Αναζήτηση
Η δεκαετία του 1980 πέρασε με το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση και με τους Αμερικανούς (Ρίγκαν, Μπους πατέρας) να κρατούν τον Ανδρέα Παπανδρέου σε εμφαντική απόσταση. Ενα από τα θέματα που άναψε φωτιές, τότε, ήταν η περισσότερο από φιλική στάση του έλληνα πρωθυπουργού απέναντι στους Παλαιστινίους και τον «τρομοκράτη» Αραφάτ. Ο Παπανδρέου έστειλε ελληνικά πλοία να μεταφέρουν από τον Λίβανο τους αποκλεισμένους παλαιστίνιους μαχητές στην Τυνησία κι αλλού και κάλεσε τον –από όλους απόβλητο –αρχηγό των Παλαιστινίων επισήμως στην Ελλάδα. Για τους δυτικούς συμμάχους είχε ξεφυτρώσει στην Ανατολική Μεσόγειο ένας ανοικονόμητος εταίρος! Ο Ανδρέας το ήξερε, αλλά δεν έκανε πίσω. Υποστήριζε επιθετικά τις θέσεις του, ξεφεύγοντας από την επίσημη γραμμή της Δύσης αλλά και την πεπατημένη των μέχρι τότε ελληνικών κυβερνήσεων.
Παραλείποντας μια πλούσια σε γεγονότα δεκαετία, φτάνουμε στο 1993 και στην επάνοδο, παρά τις αντίθετες επιδιώξεις κάποιων, του ΠΑΣΟΚ και του Παπανδρέου στην κυβέρνηση. Στις ΗΠΑ ανέτειλε το άστρο του Κλίντον. Αλλάζοντας το μέχρι τότε κλίμα, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ επεδίωξε την ειρηνική διαδικασία (οδικός χάρτης) μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Αναγνώρισε τον Αραφάτ και τον ρόλο του και προσκάλεσε τον, δικαιωμένο πλέον, Παπανδρέου σε επίσημη επίσκεψη στον Λευκό Οίκο (1994). Ο αποδιοπομπαίος ήταν τώρα ο καλός και απαραίτητος σύμμαχος. Χρειάζονταν οι απόψεις και οι γνώσεις του καθώς και η διακριτική διαμεσολάβησή του προς τον Αραφάτ και τον αραβικό κόσμο για την προώθηση μιας μόνιμης λύσης. Ετσι κι έγινε. Ο Παπανδρέου πίστευε ότι η συμφωνία ίδρυσης του νέου παλαιστινιακού κράτους πρέπει να φέρει την υπογραφή του ιστορικού ηγέτη των Παλαιστινίων για να μη «σηκώνει» αμφισβητήσεις. Με τις Συμφωνίες του Οσλο δημιουργήθηκε η ανεξάρτητη Παλαιστινιακή Αρχή, με έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας και της Δυτικής Οχθης. Σύντομα επετεύχθη αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ από τη μεριά των Παλαιστινίων με επίσημη επιστολή του Αραφάτ προς τον ισραηλινό πρωθυπουργό και αντίστοιχα η αναγνώριση του Αραφάτ και του PLO από τη μεριά του Ισραήλ με απαντητική επιστολή του Ράμπιν. Σημειωτέον ότι ο ισραηλινός πρωθυπουργός ήταν φανατικά ταγμένος υπέρ της ειρηνικής λύσης, πράγμα που προκαλούσε οργισμένες αντιδράσεις εντός και εκτός Ισραήλ.
Οι συναντήσεις Κλίντον – Παπανδρέου στην Ουάσιγκτον αλλά και τις Βρυξέλλες (η Ελλάδα είχε την προεδρία της ΕΕ) ήταν πέραν του δέοντος μακρές. Τα ανακοινωθέντα τυπικά, περί διμερών σχέσεων κ.λπ.
Οταν επιστρέψαμε στην Αθήνα, σχεδιάστηκε ταξίδι του πρωθυπουργού στην Ιορδανία (βασιλιάς Χουσεΐν) και στη Συρία (πρόεδρος Ασαντ, πατέρας του σημερινού) ώστε να αρθούν οι όποιες επιφυλάξεις και να σταθούν όλοι θετικά στις εξελίξεις. Οι επαφές Ανδρέα – Αραφάτ έγιναν πυκνότερες. Το ταξίδι στο Αμμάν και στη Δαμασκό πέτυχε τον σκοπό του ύστερα από πολύωρες συζητήσεις. Το 1995, Αραφάτ, Ράμπιν και Πέρες παίρνουν από κοινού το Νομπέλ Ειρήνης. Βρισκόμαστε μόλις ένα βήμα πριν από την υπογραφή ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους.
Στις αρχές Νοεμβρίου 1995 βρισκόμουν στη Βενετία, σε μια συνάντηση με ομολόγους μου της ΕΕ, εκεί έμαθα τη δολοφονία του ισραηλινού πρωθυπουργού Ράμπιν στο Τελ Αβίβ από κάποιον Αμίρ που ήταν –όπως είπε –αντίθετος στις συμφωνίες του Οσλο. Τηλεφώνησα αμέσως στον Παπανδρέου. Στο άκουσμα της είδησης, έπεσε βαριά σιωπή. Υστερα είπε: «Πολλοί δεν θέλουν λύση, δεν θέλουν ειρήνη, προτιμούν ο πόλεμος να παραμείνει ανοιχτός για να τον χρησιμοποιούν όταν και όπως θέλουν». Και συμπλήρωσε: «Ο Ράμπιν είναι ήρωας… Κρίμα… Ηταν μια ευκαιρία… Ποιος ξέρει τώρα…». Μετά την επιστροφή μου στην Αθήνα ήταν πολύ πιο εξομολογητικός για τα κέντρα και τις αιτίες έντασης, αλλά και απογοητευμένος. «Δεν θέλουν», είπε, «τον Αραφάτ ειρηνοποιό, τον θέλουν «τρομοκράτη»».
Από τους τότε πρωταγωνιστές, άλλοι βγήκαν από τη ζωή, άλλοι από το προσκήνιο, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, τίποτα όμως ουσιαστικά δεν άλλαξε. Παρακολουθούμε τη χαίνουσα πληγή, τον πόλεμο που παραμένει «ανοιχτός», να καταπίνει θύματα. Τη βία να απειλεί μια γενικευμένη σύρραξη.
Ποιος είπε ότι ο πόλεμος δεν έχει κι αυτός τους σπόνσορές του;
Ο Τηλέμαχος Χυτήρης είναι πρώην υπουργός
