Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ από τη βιομηχανική στη μεταβιομηχανική κοινωνία της πληροφορίας, η

μετάβαση από τις αδρές και μεγάλες κοινωνικές διαστρωματώσεις της πρώτης, στην

ποικιλία, την πολυδιαίρεση και τις αποχρώσεις της δεύτερης, δεν έχει αναιρέσει

τον θεμελιώδη θεσμικό ρόλο του κόμματος. Το κόμμα εξακολουθεί να συναιρεί τις

επιμέρους κοινωνικές και ιδεολογικές προσεγγίσεις και να τις συνθέτει πολιτικά

σε προγραμματικό λόγο και σε πολιτική πρακτική άσκησης ή διεκδίκησης της

εξουσίας. Παρά τις επιφυλάξεις, παρά τη μείωση του κύρους της πολιτικής και

των κομμάτων, ο κομματικός θεσμός είναι δημοκρατικά αναντικατάστατος.

Η ελληνική κοινωνία με την κινητικότητα και την ευελιξία της και το ελληνικό

πολιτικό και κομματικό σύστημα έχουν, επιπλέον, κρίσιμες και ενδιαφέρουσες

ιδιομορφίες. Σ’ ένα κοινοβουλευτικό σύστημα, με δύο κυρίαρχα κόμματα, που

συνήθως αναδεικνύει αυτοδύναμες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, ο «μεσαίος»

χώρος είναι αυτός που εκ των πραγμάτων καθίσταται ιδιαίτερα κρίσιμος για τον

σχηματισμό των πλειοψηφιών.

ΑΝΑΓΩΓΗ

Μέσα σ’ αυτό το ιστορικό, κοινωνικό, θεσμικό και πολιτικό σκηνικό, το ΠΑΣΟΚ

είχε εκ γενετής το 1974 και διαμόρφωσε πλήρως το 1977 ορισμένα θεμελιώδη

χαρακτηριστικά: την πολυσυλλεκτική του δυνατότητα και την πλειοψηφική του

δύναμη. Την ικανότητά του να συναιρεί τη ριζοσπαστική διάθεση με τη

διαχειριστική εμπειρία. Κυρίως όμως την κοινωνική του αναφορά, την ευθεία

σχέση αντιπροσώπευσης που εγκαθίδρυσε με μια σειρά από κοινωνικά στρώματα.

Σχέση μεταβαλλόμενη κατά τρόπο ανάλογο με τη μεταβολή της κοινωνικής

διαστρωμάτωσης, που το ίδιο το ΠΑΣΟΚ σταδιακά προκάλεσε μέσα από την

κυβερνητική του πολιτική, αλλά σχέση πάντοτε ευθεία.

Όλα αυτά προϋποθέτουν όμως μια ιδεολογική αναγωγή: προϋποθέτουν τη σαφή εμμονή

στη Δημοκρατία, στο κράτος δικαίου, στην κοινωνική αλληλεγγύη και τις

εγγυήσεις του κοινωνικού κράτους. Καμιά κυβερνητική καθημερινότητα, καμιά

διαχειριστική επάρκεια, κανένας συγκυριακός πολιτικός χειρισμός δεν μπορεί να

υποκαταστήσει την κοινωνική αναφορά ή την ιδεολογική αναγωγή.

ΠΟΛΥΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟ

Το ΠΑΣΟΚ οφείλει όμως να μην αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ούτε ως οργανωτικό

μηχανισμό ή ως ομοσπονδία μηχανισμών, ούτε ως συμψηφισμό κορπορατίστικων και

συντεχνιακών συσχετισμών, ούτε ως δίκτυο επιτελικών στελεχών του ευρύτερου

δημόσιου τομέα.

Οφείλει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως συλλογικό διανοούμενο που κατανοεί

την εξέλιξη της κοινωνικής πραγματικότητας και τη μετασχηματίζει σε σύγχρονο,

συνεχώς ανανεούμενο πολιτικό λόγο.

Ως χώρο σημαντικών προγραμματικών επεξεργασιών που υπερβαίνουν κοινοτοπίες,

στερεότυπα και αγκυλώσεις. Ως ζωντανό οργανισμό που χωρίς πνευματικό και

πολιτικό «επαρχιωτισμό» παρακολουθεί τις διεθνείς και ιδίως τις ευρωπαϊκές

εξελίξεις μέσα από μία ευρύτερη οπτική γωνία και όχι με τρόπο αντανακλαστικό

και αμυντικό.

Αυτό το ΠΑΣΟΚ το πολυσυλλεκτικό, το εν δυνάμει πλειοψηφικό, το κοινωνικά

αντιπροσωπευτικό, το ιδεολογικά διακριτό, το συλλογικά διανοούμενο, το

ευρωπαϊκά μαχητικό με συνείδηση της σημασίας που έχει η εθνική ταυτότητα ­ με

δύο λόγια: το όλον ΠΑΣΟΚ, είναι το ΠΑΣΟΚ του 21ου αιώνα που φαντάζομαι.

Τελευταία Νέα