίνεται πως οι

παραχαράκτες βρήκαν τρόπους να το αντιγράψουν. Άλλωστε, όπως λέγεται στην

τραπεζική «πιάτσα», τώρα πια μόνο οι άτσαλες φωτοτυπίες κάνουν μπαμ. Μ’ ένα

σκάνερ και έναν υπολογιστή η αντιγραφή είναι πλέον παιχνιδάκι.

ΜΠΟΡΕΙ ο φθορισμός του χαρτιού να είναι ανιχνεύσιμος μόνο στα ειδικά

μηχανήματα «UV» που διαθέτει η Τράπεζα της Ελλάδος, ωστόσο υπάρχουν μερικές

απλές λεπτομέρειες για να ξεχωρίσετε τα πλαστά από τα υπόλοιπα διά της αφής

και της όρασης. Η χαρακτηριστική μαύρη γραμμή και το υδατογράφημα είναι τα

στοιχεία που καθένας μπορεί να ξεχωρίσει, τοποθετώντας το χαρτονόμισμα μπροστά

στο φως. Αν δείτε «καραγκιοζάκια» όπως αποκαλούνται στην τραπεζική αργκό οι

μουντζούρες στο υδατογράφημα, τότε είναι μάλλον πλαστό. Επίσης, τα χρώματα στα

πλαστά χαρτονομίσματα είναι θαμπά και δεν ξεχωρίζουν οι γραμμές τους στα

σχήματα με σαφήνεια, σε αντίθεση με τα αληθινά. Το «παχύ μελάνι» στις

χαλκογραφίες είναι επίσης ευδιάκριτο με την αφή στα χαρτονομίσματα, ενώ στις

φωτοτυπίες απουσιάζει. Γενικά το πάχος και η υφή του χαρτιού είναι

διαφορετικά. Στα πλαστά το χαρτί δεν είναι τόσο λεπτό και λείο.

ΝΑ ΤΟ σκίσει επιτόπου ή μήπως είναι καλύτερα να το… καταπιεί; Να κάνει την

«πάπια» συνεχίζοντας τις συναλλαγές του ή να το ξεφορτωθεί; Κι αν αποφασίσει

κάποιος που βρίσκει πλαστό χαρτονόμισμα στην τσέπη του να το παραδώσει στις

αστυνομικές αρχές τι τον περιμένει; Σε κάθε περίπτωση, το πορτοφόλι σας

γίνεται «ελαφρύτερο».

Το σενάριο δεν είναι καθόλου υποθετικό. Οποιοσδήποτε μπορεί να βρεθεί με ένα

πλαστό τραπεζογραμμάτιο στην κατοχή του. Ακόμα χειρότερα, να συνειδητοποιήσει

την ύπαρξη του πλαστού όταν κάποιος άλλος το αντιληφθεί! Στην πρώτη περίπτωση

η εξέλιξη εξαρτάται από τις προσωπικές επιλογές.

Στην δεύτερη, από το γράμμα του νόμου.

Αν λοιπόν βρεθεί στην κατοχή σας πλαστό χαρτονόμισμα, τότε τυπικά οδηγείστε

στο Αστυνομικό Τμήμα. Εκεί θα παραδώσετε το πλαστό και θα δώσετε κατάθεση. Σ’

αυτή τη φάση θα σας ζητηθεί να κατονομάσετε από ποιον πήρατε το πλαστό

χαρτονόμισμα και ασφαλώς να το αποδείξετε! Δηλαδή, να πείτε ότι π.χ. ήταν

ανάμεσα στα ρέστα από το τάδε ταμείο ή έγινε ανάληψη από το δείνα μηχάνημα ή

σας τα έδωσε ο «χ». Σχηματίζεται δικογραφία και απαγγέλλονται κατηγορίες από

τον εισαγγελέα υπηρεσίας. Αν δεν μπορείτε να θυμηθείτε πώς βρέθηκε στα χέρια

σας, τότε η μήνυση είναι «κατ’ αγνώστου».

Η συνέχεια παίζεται στο δικαστήριο όπου θα κληθείτε για κατάθεση.

Στην πράξη, ελάχιστα από τα πλαστά που κυκλοφορούν στην αγορά παραδίδονται ή

φτάνουν στα αστυνομικά τμήματα. Η χρονοβόρα διαδικασία και η συνέχειά της στο

δικαστήριο ­ οι στατιστικές πάντως λένε πως η πλειονότητα των υποθέσεων είναι

αθωωτικές­, μάλλον αποθαρρύνει τους πολίτες από το να καταφύγουν στο

αστυνομικό τμήμα. Όπως επισημαίνουν όμως από τη Δίωξη Οικονομικού Εγκλήματος

«η διαδικασία μπορεί να κοστίζει δυο εργάσιμες ημέρες στον πολίτη, και κάποια

ταλαιπωρία, είναι όμως αναγκαία για να βοηθηθούν οι αρχές στον εντοπισμό των παραχαρακτών».