Η ονομασία τους είναι ιδιαίτερα περιγραφική: οι ηλεκτρολύτες φέρουν ηλεκτρικό φορτίο και συνεπώς μεταφέρουν ηλεκτρισμό στο σώμα. Οι υπηρεσίες που προσφέρουν στον ανθρώπινο οργανισμό είναι πολλές και σημαντικές, καθώς μεταξύ άλλων ρυθμίζουν τη σωστή κατανομή υγρών, επηρεάζουν το pH του αίματος και συμβάλλουν στη νευρομυϊκή διέγερση.
Το νάτριο και το κάλιο είναι οι ηλεκτρολύτες «σουπερστάρ», αφού σήμερα συγκαταλέγονται στους βασικούς φίλους του ανθρώπινου οργανισμού και στους βασικότερους συμμάχους των αθλητών.
Και όμως, πριν από τη δεκαετία του ’60 –δηλαδή, προτού κάνουν την εμφάνισή τους τα αθλητικά ποτά –λίγοι ήταν εξοικειωμένοι με τον επιστημονικό όρο ηλεκτρολύτης. Πλέον αποτελεί μία από τι συχνότερες λέξεις στο λεξιλόγιο των δρομέων, δεδομένου ότι αποτελούν βασικό συστατικό των αθλητικών ποτών.
Η συνταγή τους μπορεί να φαίνεται απλή, είναι όμως ιδιαίτερα ωφέλιμη: ένα τυπικό αθλητικό ποτό περιέχει 160-220 mg νατρίου και 45-90 mg καλίου, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είναι εμπλουτισμένο και με μικρές ποσότητες μαγνησίου.
Εχει αποδειχθεί έπειτα από επιστημονικές μελέτες ότι το σημαντικότερο όφελος της κατανάλωσης αθλητικών ποτών είναι ότι διεγείρουν το αίσθημα της δίψας. Συνεπώς, οι αθλητές καταναλώνουν περισσότερα υγρά, μειώνοντας το κίνδυνο αφυδάτωσης.

«Σε κάθε περίπτωση η ελλιπής κάλυψη υγρών μειώνει την αθλητική απόδοση. Η απώλεια υγρών και κυρίως ηλεκτρολυτών –βασικά νατρίου –μέσω του ιδρώτα αποτελεί την κύρια αιτία μειωμένης απόδοσης» εξηγεί ο δρ Μιχάλης Χουρδάκης, λέκτορας Ιατρικής Διατροφής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Διατροφής και Μεταβολισμού. Και συνεχίζει: «Το νερό δεν περιέχει ηλεκτρολύτες σε ικανή ποσότητα για να καλύψει την απώλεια μέσω της εφίδρωσης, ως εκ τούτου η πρόσληψή τους μέσω ισοτονικών ποτών μπορεί να μειώσει το έλλειμμα νατρίου. Δεν υπάρχουν όμως επιστημονικά στοιχεία για βελτίωση της απόδοσης».

Σημειωτέον ότι μια νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στη «Διεθνή Περιοδική Εκδοση για την Αθλητική Διατροφή και τον Μεταβολισμό» δείχνει ότι η λήψη νατρίου πριν από την άσκηση έχει ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα.

Στο μεταξύ, στα συν των αθλητικών ποτών είναι ότι συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης υπονατριαιμίας. Η διαταραχή αυτή προκαλείται όταν τα επίπεδα νατρίου πέφτουν σημαντικά λόγω της εφίδρωσης, κατά τη διάρκεια πολύωρης και εξαντλητικής άσκησης. «Ακόμη και ήπιες αποκλίσεις από τα φυσιολογικά όρια οδηγούν σε δυνητικά επικίνδυνες για την επιβίωση καταστάσεις –όπως είναι η υπονατριαιμία και η υποκαλιαιμία» επισημαίνει ο κ. Χουρδάκης.
Ωστόσο διευκρινίζει ότι «είναι πρακτικά αδύνατον να επιτευχθεί εντός 2-3 ωρών πλήρης αποκατάσταση των αυξημένων απωλειών υγρών και ηλεκτρολυτών που επισυμβαίνουν στην έντονη άσκηση υπό θερμό περιβάλλον, ακόμα και με την κατανάλωση ειδικών ποτών. Αναμφίβολα όμως η μετρηθείσα απώλεια είναι μικρότερη έπειτα από, π.χ., 3 ώρες από ό,τι σε σχέση με την πρόσληψη σκέτου νερού».

Πάντως στη χώρα μας ο οργανισμός των αθλητών χρειάζεται έξτρα φροντίδα δεδομένου ότι οι αντοχές του δοκιμάζονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν το θερμόμετρο χτυπάει κόκκινο.«Οσο μεγαλύτερη είναι η απώλεια ιδρώτα τόσο μεγαλύτερες είναι και οι ανάγκες κάλυψης ύδατος και ηλεκτρολυτών» συμπληρώνει ο ειδικός.

Ακόμη όμως και η πρόσληψη λιγότερο συνηθισμένων ποτών μετά την άσκηση μπορεί να δράσει επικουρικά στην αποκατάσταση υγρών και ηλεκτρολυτών.

«Συγκεκριμένα, έχει αποδειχθεί πως η κατανάλωση άλιπου γάλακτος έπειτα από προπόνηση σε θερμό περιβάλλον επέφερε σε παιδιά υψηλότερο βαθμό αποκατάστασης των απωλειών από ό,τι το νερό ή ποτό με συνδυασμό υδατανθράκων – ηλεκτρολυτών» σημειώνει ο κ. Χουρδάκης.

Πάντως στην κοινότητα των δρομέων κυκλοφορούν και αρκετοί μύθοι σχετικά με τα οφέλη των αθλητικών ποτών. Για παράδειγμα, στις υπερδυνάμεις τους συμπεριλαμβάνεται και η ιδιότητά τους να καταστέλλουν τις κράμπες, πεποίθηση που ωστόσο οφείλεται σε ενδείξεις. Ειδικότερα, πρόσφατες επιστημονικές αποδείξεις υπογραμμίζουν ότι ούτε η αφυδάτωση ούτε οι αλλαγές στα επίπεδα ηλεκτρολυτών σχετίζονται με την εμφάνιση μυϊκώνκραμπών.

Αντίθετα, από τα δεδομένα προκύπτει ότι ο πλέον σημαντικός παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει μυϊκές κράμπες σε έναν αθλητή είναι η ύπαρξη ιατρικού ιστορικού σε συνδυασμό με άσκηση σε υψηλότερο επίπεδο και διάρκεια σε σύγκριση με τα συνήθη. Επιπλέον, η ζέστη και η υγρασία φαίνεται επίσης να παίζουν σημαντικό ρόλο.

«Σπιτικοί» τρόποι για να αναπληρώσετε τους ηλεκτρολύτες σας

Νερό με αλάτι: Ενας γρήγορος τρόπος για να αναπληρώσετε τα επίπεδα νατρίου στον οργανισμό σας είναι να πιείτε αργά αργά ένα ποτήρι νερό στο οποίο έχετε προσθέσει μια πρέζα αλάτι. Προσοχή: όσοι έχουν ανεβασμένη πίεση καλύτερα να το αποφύγουν.

Μπανάνα ή καρπούζι: Και τα δύο φρούτα είναι πλούσια σε κάλιο. Το καρπούζι από μόνο του είναι πλούσιο σε υγρά, τη μπανάνα όμως χρειάζεται να τη συνοδέψετε με ένα ποτήρι νερό για καλύτερη απορρόφηση του καλίου.

Σπιτικό αθλητικό ποτό: Η συνταγή είναι εύκολη: 1 λίτρο νερού, 1/4 του κουταλιού του γλυκού αλάτι, 1/4 του κουταλιού του γλυκού σόδα, 1/2 φλιτζάνι του τσαγιού χυμό πορτοκάλι, 2 κουταλιές της σούπας ζάχαρη. Ανακατέψτε και απολαύστε.

Λαχανικά και γαλακτοκομικά: Με μπρόκολο ή σπανάκι αναπληρώνετε το μαγνήσιο ενώ με ένα μπολ γιαούρτι, τυρί με χαμηλά λιπαρά ή ένα ποτήρι γάλα συμπληρώνετε το ασβέστιο.

Νερό καρύδας: Οι Αμερικανοί το διαφημίζουν πολύ, ενώ και στην Ελλάδα θα το βρείτε σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα. Φημίζεται για την αναζωογονητικότητά του και είναι πλούσιο σε κάλιο. Αλλά, μεταξύ μας, συγκρίνεται με μια παγωμένη φέτα καρπούζι;

Τελευταία Νέα