Τεχνικό επίτευγμα που θα ενισχύσει την ανάπτυξη ή πολιτικό εργαλείο για την

εδραίωση της κατοχής του Θιβέτ; Ο σιδηρόδρομος ώς τη Στέγη του Κόσμου, ο

ψηλότερος στον κόσμο, προκαλεί αντιδράσεις.

Το Σάββατο, η Κίνα εγκαινίασε τον σιδηρόδρομο που φτάνει στο μεγαλύτερο

υψόμετρο στον κόσμο, μια γραμμή 1.142 χιλιομέτρων που διασχίζει το Οροπέδιο

του Θιβέτ και σφυρηλατεί έναν ατσάλινο δεσμό με την κάποτε απομονωμένη ιερή

πόλη των Βουδιστών, τη Λάσα. H σιδηροδρομική γραμμή από το Γκόλμουντ ώς τη

Λάσα εγκαινιάστηκε στον σταθμό του Γκόλμουντ από τον πρόεδρο Χου Τζιντάο και

κορυφαία στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Αποτελεί ένα θαύμα της

μηχανικής, καθώς διασχίζει εκτάσεις ασταθούς αιώνιου πάγου και φτάνει σε ύψος

5.068 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας – ψηλότερα από το Μον Μπλαν στη

Γαλλία. Οι κομματικοί αξιωματούχοι χαιρέτισαν το πρόγραμμα αυτό, η υλοποίηση

του οποίου διήρκεσε δεκαετίες, ως ορόσημο στις προσπάθειες του Πεκίνου να

αναπτύξει τη φτωχή δυτική Κίνα και να φέρει ανθρώπους και ευημερία στο

απομακρυσμένο Θιβέτ – διπλασιάζοντας τα εισοδήματα από τον τουρισμό και

μειώνοντας κατά τρία τέταρτα το κόστος της μεταφοράς εμπορευμάτων.

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Θιβετιανοί και ξένοι επικριτές του

προγράμματος αυτού λένε πως ο σιδηρόδρομος θα ωφελήσει τους Κινέζους Χαν, την

κυρίαρχη εθνότητα στην Κίνα, εις βάρος των αυτόχθονων Θιβετιανών. Υποστηρίζουν

πως η διεύρυνση των μεταφορικών συνδέσεων θα ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη

που ελέγχεται από τους μετανάστες Χαν και θα πνίξει τον αρχαίο πνευματικό

πολιτισμό του Θιβέτ, ενώ θα υπονομεύσει το παρθένο φυσικό περιβάλλον των

υψιπέδων του. «H άποψη που κυριαρχεί μεταξύ των Θιβετιανών είναι ότι ο

σιδηρόδρομος θα ενισχύσει τον κινεζικό έλεγχο και θα φέρει τεράστιους αριθμούς

Κινέζων Χαν», λέει ο Τενζίν Τσουντούε, ένας Θιβετιανός συγγραφέας που ζει στην

Ινδία. «Θα σημάνει λιγότερη απασχόληση και περισσότερη καταστροφή για τους

Θιβετιανούς, όχι περισσότερες ευκαιρίες». Την Παρασκευή, τρεις γυναίκες από

τις ΗΠΑ, τον Καναδά και τη Βρετανία τέθηκαν υπό κράτηση για σύντομο χρονικό

διάστημα αφού ξεδίπλωσαν στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Πεκίνου πανό

που έγραφε «Σιδηρόδρομος της Κίνας στο Θιβέτ, σχεδιασμένος για να

καταστρέψει».

Τα προβλήματα

Ακόμη κι αν το κόστος του έργου που ανακοινώθηκε επίσημα (4,1 δισ. δολάρια)

είναι αληθινό, η κατασκευή του σιδηροδρόμου δύσκολα δικαιολογείται με

οικονομικούς όρους και μόνο. Το ΑΕΠ του Θιβέτ το 2005 ήταν 3,12 δισ. δολάρια,

έτσι η απόσβεση του σιδηροδρόμου σε όρους ανάπτυξης της οικονομικής

δραστηριότητας φαίνεται να απέχει δεκαετίες, αν γίνει ποτέ. Επίσης ξένοι

μηχανικοί που συμμετείχαν στο πρόγραμμα λένε πως ο σιδηρόδρομος θα απαιτήσει

μεγάλες δαπάνες συντήρησης και δύσκολα θα μπορέσει να λειτουργήσει πάνω από

δέκα χρόνια χωρίς να γίνει μια εκτεταμένη γενική επισκευή. Οι Θιβετιανοί

τονίζουν πως δεν αντιτίθενται στον σιδηρόδρομο για λόγους αρχής, αλλά επειδή

σχεδιάστηκε κυρίως για να αυξήσει τον οικονομικό και στρατιωτικό έλεγχο της

Κίνας στην περιοχή του Θιβέτ και για να βοηθήσει στην εκμετάλλευση από τους

Κινέζους των μεταλλευμάτων στο οροπέδιο.

Ο Μάο έριξε για πρώτη φορά την ιδέα

THN ΙΔΕΑ να φτάσει ένας σιδηρόδρομος ώς τη Λάσα έριξε για πρώτη φορά ο

Μάο, το 1951, μετά την εισβολή του κινεζικού στρατού στο Θιβέτ και την υποταγή

του στην κινεζική κυριαρχία. Το πρώτο τμήμα, από το Πεκίνο στο Γκόλμουντ της

επαρχίας Τσινγκχάι, ολοκληρώθηκε το 1984. Αλλά το μήκους 1.142 χιλιομέτρων

τμήμα που συνδέει το Γκόλμουντ με τη Λάσα είχε αναβληθεί επ’ αόριστον. Στο

τμήμα αυτό, οι σιδηροτροχιές έπρεπε να διασχίσουν το Οροπέδιο του Θιβέτ, να

αντέχουν σε ακραίες θερμοκρασίες και να παραμένουν σταθερές στους αιώνιους

πάγους. Το πρόγραμμα επανελήφθη το 2001, στο πλαίσιο της εκστρατείας του

Κομμουνιστικού Κόμματος για την ανάπτυξη της δυτικής Κίνας. Μηχανικοί

σχεδίασαν γέφυρες στις πιο επικίνδυνες παγωμένες περιοχές και επινόησαν

συστήματα για να κρατούν παγωμένο το έδαφος κάτω από τις σιδηροτροχιές

ολόκληρο τον χρόνο.