Το Ντιμίτροβγκραντ είναι μια πόλη στον Νότο της Βουλγαρίας, πατρίδα της μουσικής τσάλκα, ενός μείγματος τουρκικών ρυθμών, παραδοσιακής βαλκανικής μουσικής και ευρωπαϊκής ποπ. Παλιά ήταν βιομηχανικό κέντρο, τώρα όμως η ανεργία έχει πλήξει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Ο Στέφαν Τσιρκόφ είναι ηθοποιός, συνθέτης και από τους πρώτους που συμμετείχαν στο αντικομμουνιστικό κίνημα πριν από 25 χρόνια. «Τι έχω να με χαροποιεί;» ρωτά σήμερα. «Είμαι ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς της χώρας και φοράω τα ίδια παπούτσια εδώ και τρία χρόνια».

Οπως και κάποιες άλλες χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ, η Βουλγαρία δεν έχει απολαύσει την ευημερία που προβλεπόταν ότι θα έφερναν η ελεύθερη αγορά και το πολυκομματικό πολιτικό σύστημα. Δεν είναι λίγοι μάλιστα οι Βούλγαροι που θεωρούν ότι η μετασοβιετική εποχή της χώρας τους είναι καταστροφική. Σε δημοσκόπηση που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο από την πρωτοβουλία 25 Xρόνια Eλεύθερη Βουλγαρία, μόλις το 10% χαρακτήρισε τα τελευταία 25 χρόνια «επιτυχημένα για τη Βουλγαρία». Το 44% πιστεύει ότι αυτό ίσχυε για την κομμουνιστική περίοδο, μεταξύ 1944 και 1989. Εκείνοι που κυρίως επωφελήθηκαν από την αλλαγή, σχολίασαν οι ερωτηθέντες, ήταν «οι πολιτικοί, οι μαφιόζοι και οι αδίστακτοι». Ποιος είναι ο πιο ισχυρός παράγων διαμόρφωσης των εξελίξεων; ρωτήθηκαν. «Η διαφθορά» απάντησε το 58%.

Ο Τσιρκόφ περιγράφει ότι πρώην μέλη των κομμουνιστικών μυστικών υπηρεσιών ξεκίνησαν ιδιωτικές επιχειρήσεις που έκλεψαν από το κράτος και προσέλαβαν επαγγελματίες παλαιστές με φόρμες και χρυσές αλυσίδες στον λαιμό να τους προστατεύουν, τα λεγόμενα «μούτρα». Το ανέκδοτο τότε ήταν πως η Βουλγαρία εισήγαγε 10.000 ρόπαλα μπέιζμπολ αλλά μόνο δύο μπάλες. Λίγο αργότερα τα μούτρα φόρεσαν κοστούμια και άρχισαν να επενδύουν τα κέρδη από τα εγκλήματα σε ακίνητα, στον τουρισμό και σε άλλες νόμιμες επιχειρήσεις. «Ευχαρίστως να σου πω πώς έφτιαξα την περιουσία μου» λέει ένα άλλο ανέκδοτο. «Απλώς μη με ρωτήσεις πώς απέκτησα το πρώτο εκατομμύριο».

Η μουσική τσάλκα ξεκίνησε ως νέα προσέγγιση στη μουσική παράδοση, αλλά σήμερα έχει καταλήξει να γίνει ο ύμνος των μούτρων που συχνά εμφανίζονται σε βίντεοκλιπ ανάμεσα σε πρόθυμες, χειρουργικά ενισχυμένες γυναίκες, δίπλα σε λευκές Μερτσέντες –η αποθέωση του νεοπλουτισμού. Τώρα πια πολλοί τη συνδέουν με όσα πλήττουν τη χώρα τα τελευταία χρόνια: οπισθοδρομικότητα, διαφθορά, απληστία.

Η πρώην σύζυγος του Τσιρκόφ είναι διάσημη τραγουδίστρια για την οποία είχε γράψει πολλά τραγούδια τσάλκα τη δεκαετία του ’90, όταν ακόμα οι στίχοι ήταν πιο πολιτικοποιημένοι. Σε ένα από αυτά, μια φιλόδοξη νεαρή που διασκεδάζει στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας λέει: «Εκεί βρήκα εραστή, έναν ψυχρό βουλευτή. Από τα αριστερά ή από τα δεξιά, δεν έχει σημασία. Είναι πάμπλουτος. Θα ιδιωτικοποιήσει ακόμα και τους γλάρους».

Τελευταία Νέα