Σε σχέση με την πιο γνωστή φωτογραφία του, εδώ, κατ’ αρχάς κινείται: κατεβαίνει τις επενδυμένες σκάλες κάποιας εκκλησίας ίσως, μαζί με κάμποσους ενστόλους κι ένα σωρό καλοντυμένα ζευγάρια. Εκείνος είναι ολομόναχος. Φοράει μια πιθανόν γκριζογάλανη ρεντιγκότα, καπέλο μπόουλερ και το μουστάκι του φαίνεται περιποιημένο. Τα χέρια του είναι κάπως μαζεμένα, σαν από συστολή, ενώ μια – δυο φορές ρίχνει κλεφτές ματιές τριγύρω. Δεν ξέρουμε αν βρίσκεται στο Κομπρέ, ούτε αν βιάζεται να προλάβει την τελευταία μαντλέν του μπουφέ –το ασπρόμαυρο, λίγων δευτερολέπτων φιλμ είναι αποσπασματικό και προέρχεται από την εποχή που τα φιλμ, όλους βιαστικούς τους έδειχναν. Ξέρουμε όμως, ή μάλλον υποθέτουμε, ότι ο άντρας αυτός είναι ο Μαρσέλ Προυστ.

Τον ταυτοποίησε ο Ζαν-Πιερ Σιρουά-Τραχάν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λαβάλ του Κεμπέκ. Ξέθαψε το επίμαχο υλικό από τα αρχεία του Εθνικού Κέντρου Κινηματογράφου του Καναδά και αφού διασταύρωσε τις διαθέσιμες πληροφορίες, κατέληξε ότι μάλλον πρόκειται για εκείνον. Είναι καλεσμένος στον γάμο της Ελέν Γκρεφίλ, κόρης της δούκισσας Γκρεφίλ, στενής του φίλης και βασικής του έμπνευσης για την Οριάν ντε Γκερμάντ από το «Αναζητώντας το χαμένο χρόνο». Η ταινία ήταν πιθανότατα παραγγελία της οικογένειας της νύφης, ενώ η όλη υπόθεση τείνει προς επιβεβαίωση από έναν ακόμα ειδικό: «γνωρίζουμε από διάφορες πηγές», δήλωνε ο Λικ Φρεζ, διευθυντής της «Επιθεώρησης «Προυστικών» Σπουδών», «ότι εκείνα τα χρόνια ο Προυστ φορούσε μπόουλερ και γκριζογάλανο κοστούμι. Είναι πολύ δελεαστικό να πούμε ότι είμαστε οι πρώτοι που θα τον δούμε μετά τους συγχρόνους του, ακόμα και αν θα ήταν προτιμότερο να κατέβαινε τα σκαλιά λίγο πιο αργά. Ολα θα βελτιωθούν όταν επιβραδύνουμε την ταινία».

Ο εν λόγω γάμος έλαβε χώρα το 1904, προτού δηλαδή ο Προυστ κλειστεί στο δωμάτιό του για να γράψει το πολύτομο έργο που τον έκανε αγαπητό. Από τότε πάντως κυκλοφορούσε στους αριστοκρατικούς κύκλους του Παρισιού, ντυνόταν περίπου σαν άγγλος δανδής, ενώ δεν αποκλείεται ήδη να «πλάγιαζε νωρίς» ή να επεξεργαζόταν τις συγκινήσεις της μνήμης που λίγα χρόνια μετά, θα εγκωμίαζε στο διασημότερο μυθιστόρημά του. Το ευρεθέν φιλμάκι ωστόσο, μάλλον τη φαντασία διεγείρει ή τη διάθεση για περαιτέρω εμβάθυνση: «Είναι εκπληκτικό ότι κανείς δεν σκέφτηκε να αναζητήσει τον Προυστ στα αρχεία της οικογένειας Γκρεφίλ ώς τώρα», έλεγε άλλος ένας ειδικός, ο καθηγητής της Σορβόννης Ζαν-Ιβ Ταντιέ. «Αποδεικνύεται ότι νέες ανακαλύψεις είναι ακόμα πιθανές. Ακόμα και για έναν συγγραφέα που φαινόταν ότι έχει μελετηθεί τόσο ενδελεχώς».

Τελευταία Νέα