Χέλμουτ Σμιτ: Επέκρινε την Ευρώπη για τη στάση της απέναντι στην Ελλάδα

Ποια είναι η σημαντικότερη στιγμή στη σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας; Χωρίς αμφιβολία η ένταξή της στην ΕΟΚ. Ηταν σύμφωνοι οι ηγέτες των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών με αυτή την απόφαση; Οχι, διαφωνούσε ο τότε καγκελάριος της Γερμανίας. Και πώς μεταπείστηκε; Για το χατίρι της Γαλλίας.

Η ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ. Ηταν λοιπόν ο Σμιτ ένας «φιλέλληνας καγκελάριος»; Οχι. Για την ακρίβεια, ήταν αντίθετος με την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, το 1981, δεν θεωρούσε τη χώρα μας αρκετά ώριμη για κάτι τέτοιο. Βάρυναν όμως δύο παράγοντες. Ο πρώτος ήταν η φιλία του με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον οποίο γνώριζε καλά και του είχε μεγάλη εμπιστοσύνη. Δεν συνέβαινε το ίδιο και με τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον οποίο είχε χαρακτηρίσει σε μια τηλεοπτική του συνέντευξη «αναξιόπιστο», έναν πολιτικό «που θεωρούσε τον εαυτό του σοσιαλιστή, αλλά παρά την ευφυΐα του δεν έβγαζες νόημα από όσα έλεγε».

Ο δεύτερος και σημαντικότερος παράγων ήταν η βασική κατευθυντήρια γραμμή του σε όλη τη διάρκεια της πολιτικής σταδιοδρομίας του: «Τίποτα χωρίς τη Γαλλία». Οταν λοιπόν ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν του είπε πως οι Ελληνες, όπως οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι, μόλις είχαν βγει από δικτατορία και έπρεπε να στηριχθούν με την ένταξή τους στην ΕΟΚ, εκείνος υπαναχώρησε.

Ο Σμιτ ήταν αντίθετος και με την ένταξη της χώρας μας στην ευρωζώνη. «Γνώριζα ότι οι έλληνες εφοπλιστές δεν πλήρωναν αρκετούς φόρους στην πατρίδα τους και το γεγονός αυτό απέκλειε την ένταξη της Ελλάδας» είπε τον περασμένο Ιούνιο σε μια συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Μπορεί για την ένταξη στην ΕΟΚ να έκανα πίσω, αλλά δεν θα έβαζα ποτέ την Ελλάδα στο ευρώ». Το ίδιο έχει πει και η σημερινή καγκελάριος της Γερμανίας, η Ανγκελα Μέρκελ. Ευτυχώς λοιπόν που στις αρχές της περασμένης δεκαετίας δεν βρισκόταν στο τιμόνι της Γερμανίας ούτε ο ένας ούτε η άλλη, αλλά ο Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Στη συνέχεια, πάντως, ο Σμιτ δεν ζήτησε «εκδίκηση». Ούτε επέχαιρε για τη δικαίωσή του. Αντίθετα, ήδη από την αρχή της κρίσης άσκησε κριτική στο Βερολίνο και στο Παρίσι για την καθυστερημένη αντίδρασή τους στην ελληνική κρίση. Η καγκελάριος Μέρκελ και ο πρόεδρος Σαρκοζί ήταν από τον Ιανουάριο του 2010 ενήμεροι μέσω του ΔΝΤ για την κρίση χρέους της Ελλάδας, έγραφε τον Μάιο εκείνης της χρονιάς σε άρθρο του στην «Ντι Τσάιτ». Αλλά η Μέρκελ σκεφτόταν «πώς θα ανοίξει η δυνατότητα αποπομπής μιας υπερχρεωμένης χώρας από την ευρωζώνη». Κι έτσι, μέσα σε λίγες εβδομάδες η ελληνική κρίση εξελίχθηκε σε κρίση του ευρώ.

Τον Οκτώβριο του 2011, με άρθρο του στην ίδια εφημερίδα της οποίας ήταν συνεκδότης, ξεσπούσε: «Σε σχέση με την κατάσταση της Γερμανίας μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την οποία έσπευσαν να βοηθήσουν οι ΗΠΑ και η Γαλλία παρότι λίγα χρόνια νωρίτερα ήταν εχθροί μας, το σημερινό ελληνικό πρόβλημα είναι μικρότερο. Να πάρει ο διάολος τους ευρωπαίους ηγέτες αν δεν καταφέρουν να σώσουν την Ελλάδα!».

ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ. Γι’ αυτή τη στάση του και για τη συμβολή του στην ευρωπαϊκή ενοποίηση και στις ελληνογερμανικές σχέσεις, ο Χέλμουτ Σμιτ αναγορεύθηκε τον Οκτώβριο του 2014 επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στο δημαρχείο του Αμβούργου.

Ο πρώην καγκελάριος εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να ζητήσει από την Ευρώπη να αλλάξει γραμμή και να εφαρμόσει ένα μεγάλο πρόγραμμα επενδύσεων ώστε να καταπολεμηθεί η ανεργία. Υστερα, παρότι αντιμετώπιζε πια σοβαρό πρόβλημα ακοής, έστησε αφτί για να ακούσει τον «μελόλογο του Αισχύλου» από τη συμφωνική ορχήστρα της ΝΕΡΙΤ και τον αρχιμουσικό Νίκο Ξανθούλη. Και όταν τελείωσαν, τους απένειμε εύσημα: «Wunderbar!» (Υπέροχα).