Η δυστυχία του να είσαι έλληνας μαθητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι διπλή: από τη μια, έχεις να κάνεις με ένα σχολείο που σπάνια σε εμπνέει αφού λειτουργεί διεκπεραιωτικά, κυρίως σαν εξεταστικό κέντρο. Από την άλλη, ποτέ δεν ξέρεις τι θα σου ξημερώσει με το εξεταστικό σύστημα, καθώς ο νέος εθνικός διάλογος για την Παιδεία θα φέρει και ένα νέο εξεταστικό σύστημα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Αλφρέδος Σχινάς, μαθητής Γ’ Λυκείου στο 67ο Αθηνών, ο οποίος στην Α’ τάξη έδωσε εξετάσεις με την Τράπεζα Θεμάτων, που λίγους μήνες μετά καταργήθηκε. «Το καλοκαίρι θα δώσω εξετάσεις με το νέο σύστημα και τώρα μαθαίνω ότι σε λίγα χρόνια και αυτό θα καταργηθεί. Είμαστε μια γενιά πειραματόζωων. Μέσα σε τρία χρόνια βιώσαμε απαιτητικές αλλαγές, που όμως κρίνουν το μέλλον μας. Κάθε χρόνο ξεκινάμε χωρίς να είμαστε σίγουροι αν το σύστημα θα παραμείνει ίδιο μέχρι να τελειώσουμε».

Μάλιστα ο Αλφρέδος δεν έχει ακόμα πλήρη γνώση τι ακριβώς θα ισχύσει του χρόνου, αφού την επόμενη εβδομάδα το υπουργείο Παιδείας θα παρουσιάσει αναλυτικά την υπουργική απόφαση για τον τρόπο υπολογισμού των μορίων των υποψηφίων για τα ΑΕΙ και άλλες αναγκαίες λεπτομέρειες.

Οπως επισημαίνει ο εκπαιδευτικός αναλυτής και διευθυντής των φροντιστηρίων Ομόκεντρο – Ανθρωπιστικών Σπουδών Αντώνης Φλωρόπουλος, το σύστημα των δεσμών που ίσχυε για πολλά χρόνια έχει αποδειχθεί ότι σε σύγκριση με το σύστημα των αρχικά 14 εξεταζόμενων μαθημάτων (και μάλιστα σε δύο τάξεις), που ύστερα από διαδοχικές αλλαγές κατέληξε σε επτά μαθήματα, ήταν ασυγκρίτως καλύτερο. «Το σύστημα που θα εφαρμοστεί το επόμενο καλοκαίρι είναι μάλιστα βελτιωμένο. Δεν κατανοούμε για ποιο λόγο ένα επιτυχημένο εξεταστικό σύστημα πρέπει να καταργηθεί και να σχηματιστεί μια νέα γενιά πειραματόζωων, που θα είναι φυσικά και πάλι οι ταλαίπωροι μαθητές».
Δεν τελειώνουμε όμως εδώ. Με το παλαιό σύστημα θα εξεταστούν το 2016 όσοι αποφοίτησαν φέτος αλλά θέλουν να διεκδικήσουν ξανά μια θέση στα ΑΕΙ, καθώς του χρόνου θα γίνουν διπλές εισαγωγικές εξετάσεις –και με τα δύο συστήματα.

Αυτοί που φοιτούν σήμερα στις Α’ και Β’ Λυκείου πιθανότατα θα εξεταστούν με το σύστημα που θα εφαρμοστεί πρώτη φορά του χρόνου, εκτός αν γίνει κάποια διορθωτική παρέμβαση εφόσον προκύψουν ζητήματα από την πρώτη εφαρμογή του.

Οσοι φοιτούν σήμερα στην Γ’ Γυμνασίου, ενδεχομένως θα εξεταστούν με… νεότερο νέο εξεταστικό, δηλαδή με τρίτο σύστημα, αφού το τωρινό λεγόμενο «νέο» το 2019 ή το 2020 μάλλον θα αλλάξει πάλι. Αν, πάλι, μόλις μπήκε κάποιος μαθητής στο Γυμνάσιο, τότε πια δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τίποτα μέχρι να φτάσει στο τέλος του Λυκείου. Μπερδευτήκατε εντελώς; Κι όμως τα πράγματα είναι απλά!

ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ. Χθες, σύσσωμη η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ανακοίνωσε την έναρξη ενός ακόμα εθνικού διαλόγου για την Παιδεία, ο οποίος –όπως εξάλλου και όλοι οι προηγούμενοι, αν πιστέψουμε τις εξαγγελίες των πρώην υπουργών Παιδείας –δεν θα είναι προσχηματικός αλλά ουσιαστικός και θα αναζητήσει τη μέγιστη εθνική και κοινωνική συνεννόηση.

Οπως χαρακτηριστικά είπε ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης ανακοινώνοντας την έναρξή του, «θα ασχοληθούμε με το σύνολο της Εκπαίδευσης από τα κάτω προς τα πάνω. Από την προσχολική ηλικία, το δημοτικό και το γυμνάσιο, από την ειδική αγωγή και, βεβαίως, με επίκεντρο τη μορφωτική αναβάθμιση και αυτονομία του σχολείου, του λυκείου, ώστε να μη λειτουργεί ως μονόδρομος για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Χωρίς βιασύνες θα αναζητηθεί νέος τρόπος εισαγωγής στα πανεπιστήμια με την αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας, προσαρμοζόμενης όμως στα ελληνικά δεδομένα».

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το εξεταστικό σύστημα, έστω κι αν δεν αποτελεί προτεραιότητα του διαλόγου, θα αλλάξει και πάλι σε λίγα χρόνια, ως αποτέλεσμα της γενικότερης αλλαγής. Μάλιστα όταν ρωτήθηκε αν θα υλοποιήσει τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για κατάργηση των εξετάσεων ο Φίλης είπε ότι οι θέσεις του κυβερνώντος κόμματος δεν προκαταλαμβάνουν τις αποφάσεις των επιτροπών στις οποίες θα διεξαχθεί ο διάλογος: «Θα ήταν λάθος να προκαταλάβω το ποιο θα είναι το σύστημα πρόσβασης των παιδιών στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ. Θα ήταν σαν να ακυρώνω αυτή τη διαδικασία του διαλόγου και μάλιστα για ένα θέμα το οποίο, επαναλαμβάνω, δεν έχει άμεση εφαρμογή, δεν είναι για αύριο. Θέλει μελέτη και όχι αναστάτωση» είπε χαρακτηριστικά.

ΤΡΕΙΣ ΤΟΜΕΙΣ. Πέραν του Εξεταστικού, ο διάλογος –που θα διαρκέσει έως τον Απρίλιο του 2016 –θα διεξαχθεί σε τρία επίπεδα:

* Στον νέο θεσμό που δημιουργείται, την Επιτροπή Εθνικού Κοινωνικού Διαλόγου υπό την προεδρία του καθηγητή Αντώνη Λιάκου και με τη συμμετοχή 35 προσωπικοτήτων από όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης και εκπροσώπων θεσμικών εκφράσεων της Πολιτείας.
* Στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, όπου πρόεδρος είναι ο καθηγητής Κώστας Γαβρόγλου. Στην Επιτροπή συμμετέχουν όλα τα κόμματα και μπορούν να υποδείξουν και εμπειρογνώμονες.

* Στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας το οποίο ανασυγκροτείται με πρόεδρο τον καθηγητή Νίκο Θεοτοκά. Στο όργανο αυτό συμμετέχουν κοινωνικοί φορείς και κοινωνικοί εταίροι. Στόχος είναι σε πρώτη φάση μέχρι τις γιορτές να εντοπιστούν και να διατυπωθούν τα προβλήματα και οι προτεραιότητες και αμέσως μετά σε ομάδα συνεργασίας αλλά και σε δημόσιες εκδηλώσεις, να γίνει συζήτηση για τις αναγκαίες και ρεαλιστικές λύσεις. Σύντομα θα λειτουργήσει και ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα.

ΤΟΛΜΗΡΟΣ ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ. Ας σημειωθεί ότι ο καθηγητής Αντώνης Λιάκος έχει αρθρογραφήσει σε ανύποπτο χρόνο για τις αλλαγές που κατά τη γνώμη του είναι αναγκαίες στα πανεπιστήμια. «Η Ανώτατη Εκπαίδευση θέλει τολμηρό ανασχεδιασμό πανεπιστημίων, σχολών και τμημάτων. Καμία μεταρρύθμιση δεν μίλησε έως τώρα για τον πυρήνα της διδασκαλίας, για το «πρόσωπο με πρόσωπο» σεμινάριο, για την κατάργηση των αμφιθεάτρων, για τη δυνατότητα των φοιτητών να χτίζουν ελεύθερα το πρόγραμμά τους, για τον συνδυασμό επιστημονικών πεδίων» έχει γράψει ανάμεσα σε άλλα. Συνεπώς τεκμαίρεται ότι στις κατευθύνσεις που θα μπουν ως προς την Τριτοβάθμια

Εκπαίδευση θα είναι κάποιο νέο είδος Σχεδίου Αθηνά με σύμπτυξη τμημάτων, θέσπιση διατμηματικών προγραμμάτων σπουδών, όπως στο εξωτερικό υπάρχουν τα λεγόμενα join degrees (κοινά πτυχία), δυνατότητα στους φοιτητές να επιλέγουν διαφορετικά μαθήματα ώστε να αποτελούν τα μαθήματα αυτά έναν ατομικό κορμό σπουδών κ.ά.

Πάντως το κείμενο βάσει του οποίου θα αρχίσει η συζήτηση, όπως το έθεσε ο Νίκος Φίλης, «δεν θα είναι θέσεις αναλυτικές ανά βαθμίδα Εκπαίδευσης αλλά διατύπωση προβλημάτων που διατρέχουν την Εκπαίδευση». Ωστόσο «δεν θα είναι χωρίς άποψη το κείμενο. Στην πορεία μπορεί να τροποποιηθεί η άποψη, αλλά ξεκινάμε με μία άποψη διατυπωμένη».