Αποτελεί σταθερό πλέον θέµα στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Τώρα που αρχίζει η προεκλογική περίοδος για τις δηµοτικές και περιφερειακές εκλογές, το θέµα πάλι θα συζητηθεί – για πολλοστή φορά.

Συνειρµικά ανακαλούµε στη µνήµη τις τόσες υποσχέσεις που δόθηκαν στους κατοίκους και τους επαγγελµατίες του κέντρου της Αθήνας για «κάθαρση», µηδενική ανοχή και αποτελεσµατική αστυνόµευση, µείωση της εγκληµατικότητας και βελτίωση του αισθήµατος ασφάλειας των κατοίκων και των περαστικών.

Η εγκληµατικότητα, η γκετοποίηση, η συγκέντρωση λαθροµεταναστών, ο αυξηµένος κίνδυνος θυµατοποίησης που αντιµετωπίζουν οι κάτοικοι, οι επαγγελµατίες και οι περαστικοί, η διακίνηση ουσιών, η πορνεία, το παραεµπόριο, η υποβάθµιση της ποιότητας ζωής, οι κίνδυνοι της δηµόσιας υγείας, αποτελούν µερικές µόνο όψεις της καθηµερινότητας, δηλωτικές της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Ο φόβος και η ανασφάλεια δεν αποτελούν απλές υποθέσεις εργασίας στο επίπεδο των κοινωνικών αναπαραστάσεων, αλλά βιωµατικές εµπειρίες που προκύπτουν από την καθηµερινή πράξη και δράση. Το κέντρο της Αθήνας απεκδύθηκε – σε πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα – τις ιστορικές, κοινωνικές και πολιτισµικές καταβολές του, και προσέλαβε µόνο τα χαρακτηριστικά του χάους και της αταξίας.

Η κοινωνική αποδόµηση και η εγκατάλειψη του ιστορικού κέντρου της Αθήνας δεν συντελέστηκαν in vacuum. Αντίθετα, έχουν παρελθόν, παρόν και µέλλον. Απαιτούν κοινωνιολογικές, ιστορικές, πολιτικές, πολιτισµικές και οικονοµικές ερµηνείες και διεπιστηµονικού τύπου προσεγγίσεις.

Η µακρόχρονη έλλειψη σταθερής και αποτελεσµατικής πολιτικής για την αντιµετώπιση και πρόληψη αυτής της κατάστασης από την πλευρά των κεντρικών και τοπικών κέντρων λήψης αποφάσεων αποτελεί γενική παραδοχή, παρ’ ότι το ζήτηµα συχνά εισέρχεται στην ατζέντα των κέντρων αυτών. Οι εξαγγελίες των µέτρων εξανεµίζονται πριν καν εφαρµοσθούν και αξιολογηθούν στην πράξη. Ακόµα και οι επιχειρήσεις – σκούπα έχουν απολέσει τον περιστασιακό, εντυπωσιακό τους χαρακτήρα και την όποια αποτελεσµατικότητα προσδοκούσε ο πολίτης. Στο µεταξύ η χρήση γης διαρκώς µεταβάλλεται µε παράλληλη φθίνουσα πορεία των αξιών των ακινήτων της περιοχής.

Οι µικροπολιτικές σκοπιµότητες και οι απόπειρες πολιτικής χειραγώγησης του ζητήµατος ευτυχώς δεν απέδωσαν τα προσδοκώµενα αποτελέσµατα. Το διαπιστώνουµε από τα λιγοστά hate crimes, τα εγκλήµατα µε υπόβαθρο τον ρατσισµό και την ξενοφοβία.

Οι κάτοικοι και οι επαγγελµατίες της περιοχής αντιστέκονται και διαµαρτύρονται για την καθηµερινότητά τους. Η στάση τους αποτελεί υπόδειγµα της ενεργούς συµµετοχής του πολίτη στην ανάδειξη και διαχείριση των προβληµάτων της γειτονιάς, του δήµου τους. Η συλλογή πάνω από 3.000 υπογραφών των κατοίκων και εργαζοµένων στο κέντρο της Αθήνας, η ακριβής χαρτογράφηση της περιοχής και των προβληµάτων σπιθαµή προς σπιθαµή, τα άπειρα διαβήµατα διαµαρτυρίας και οι επιστολές τους προς κάθε αρµόδιο είναι µερικές από τις δραστηριότητές τους, έκδηλες πλευρές της ενεργοποίησης του πολίτη, που προϋποθέτουν ένα µοντέλο διαβουλευτικής συµµετοχικής δηµοκρατίας που εξ ανάγκης υιοθέτησαν. Τώρα προσφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων.

Η οικονοµική και κοινωνική κρίση της χώρας και η επικράτηση ενός «λογιστικο-φορολογικού λόγου» αναδεικνύει και άλλες όψεις του ζητήµατος για το ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Αναφέροµαι στη διακίνηση του µαύρου χρήµατος από την παράνοµη διακίνηση ανθρώπων και εµπορίας ουσιών, καθώς και την παραοικονοµία που ανθεί σε αυτή τη περιοχή. Σε µια συγκυρία που συρρικνώνονται µισθοί και συντάξεις, που ποινικοποιούνται οι πάσης φύσεως φορολογικές παραβάσεις (επισύροντας µάλιστα αυστηρότατες ποινές), που το κυνήγι κατά της διαφθοράς έχει γίνει η ιδεολογική σηµαία της κυβέρνησης. Το µαύρο χρήµα από τις πάσης φύσεως εγκληµατικές δραστηριότητες του ιστορικού κέντρου της Αθήνας διακινείται σε συγκεκριµένα οικοδοµικά τετράγωνα της πόλης. Ας ψάξουν να το βρουν.

ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ

Η κοινωνική αποδόµηση και η εγκατάλειψη του ιστορικού κέντρου της Αθήνας έχουν παρελθόν, παρόν και µέλλον