«Περίμενα με ανυπομονησία το ταξίδι μου στην Αθήνα, αλλά δυστυχώς αναγκάστηκα να το αναβάλω. Η χώρα σας έχει κάνει μεγάλη πρόοδο για να επανέλθει στην οικονομική σταθερότητα. Ανυπομονώ να επαναπρογραμματίσω το ταξίδι μου και να επαναβεβαιώσω τη στήριξη της JP Morgan στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας» λέει στα «ΝΕΑ» ο Τζέιμι Ντάιμον λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση ακύρωσης της επίσκεψής του στην Αθήνα.

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της JP Morgan απάντησε στις ερωτήσεις των «ΝΕΩΝ» για το οικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα καθώς και για την αμερικανική και ευρωπαϊκή οικονομία με αφορμή την προγραμματισμένη για την ερχόμενη εβδομάδα περιοδεία του σε σειρά ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, όπoυ θα συναντούσε τον Αντώνη Σαμαρά και έλληνες πελάτες της JP Morgan. Ωστόσο, το ταξίδι ακυρώθηκε το βράδυ της περασμένης Τρίτης εξαιτίας της διάγνωσης του Ντάιμον με ιάσιμο καρκίνο. Στο σχετικό μήνυμά του προς τους εργαζομένους της εταιρείας ο επικεφαλής της JP Morgan αναφέρει: «Παρότι τα ταξίδια μου θα μειωθούν κατά τη διάρκεια της θεραπείας, οι γιατροί μου έχουν πει ότι θα μπορέσω να συνεχίσω να δραστηριοποιούμαι ενεργά και να διευθύνω την εταιρεία κανονικά. Οπως ξέρετε, έχουμε εξαιρετικά στελέχη στις λειτουργίες μας, οπότε η εταιρεία μας θα προχωρήσει μπροστά με αυτοπεποίθηση και θα συνεχίσουμε να φέρνουμε πρώτης τάξεως αποτελέσματα για τους πελάτες, τους μετόχους μας και τις χώρες όπου δραστηριοποιούμαστε».

Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΣΑΜΑΡΑ. Η προγραμματισμένη επίσκεψη του αμερικανού μεγαλοτραπεζίτη στην Ελλάδα, μόνο τυχαία δεν ήταν. Η επαφή ξεκίνησε πριν από περίπου ένα χρόνο στη Νέα Υόρκη, όταν συνάντησε για πρώτη φορά τον Αντώνη Σαμαρά. Μετά το τετ α τετ με τον Πρωθυπουργό ο Ντάιμον, από τις πιο σημαίνουσες και εμβληματικές μορφές του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού κλάδου, είχε αφήσει να εννοηθεί ότι θα τον ενδιέφερε να βοηθήσει την προσπάθεια της Ελλάδας για αναστροφή του κλίματος στις διεθνείς αγορές. Λίγες εβδομάδες αργότερα ο Α. Σαμαράς επέστρεφε στη Νέα Υόρκη για να μιλήσει στη συνάντηση μεγάλων επενδυτικών οίκων και hedge funds, την οποία διοργάνωσε για λογαριασμό της ελληνικής πλευράς ο Ντάιμον στο αρχηγείο της JP Morgan. Η στήριξη ήταν έμμεση αλλά σαφής, καθώς στον μεγαλοτραπεζίτη πιστώνεται μεγάλο μέρος της επιτυχούς προσπάθειας της Αθήνας να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών. Παράλληλα φέρεται να έχει συνδράμει σημαντικά την καλλιέργεια έμπρακτου επενδυτικού ενδιαφέροντος για τα ελληνικά ομόλογα. Εξάλλου, η JP Morgan Chase είναι η τράπεζα ανάδοχος που ηγήθηκε του σχήματος των ξένων οίκων που συντόνισαν την επιστροφή του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές τον περασμένο Απρίλιο με την πενταετή έκδοση αξίας 3 δισ. ευρώ, η οποία και υπερκαλύφθηκε συγκεντρώνοντας ενδιαφέρον από συνολικά κεφάλαια 20 δισ. ευρώ. Η JP Morgan Chase συμμετείχε επίσης ως σύμβουλος και ανάδοχος και στις αυξήσεις κεφαλαίου ελληνικών τραπεζών, ειδικότερα των Alpha Bank και Εurobank. «Είμαστε εδώ για να μείνουμε» λέει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο ελληνικής καταγωγής Ντάιμον, ενισχύοντας την εντύπωση ότι ένα από τα βασικότερα θέματα των συζητήσεών του στην Αθήνα θα ήταν το ενδεχόμενο νέας ομολογιακής έκδοσης από πλευράς ελληνικού Δημοσίου.

ΜΕ ΠΑΠΠΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΚΩΝΙΑ. Τραπεζίτης τρίτης γενιάς και εγγονός του Πάνου Παπαδημητρίου από τη Λακωνία, που ξεκίνησε την τραπεζική του καριέρα από τη θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος στη Νέα Υόρκη, ο 58χρονος Ντάιμον είναι γνωστός και ως ο άνθρωπος που έσωσε τη Γουόλ Στριτ όταν οι τράπεζες κατέρρεαν. Ο τραπεζίτης τον οποίο ο Μπαράκ Ομπάμα έχει χαρακτηρίσει «έναν από τους ευφυέστερους τραπεζίτες που υπάρχουν», στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» χαρακτηρίζει τον Μάριο Ντράγκι «εξαιρετικό κεντρικό τραπεζίτη», καθιστά ωστόσο σαφές ότι η νομισματική πολιτική δεν φτάνει από μόνη της για να διορθώσει τα πράγματα.

Πάντως ο Ντάιμον, σταθερός χρηματοδότης των Δημοκρατικών με προσβάσεις στον Λευκό Οίκο, όχι μόνο επιβίωσε από το τσουνάμι που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers, αλλά βγήκε και ενισχυμένος από την κρίση. Υπό την ηγεσία του η JP Morgan έγινε η μεγαλύτερη αμερικανική τράπεζα, ενώ ήταν η πρώτη που επέστρεψε τα κεφάλαια που έλαβαν οι μεγάλες αμερικανικές τράπεζες από το TARP (το αμερικανικό αντίστοιχο του ΤΧΣ) μετά την κατάρρευση της Lehman. Ο Ντάιμον θεωρείται ένας από τους 20 ισχυρότερους αποφοίτους του Χάρβαρντ στον κόσμο, ενώ συμπεριλήφθηκε πέντε φορές στη λίστα του περιοδικού «Time» με τους σημαντικότερους ανθρώπους στον πλανήτη.

Πριν από μερικούς μήνες είπατε ότι «το φεγγάρι και τα άστρα επιτέλους έχουν αρχίσει να ευθυγραμμίζονται υπέρ της αμερικανικής οικονομίας». Είστε ικανοποιημένος με τα επίπεδα ανάπτυξης και απασχόλησης; Πότε θα ανακάμψει πλήρως η αμερικανική οικονομία;

Η αμερικανική οικονομία αυτή τη στιγμή είναι αρκετά υγιής και μεγεθύνεται σε ευρεία βάση, γεγονός σημαντικό και για την παγκόσμια οικονομία. Οι αμερικανικές εταιρείες, μεγάλες και μικρές, βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Το τραπεζικό σύστημα σε μεγάλο βαθμό έχει ανακάμψει και οι αγορές κεφαλαίου είναι ορθάνοιχτες. Σχεδόν οκτώ εκατομμύρια Αμερικανοί παραπάνω έχουν σήμερα δουλειά σε σχέση με την περίοδο πριν από την κρίση και ο πληθυσμός τους ακόμη μεγαλώνει κατά τρία εκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο. Το ποσοστό εξυπηρέτησης χρέους των καταναλωτών –δηλαδή το ποσό του εισοδήματός τους που χρειάζεται για να εξυπηρετήσουν το χρέος τους –που έφτασε στο ζενίθ του το 2007, τώρα έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδό του από το 1980. Η στεγαστική αγορά επανήλθε και οι Αμερικανοί έχουν την ευτυχία να έχουν ανακαλύψει νέα αποθέματα πετρελαίου και αερίου. Η σωστή κυβερνητική πολιτική στις ΗΠΑ θα μπορέσει να δημιουργήσει ακόμα ισχυρότερη ανάπτυξη στο μέλλον. Για τη διασφάλιση της επιτυχίας σε βάθος χρόνου, η Αμερική χρειάζεται καλά σχεδιασμένες πολιτικές που θα κοιτάζουν μπροστά σε σχέση με την εκπαίδευση και τη μετανάστευση, καθώς και εθνική ενεργειακή πολιτική, εθνική πολιτική υποδομών, περιβαλλοντική πολιτική και σωστή φορολογική πολιτική.

Αυτό που χρειαζόμαστε για να θέσουμε σε ισχύ αυτές τις πολιτικές είναι η καλή παραδοσιακή συνεργασία και ο συμβιβασμός. Επιπλέον, αυτές οι πολιτικές θα δημιουργήσουν εμπιστοσύνη, τη «μυστική σάλτσα» της οικονομίας και για τα άτομα και για τις επιχειρήσεις. Η ανάπτυξη θα οδηγήσει σε περισσότερες θέσεις εργασίας και, ελπίζουμε, σε μεγαλύτερη ευημερία για όλους.

Ποια μεταφορά θα χρησιμοποιούσατε για τη σημερινή κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας;

Πιστεύω ότι η ΕΕ είναι ένα από τα πιο σημαντικά συλλογικά εγχειρήματα της εποχής μας, καθώς οι χώρες που συμμετέχουν σε αυτή προσπαθούν να δημιουργήσουν μια μόνιμη ένωση εθνών προς όφελος των πολιτών τους. Σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη σημαντικοί λόγοι για την ύπαρξή της, συμπεριλαμβανομένης της ειρήνης ανάμεσα στις χώρες και της δημοσιονομικής ενοποίησης. Η Ευρώπη έκανε μεγάλες προόδους στην ενδυνάμωση της οικονομίας της και στην επίλυση των προβλημάτων της. Αλλά η προσπάθεια των 18 μελών της ευρωζώνης να λύσουν πολύ περίπλοκα ζητήματα, θα είναι μακρύς και με πολλές στροφές δρόμος. Η Ευρώπη πρέπει να εστιάσει στη δημοσιονομική της πολιτική, στις συμφωνίες για τις τράπεζες και τους κατάλληλους ρυθμιστικούς κανόνες ώστε να βοηθήσει την οικονομία να αναπτυχθεί. Ολοι θέλουμε η Ευρώπη να πετύχει και να ενισχύσει την οικονομία της και εμείς στην JP Morgan προσπαθούμε να βοηθήσουμε ενεργά.

Ανησυχούν ακόμα οι Ηνωμένες Πολιτείες ότι η Ευρώπη δεν βρίσκεται στον σωστό δρόμο για την ανάκαμψη; Τι πρέπει να γίνει για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης; Αν σας ζητούσαν να περιγράψετε με μία φράση την ευρωπαϊκή αντίδραση στην κρίση, ποια θα ήταν αυτή;

Η Ευρώπη έχει κάνει προόδους στην επίλυση των θεμάτων της. Χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία προχώρησαν με τα προγράμματα προσαρμογής και η ΕΚΤ έχει δεσμευθεί σθεναρά για τη διατήρηση της ρευστότητας των τραπεζών και των αγορών κρατικού χρέους. Επίσης η ευρωζώνη έχει κάνει ουσιαστικά βήματα για να προωθήσει την τραπεζική ένωση και να στηρίξει το ευρώ. Συνολικά η Ευρώπη, όπως και ο υπόλοιπος κόσμος, πρέπει να ανταγωνιστεί με καλές πολιτικές, καλή διακυβέρνηση, σαφή δημοσιονομική κατεύθυνση και σωστούς ρυθμιστικούς κανόνες στον τραπεζικό τομέα προκειμένου να ενθαρρυνθεί η βιώσιμη ανάπτυξη. Παρότι έχουν γίνει πολλά σωστά βήματα, θα είναι μια πολύπλοκη και μακρά πρόκληση. Θα υπάρχουν πολλοί μήνες κατά τους οποίους τα πράγματα θα φαίνονται ασφαλή, αλλά θα χρειαστεί χρόνος για την πλήρη ανάκαμψη. Στο μεταξύ, η Ευρώπη θα συνεχίσει να κάνει προόδους βήμα βήμα.

Πότε εμφανίστηκε η Ελλάδα στο ραντάρ σας; Γιατί; Τι θα λέγατε υπέρ της Ελλάδας σε έναν πιθανό επενδυτή;

Διεθνώς όλοι παρακολουθούμε την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Η ελληνική κρίση χρέους άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στις συνέπειες της τελευταίας οικονομικής κρίσης και έθεσε σε σοβαρό κίνδυνο τη χρηματοοικονομική σταθερότητα, ειδικά στην Ευρώπη. Στην JP Morgan, δεν είμαστε φίλοι μόνο στα εύκολα. Βρισκόμαστε στην Ελλάδα εδώ και 50 χρόνια και θα είμαστε εδώ και στο μέλλον. Βοηθήσαμε τη χώρα να αντλήσει χρήματα από τις κεφαλαιαγορές και συνδράμαμε τις τράπεζες σε δύσκολες εποχές βοηθώντας την ανάκαμψη. Πάντα πιστεύαμε ότι οι Ελληνες και οι Ευρωπαίοι θα έβρισκαν τον τρόπο να ξεπεράσουν την κρίση και να επιστρέψουν στη σταθερότητα ώστε να προετοιμάσουν την ανάπτυξη. Στο περιβάλλον της Ελλάδας σήμερα οι υποδομές είναι πιο αποτελεσματικές, ενώ έχει συντελεστεί οικονομική και μεταρρυθμιστική πρόοδος. Ολα αυτά συνιστούν ένα ισχυρό υπόβαθρο για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις επενδυτικές ευκαιρίες.

Η JP Morgan στήριξε την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές τον περασμένο Απρίλιο. Θα συμμετείχατε ξανά σε έκδοση ομολόγων μακράς διαρκείας; Ενδιαφέρονται άλλοι αμερικανοί επενδυτές για την Ελλάδα;

Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι που ήμασταν μέρoς της ομάδας αναδόχων που επανέφερε την Ελλάδα στις αγορές τον περασμένο Απρίλιο. Το νέο ομόλογο του ελληνικού Δημοσίου ήταν μια από τις ταχύτερες επιστροφές στις αγορές μιας χώρας που πέρασε μια τόσο βαθιά δημοσιονομική κρίση. Αυτό δείχνει πόσο μεγάλη διορθωτική δουλειά έγινε στη χώρα. Οι αμερικανοί επενδυτές κινήθηκαν γρήγορα για να εκμεταλλευθούν τις ευκαιρίες στην Ελλάδα, καθώς είναι εξοικειωμένοι με τις ιστορίες ανάκαμψης στις αναδυόμενες αγορές και στις ΗΠΑ. Επενδυτές από ολόκληρο τον κόσμο εξακολουθούν να αναζητούν ευκαιρίες στην Ελλάδα και η JP Morgan παραμένει πολύ ενεργά εμπλεκόμενη σε αυτές τις εξελίξεις.

Πώς αποφασίσατε να συμπεριλάβετε την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή περιοδεία σας;

Η JP Morgan είναι παρούσα στην Ευρώπη εδώ και 150 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα, έχουμε στηρίξει τις χώρες της Ευρώπης και τους ευρωπαίους πελάτες μας σε καλές και κακές εποχές. Η παρουσία της JP Morgan στην Ελλάδα μετρά πάνω από 50 χρόνια και είμαστε εδώ για να μείνουμε. Η επίσκεψή μου επαναβεβαιώνει τη στήριξή μας προς την Ελλάδα και τους έλληνες πελάτες μας στη νέα εποχή των ευκαιριών που έρχεται.

Τι θα συμβουλεύατε την Ελλάδα να κάνει για να αλλάξει την εικόνα και το προφίλ της ως ελκυστικός προορισμός για επενδύσεις;

Είναι πολύ σημαντικό να προσφέρεται σταθερό περιβάλλον στους επενδυτές για να παίρνουν μελετημένες αποφάσεις και να τοποθετούν κεφάλαια χωρίς γραφειοκρατία και περίπλοκες διαδικασίες. Οι αγορές πιστεύουν ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες για επενδύσεις στην Ελλάδα. Την ίδια ώρα, όμως, οι ελληνικές επενδύσεις πρέπει να ανταγωνιστούν άλλες παγκόσμιες ευκαιρίες. Για αυτό, το να είναι οι κανόνες σαφείς, διαφανείς και ξεκάθαροι θα ενθαρρύνει περαιτέρω ξένες επενδύσεις.

Τελικά τι έχετε μάθει ύστερα από αυτή την οικονομική κρίση;

Οπως έχω ξαναπεί, πληθώρα θεμάτων προκάλεσαν ή συνέβαλαν στην τελευταία κρίση: δομικά ζητήματα όπως η σημαντική έλλειψη ρευστότητας σε κάποια από τα αμερικανικά καταθετικά προϊόντα (money market funds) και στον βραχυπρόθεσμο δανεισμό, η υψηλή μόχλευση του ευρύτερου οικονομικού συστήματος, ο χωρίς ρυθμιστικούς κανόνες σκιώδης τραπεζικός τομέας, τα στεγαστικά δάνεια με προβληματικές εγγυήσεις και οι μεγάλες ανισορροπίες στα εμπορικά ισοζύγια, μεταξύ των άλλων.

Πολλές από τις αλλαγές που υιοθετήθηκαν στους ρυθμιστικούς κανόνες μετά την κρίση ήταν αναγκαίες, όπως τα υψηλότερα στάνταρ για τα κεφάλαια και τη ρευστότητα. Η Αρχή Εξυγίανσης (Resolution Authority) ήταν επίσης αναγκαία προκειμένου να δώσει στους επόπτες τη νομική εξουσιοδότηση και τη δυνατότητα να διαχειριστούν και να ρευστοποιήσουν τις μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες. Αυτά τα μέτρα καθώς και πολλά ακόμη θα βοηθήσουν στη διασφάλιση ενός ισχυρού παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος για όλους στο μέλλον.

Επίσης, αυτό που είδα εν μέσω της κρίσης και των επιπτώσεών της, το οποίο με έκανε ιδιαίτερα υπερήφανο, είναι πώς οι εργαζόμενοι στην JP Morgan βοήθησαν τους πελάτες μας σε όλο τον κόσμο. Η JP Morgan Chase ήταν καταφύγιο σταθερότητας στην τελευταία καταιγίδα, μια πηγή δύναμης όχι αδυναμίας για την παγκόσμια οικονομία. Προσπαθήσαμε να κάνουμε πράγματα για να βοηθήσουμε και κάποιες φορές κάναμε τολμηρά πράγματα για να το πετύχουμε. Πιστεύω πως ό,τι και να επιφυλάσσει το μέλλον, θα είμαστε ασφαλές λιμάνι και στην επόμενη καταιγίδα.

H Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ χρησιμοποιεί την ποσοτική χαλάρωση ως μέσο διευκόλυνσης της οικονομικής ανάπτυξης. Ως αμερικανός τραπεζίτης τι θα θέλατε να κάνει αντιστοίχως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα; Εχει βοηθήσει η πολιτική της ΕΚΤ χώρες όπως η Ελλάδα;

Ο Μάριο Ντράγκι είναι ένας εξαιρετικός κεντρικός τραπεζίτης και του έχω απόλυτη εμπιστοσύνη. Η δέσμευση της ΕΚΤ πως θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να στηρίξει το ευρώ πρόσφερε ένα ισχυρό θεμέλιο για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης στην Ευρώπη. Η συστηματική μείωση των σπρεντ και η μεγαλύτερη διαθεσιμότητα κεφαλαίων, που στηρίχτηκε περαιτέρω από τα πρόσφατα μέτρα, ενισχύουν την οικονομική ανάκαμψη. Τέτοιες πολιτικές σε συνδυασμό με την πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις βοήθησαν χώρες όπως η Ελλάδα να έχουν πρόσβαση στις αγορές και να στηρίξουν την οικονομική τους δραστηριότητα. Επιπλέον, πρέπει να θυμόμαστε ότι η νομισματική πολιτική από μόνη της δεν μπορεί να διορθώσει όλα τα θέματα που έχουν οι οικονομίες. Χρειάζονται πολύ καλές δημοσιονομικές πολιτικές, εποπτεία και ρυθμιστικό πλαίσιο, διαφάνεια στις κεφαλαιαγορές για να στηρίξεις την οικονομική ανάπτυξη – όχι μόνο νομισματική πολιτική.

Τελευταία Νέα