«Καλά ήταν τα μέτρα Παπανδρέου, αλλά άργησαν, διότι στις πρώτες εκατό ημέρες εν μέσω καταιγίδας, όταν έχεις απότομη επιτάχυνση, αναγκάζεσαι να ενεργείς με την πολεμική μέθοδο: “Γεμίστε, στοχεύστε, πυρ”»!


Oβουλευτής της Β΄ περιφέρειας του ΠΑΣΟΚ Μίμης Ανδρουλάκης προειδοποιεί πως εάν δεν δημιουργηθεί τάχιστα μία ζώνη ασφαλείας γύρω από τη χώρα κινδυνεύουμε να γλιστρήσουμε σε μια εφιαλτική κρίση, πιστεύει όμως ότι ο Πρωθυπουργός θα το αντιληφθεί αυτό, διότι κάθε φορά που βρίσκεται κολλημένος στον τοίχο- όπως λέει- παίρνει ανάποδες στροφές και βγάζει τον άγριο παπανδρεϊσμό. Από τον Γ. Παπακωνσταντίνου περιμένει να δείξει περισσότερα πολιτικά guts και ζητεί να στηριχθεί από όλη την κυβέρνηση χωρίς διαγκωνισμούς, ενώ αιχμηρός είναι για τη Λ. Κατσέλη λέγοντας ότι το οικονομικό επιτελείο του ΠΑΣΟΚ δεν προετοίμασε όπως θα έπρεπε το κόμμα πριν από τις εκλογές. Της συστήνει μάλιστα να υποβάλει τις σκέψεις της στον Νόμο περί Ακούσιων Συνεπειών της Πολιτικής…

Κύριε Ανδρουλάκη, το τελευταίο διάστημα «βομβαρδίζετε» την κυβέρνηση με προτάσεις όπως για παράδειγμα την έκδοση εθνικού ομολόγου. Βρίσκετε ανταπόκριση; Μα, από την επιστροφή μου στην πολιτική το 2004 έγραψα μία σειρά βιβλίων με ένα κεντρικό θέμα: ηγεσία εν μέσω μεγάλης κρίσης και αβεβαιότητας, διακυβέρνηση πάνω σε κινούμενη άμμο. Από το «Βαμπίρ και κανίβαλοι» για την επερχόμενη οικονομική και κοινωνική κρίση λόγω κατάρρευσης του ασφαλιστικού μέχρι το «Ε, Πρόεδρε!» που αποτελεί μία ύστατη προειδοποίηση μεγάλου κινδύνου και λέει σε κάθε ηγέτη με οραματικό οίστρο: «Κατέβα από τα σύννεφα και οδήγα να ξεκολλήσουμε από τη λάσπη». Γι΄ αυτό και στο εξώφυλλο ακόμα του βιβλίου, το οποίο εκδόθηκε πριν από τις εκλογές, απεικονίζω τον «Πρόεδρο» σαν σχοινοβάτη πάνω στο κενό.

Ξέρω ότι ο πρόεδρός μας, όταν βρεθεί κολλημένος στον τοίχο, παίρνει ανάποδες στροφές και βγάζει ένα άγριο παπανδρεϊκό ένστικτο. Σε αυτό ελπίζω τώρα

Τι κενό; Δημοσιονομικό και παραγωγικό. Ίσως και κενό κατανόησης των δραματικών συνθηκών κάτω από τις οποίες θα κληθεί να εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Συνεπώς, επιχείρησα να δώσω τα διανοητικά εργαλεία, την τέχνη και την τεχνική του πολιτικού crisis management και όχι απλώς μεμονωμένες προτάσεις.

Ο Πρωθυπουργός πώς τα υποδέχθηκε όλα αυτά;

Υπάρχουν ηγέτες που «μαθαίνουν» υπό τη δύναμη των περιστάσεων και όχι από βιβλία και αναλύσεις. Πήραν μεγάλες αποφάσεις, εγκατέλειψαν αυταπάτες μόνο όταν εξαναγκάστηκαν από μεγάλους κινδύνους. Ο Ρούζβελτ πρώτος. Ξέρω ότι ο πρόεδρός μας, όταν βρεθεί κολλημένος στον τοίχο, παίρνει ανάποδες στροφές και βγάζει ένα άγριο παπανδρεϊκό ένστικτο. Σε αυτό ελπίζω τώρα.

Κάποιοι,ακόμη και στο ΠΑΣΟΚ,διακρίνουν μία ανησυχία μέσα από τις πρωτοβουλίες σας σε σχέση με τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης.Τι σας κάνει να ανησυχείτε;

Αν δεν δημιουργήσουμε με ταχύτητα μια ζώνη ασφαλείας γύρω από τη χώρα, ανά πάσα στιγμή μπορεί να γλιστρήσουμε σε εφιαλτική κρίση στον δανεισμό μας είτε από δικά μας μικρά αλλά θανάσιμα αμαρτήματα είτε ακόμα από μακρινά συμβάντα, όπως π.χ. μια κατάρρευση της αγοράς ομολόγων σε μια χώρα της Βαλτικής. Αν η δυναμική του χρέους σου ξεπερνά πάνω από ένα κρίσιμο κατώφλι τη δυναμική της ανάπτυξής σου είσαι σε ζώνη υψηλού κινδύνου, ιδιαίτερα αν σκάσει και η τρίτη στη σειρά παγκόσμια φούσκα, αυτή του δημοσίου χρέους. Η άποψή μου ήταν από την αρχή ότι εκεί, στα ομόλογα, θα παιχτεί η τελευταία πράξη του δράματος της μεγάλης κρίσης του καπιταλισμού. Από ΄κεί έρχεται το επόμενο τσουνάμι.

Στα ομόλογα θα παιχτεί η τελευταία πράξη του δράματος της μεγάλης κρίσης του καπιταλισμού. Από ΄κεί έρχεται το επόμενο τσουνάμι

Αυτά δεν τα ήξερε έγκαιρα το πολιτικό μας σύστημα;

Η κυβέρνηση της Ν.Δ. εγκλημάτησε εις βάρος της χώρας και ευτυχώς που δεν ζει ο παππούς τού αντιπροέδρου μας. Όμως υπήρχαν θεμελιώδεις αυταπάτες σε όλο το πολιτικό σύστημα. Μια απεριόριστη πίστη στο θαύμα του «γάμου της Κανά». Τη νεοφιλελεύθερη αυταπάτη ότι μπορεί από ένα ευρώ να βγάζεις με χρηματοοικονομική αλχημεία δάνεια 40 και 100 ευρώ υποκατέστησε μια σχολική νεο-κεϊνσιανή αυταπάτη, δεξιά και αριστερά, ότι μπορεί να δανείζεται απεριόριστα το κράτος και κάθε ευρώ που δαπανά να πολλαπλασιάζεται σε τρία και πέντε ευρώ. Όμως ο πολλαπλασιαστής πάνω από ένα κατώφλι γίνεται από θετικός αρνητικός, κτυπάς κόκκινο και τα ασφάλιστρα κινδύνου και οι εισαγωγές πνίγουν την ανάπτυξή σου όπως συμβαίνει σ΄ εμάς. Ωραίες ζωγραφιές- μπλε, πράσινες, κόκκινες- πάνω σε μία φούσκα του χρέους έτοιμη να εκραγεί από στιγμή σε στιγμή.

Πώς σάς φάνηκαν τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός; Θα προτιμούσατε να είναι σε πιο αυστηρή ή σε πιο ήπια κατεύθυνση;

Καλά, αλλά θα ήταν ίσως καλύτερα αν γίνονταν αποφάσεις πριν από δύο μήνες, αν ήταν πιο συγκεκριμένα, αν υπήρχε διακριτό μείγμα των μέτρων άμεσης απόδοσης και μεσο-μακροπρόθεσμης, αν ενεργοποιούν άμεσα τις κρυφές εφεδρείες πλούτου της χώρας, αν… Αυτά όμως είμαι βέβαιος ότι θα γίνουν. Στις «Εκατό Ημέρες» εν μέσω μεγάλης καταιγίδας, όταν έχεις απότομη επιτάχυνση του χρόνου, αναγκάζεσαι να ενεργείς με την πολεμική μέθοδο: «Γεμίστε! Στοχεύστε! Πυρ!». Χρήσιμη βέβαια είναι και η τέχνη της επιβράδυνσης σε θέματα όπου πας για «μαλλί και βγαίνεις κουρεμένος».

Προσφάτως, διατυπώσατε μία πρόταση για κυβέρνηση έκτακτης εθνικής ανάγκης… Τι αντιδράσεις εισπράξατε;

Μόλις ξέσπασε η κρίση, και στο «Ε, Πρόεδρε!» και προεκλογικά στα «ΝΕΑ», τόνιζα ότι η αυτοδύναμη κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ πρέπει ντε φάκτο να είναι «κυβέρνηση έκτακτης εθνικής ανάγκης» στα πολιτικά αντανακλαστικά της, στην αίσθηση του επείγοντος, στον συναγερμό των κοινωνικών και παραγωγικών δυνάμεων της χώρας, στον ριζοσπαστισμό και την ταχύτητα των κινήσεών της. Γι΄ αυτό μίλησα για νέο 1909. Το αν στη σύνθεσή της θα υπήρχαν ή όχι και ένα, δύο πρόσωπα ευρύτερης εμπιστοσύνης, στη βάση έστω περιορισμένης ατζέντας συνεργασίας, είναι θέμα επιλογών και δυνατοτήτων. Η καλύτερη κυβέρνηση έκτακτης εθνικής ανάγκης ήταν η, πρώτη μετά την Επανάσταση του 1909, κυβέρνηση Βενιζέλου που στηρίχθηκε στην αυτοδύναμη πλειοψηφία των Φιλελευθέρων, αλλά όπως όλες οι κυβερνήσεις Βενιζέλου είχε στη σύνθεσή της ό,τι καλύτερο διέθετε η χώρα.

«Περιμένω περισσότερα πολιτικά guts από τον Παπακωνσταντίνου»


Θεωρείτε ότι το οικονομικό επιτελείο χρειάζεται περισσότερη τόλμη; Το «επιτελείο» γενικά, κατά την ταπεινή μου γνώμη, έκανε ένα- δυο χρόνια πριν από τις εκλογές μια ατελή ανάγνωση του βάθους και της «γεωμετρίας» της κρίσης και δεν προετοίμασε με την απαιτούμενη επάρκεια, προγραμματικά και ψυχολογικά, το κόμμα και την κοινωνική του βάση εν όψει των επερχόμενων κινδύνων. Έτσι οι σύντροφοί μας στη βάση έκπληκτοι βλέπουν σήμερα τον κόσμο αναποδογυρισμένο, να περπατά με το κεφάλι κάτω και τα πόδια πάνω.

Αλλά αυτά δεν έχουν πια σημασία. Σήμερα ο υπουργός Οικονομικών, που είναι στην πρώτη γραμμή του πυρός, έχει τη γνώση και τη θέληση να ανταποκριθεί και πρέπει να στηριχτεί ολόψυχα χωρίς αμφισημίες και διαγκωνισμούς από το σύνολο της κυβέρνησης και το μέγιστο δυνατό φάσμα των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων. Ο ίδιος πρέπει να ενισχύσει τα πολιτικά του guts έναντι όλων κι όπως συμβαίνει και με άλλους συνεργάτες του Πρωθυπουργού που έγιναν υπουργοί, να συνειδητοποιήσουν ότι ασκούν ηγετική λειτουργία στην πιο δύσκολη στιγμή από τη μεταπολίτευση και δεν είναι υφιστάμενοι υψηλού επιπέδου.

«Η Λούκα χάνει χρόνο»


Και η υπουργός Οικονομίας κ. Κατσέλη; Έχει και την επιστημονική κατάρτιση και το ήθος, αλλά πρέπει να υποβάλει τις σκέψεις της, όπως όλοι μας, στον έλεγχο του Νόμου των Ακούσιων Συνεπειών της πολιτικής και να δείξει μεγαλύτερη προτίμηση, όσο τουλάχιστον είμαστε στο επίκεντρο του τυφώνα, στην πιο απλή και γρήγορη παρέμβαση για την ενίσχυση της αγοράς δίχως να χάνεται χρόνος με την προσμονή ενδιάμεσων πολύπλοκων μηχανισμών ίσως αμφίβολης απόδοσης.