Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα μας επιβάλλουν να δράσουμε με έναν νέο τρόπο σκέψης. Με καινοτομία. Με όραμα. Πρέπει να ενισχύσουμε την ανάπτυξη στο εσωτερικό της Ενωσης και να βελτιώσουμε την ευημερία των πολιτών μας. Παράλληλα πρέπει να συνεργαστούμε με τις γειτονικές μας χώρες για να στηρίξουμε και τη δική τους ανάπτυξη, σταθερότητα και ευημερία. Θα ανταποκριθούμε σ’ αυτή την πρόκληση μόνο μέσα από συλλογική προσπάθεια, με τη συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και της κοινωνίας των πολιτών. Ως Ευρωπαϊκή Ενωση, δίνουμε το παράδειγμα. Σε μια εποχή αυξανόμενων αναγκών και συρρίκνωσης των πόρων, η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να αναζητήσει νέους τρόπους για να διευρύνει τη δημόσια χρηματοδότηση. Αυτό κάναμε την εβδομάδα που πέρασε. Παρουσιάσαμε μια συνολική αναθεώρηση του προϋπολογισμού της ΕΕ, σύμφωνα με την οποία απελευθερώνονται επιπλέον 6,3 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση τομέων προτεραιότητας έως το 2020, καθίσταται περισσότερο ευέλικτη η χρήση του προϋπολογισμού και μειώνεται η γραφειοκρατία για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Κατά κύριο λόγο, παρατείναμε τη λειτουργία ενός Ταμείου Εγγυήσεων για τις επενδύσεις που δημιουργούν θέσεις απασχόλησης στην Ευρώπη, και δημιουργούμε ένα νέο τέτοιο Ταμείο για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της σταθερότητας στις γειτονικές μας χώρες και στην Αφρική.

Το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη, γνωστό και ως σχέδιο Γιούνκερ, και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) αποτελούν ορόσημα της συλλογικής μας απάντησης στην οικονομική κρίση. Λόγω των αυστηρών δημοσιονομικών περιορισμών, η δημόσια χρηματοδότηση δεν θα επαρκούσε για την τόνωση της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης για τους πολίτες. Τα ταμειακά διαθέσιμα υπήρχαν, έπρεπε όμως να αποδεσμευτούν. Από κοινού με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, το νέο Ταμείο παρέχει εγγύηση σε ιδιωτικές επενδύσεις σε καίριους τομείς και στηρίζει απευθείας τις ΜΜΕ.

Είχαμε χρησιμοποιήσει και κατά το παρελθόν χρηματοπιστωτικά μέσα, αλλά χωρίς επιτυχία. Αυτή τη φορά επιδείξαμε μεγαλύτερη αποφασιστικότητα: παρείχαμε εγγύηση ύψους 16 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία συμπληρώθηκε με 5 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με στόχο να προσελκύσουμε πάνω από 315 δισ. ευρώ για επενδύσεις στην Ευρώπη.

Το σχέδιο είχε επιτυχία. Σε μόλις έναν χρόνο αναμένεται να βοηθήσει πάνω από 200.000 ΜΜΕ. Δεδομένου ότι πρόκειται για έναν έξυπνο τρόπο επένδυσης των κεφαλαίων μας, δεσμευτήκαμε να διπλασιάσουμε το ΕΤΣΕ στο εσωτερικό της Ευρώπης, τόσο ως προς τη διάρκεια όσο και ως προς τη χρηματοδοτική του ικανότητα. Σήμερα, προτείνουμε τη διάθεση τουλάχιστον μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ για την κινητοποίηση επενδύσεων σε μια πενταετία, με έμφαση στις βιώσιμες επενδύσεις και στα διασυνοριακά έργα. Μπορούμε να επιτύχουμε τον στόχο διπλασιασμού του Ταμείου σε 630 δισ. ευρώ, εφόσον τα κράτη-μέλη συνεισφέρουν σ’ αυτό.

Επενδύσεις στις γειτονικές χώρες

Και κάτι πολύ σημαντικό: εφαρμόζουμε την ίδια αρχή και εκτός της ηπείρου μας, ξεκινώντας την εφαρμογή ενός νέου Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου.

Στις χώρες που γειτνιάζουν με την Ενωση υπάρχουν περιοχές με τεράστιο δυναμικό που παραμένουν στάσιμες λόγω πολέμου, φτώχειας, έλλειψης υποδομών και αδύναμης διακυβέρνησης. Εκατομμύρια νέοι αναζητούν καλύτερες ευκαιρίες. Επιχειρώντας να τις κάνουν πράξη, πολλοί διακινδυνεύουν τη ζωή τους προσπαθώντας να φθάσουν στην Ευρώπη. Αλλοι γίνονται εύκολη λεία της προπαγάνδας τρομοκρατικών ομάδων.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να εξαλείψει αυτές τις αρνητικές τάσεις με τόνωση της ανάπτυξης και δημιουργία απασχόλησης στην ευρύτερη περιοχή μας. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις απασχολούν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, παρέχοντας σε πολλούς την ευκαιρία να έχουν μια επιτυχημένη εξέλιξη στη χώρα καταγωγής τους και συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτίων της μετανάστευσης.

Οι επενδύσεις αυτές αποτελούν μέρος μιας σωστής εξωτερικής πολιτικής. Αλλά για να μπορούν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις να εγκαθίστανται σε μια νέα χώρα ή να επεκτείνουν μια υπάρχουσα δραστηριότητα, πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς και προστατευμένες από χρηματοοικονομικούς και νομικούς κινδύνους, καθώς και από αστάθεια. Γι’ αυτό είναι χρήσιμο το Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο. Με βάση εγγυήσεις ύψους 1,4 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, αποσκοπεί στη μόχλευση περισσότερων από 40 δισ. ευρώ σε επενδύσεις στις χώρες που γειτνιάζουν με την ΕΕ. Το ποσό αυτό υπερβαίνει το ποσό που επενδύει σήμερα η ΕΕ στην παροχή βοήθειας σε όλον τον κόσμο και θα μπορέσει να διπλασιαστεί εάν τα κράτη-μέλη συμφωνήσουν σε ισόποση συνεισφορά τους στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ) θα παρέχει στους ιδιώτες επενδυτές εγγύηση έναντι των κινδύνων που αντιμετωπίζουν κατά την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας σε αναπτυσσόμενες χώρες. Η εγγύηση αυτή δεν θα προωθεί μόνο μεμονωμένα έργα αλλά και μεγαλύτερα «επενδυτικά πλαίσια» σε στρατηγικές περιοχές ή τομείς. Η «υπηρεσία μιας στάσης» θα ενθαρρύνει τους ιδιώτες και θεσμικούς επενδυτές, τόσο από την Ευρώπη όσο και από τις χώρες εταίρους μας, να διοχετεύουν τις προτάσεις τους και να συλλέγουν πληροφορίες σχετικά με τα κίνητρα. Το Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο θα παρέχει τεχνική βοήθεια για την ενίσχυση της ποιότητας, του αριθμού και της βιωσιμότητας των έργων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αξιοποιώντας και τις συμβουλές εξειδικευμένων ιδιωτικών φορέων, θα συνεργάζονται στενά για να εξασφαλίζουν τον γρήγορο και με επιχειρηματικά κριτήρια έλεγχο των έργων.

Η εφαρμογή στην πράξη θα έχει τη σθεναρή υποστήριξη της ΕΕ και των εταίρων της. Η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να παρέχει συνολική βοήθεια και να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για τη βελτίωση του γενικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος σε κάθε συγκεκριμένη χώρα. Οι επενδύσεις θα συνοδεύονται από διάλογο για τη στρατηγική και από δραστηριότητες ανάπτυξης ικανοτήτων. Η δράση μας θα είναι συντονισμένη και συνεπής με το πνεύμα της συνολικής στρατηγικής για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας.

Το Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο δίνει μια νέα μεγαλύτερη διάσταση στην αναπτυξιακή μας πολιτική. Καθώς εντείνουμε τις χρηματοδοτικές μας δεσμεύσεις για βιώσιμη ανάπτυξη, χρειαζόμαστε την κινητοποίηση και συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Είχαμε ήδη συμφωνήσει σ’ αυτό όταν συμμετείχαμε στην επεξεργασία του προγράμματος δράσης της Αντίς Αμπέμπα και των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης. Από κοινού με τους εταίρους μας στην Αφρική και στις γειτονικές μας χώρες μπορούμε να βοηθήσουμε τους νέους να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους, δημιουργώντας παράλληλα νέες ευκαιρίες για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Μόλις άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο της ευρωπαϊκής αναπτυξιακής πολιτικής, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας για τη βέλτιστη αξιοποίηση των κονδυλίων της ΕΕ, τόσο εντός όσο και εκτός της Ενωσης.

Η Φεντερίκα Μογκερίνι είναι ύπατη εκπρόσωπος της Ενωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα και ο Γίρκι Κατάινεν είναι επίσης αντιπρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.