Project Syndicate

Το 1983 ο αμερικανός οικονομολόγος και νομπελίστας Βασίλι Λεοντίεφ έκανε μια πρόβλεψη που φάνταζε τότε παράξενη. Οι μηχανές, είπε, θα αντικαταστήσουν τους εργαζομένους με τον ίδιο τρόπο που τα τρακτέρ αντικατέστησαν τα άλογα. Σήμερα, με 200 εκατ. άτομα χωρίς δουλειά σε όλο τον κόσμο –30 εκατ. περισσότερα από το 2008 -, τα λόγια του Λεοντίεφ δεν φαίνονται παράξενα. Η τεχνολογία ετοιμάζεται να αλλάξει ριζικά την παγκόσμια αγορά εργασίας.

Ο,τι και να πιστεύουμε για τις μεγάλες αλλαγές που συντελούνται, δεν είναι πιθανό να μπορέσουμε να τις σταματήσουμε. Μπορούμε να πάρουμε ως παράδειγμα τις ψηφιακές πλατφόρμες όπως είναι η Uber. Ενας πελάτης που καλεί έναν οδηγό της Uber αγοράζει δύο υπηρεσίες: μία από την εταιρεία και την άλλη από τον οδηγό. Ορισμένοι μπορεί να προσπαθήσουν –όπως έγινε πρόσφατα με τις συγκρούσεις μεταξύ οδηγών ταξί και οδηγών της Uber στο Παρίσι. Μπορεί οι πρακτικές αυτές της εταιρείας να μη συμβαδίσουν με το υπάρχον νομικό πλαίσιο, αλλά αυτό το πλαίσιο τελικά θα αλλάξει.

Αντί να προσπαθούμε να σταματήσουμε τις αλλαγές στα εργασιακά περιβάλλοντα, θα πρέπει να σκεφτόμαστε πώς θα μπορέσουμε να τις εκμεταλλευτούμε. Ηδη επανεξετάζουμε τους θεσμούς και τις πρακτικές των παραδοσιακών συμβολαίων εργασίας –όπως είναι οι εισφορές. Μπορούμε επιπλέον να εφεύρουμε νέους θεσμούς που θα χαλιναγωγήσουν τις μεγάλες αλλαγές που γίνονται με βάση την τεχνολογία ώστε αυτές να χρησιμοποιούνται για το κοινό καλό. Η ραχοκοκαλιά των κοινωνιών του αύριο, τελικά, δεν θα χτιστεί από ρομπότ ή ψηφιακές πλατφόρμες αλλά από τους πολίτες των ίδιων αυτών κοινωνιών.

Ο Ζαν Πιζανί-Φερί είναι καθηγητής στη Hertie School of Governance στο Βερολίνο και έχει καθήκοντα γενικού επιτρόπου χάραξης πολιτικής στη γαλλική κυβέρνηση. Είναι πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Bruegel.