«Μαγνητικά πεδία» του Takis στο Παρίσι

Πέρασαν πολλά χρόνια από την εποχή που ο ο έλληνας καλλιτέχνης Takis, Παναγιώτης Βασιλάκης, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1925 και δραστηριοποιήθηκε στο Παρίσι τη δεκαετία του 1950-60, φιλοξενήθηκε σε ένα μεγάλο μουσείο. Το Παλέ ντε Τοκιό στη γαλλική πρωτεύουσα τιμά ωστόσο τον δημιουργό των σύγχρονων γλυπτών με την αναδρομική έκθεση «Μαγνητικά πεδία». Με τη σκηνοθεσία των μαγνητικών δυνάμεων («Αφιέρωμα στον Κάφκα») και τα μεγάλα χάλκινα γλυπτά ερωτικού χαρακτήρα, η έκθεση συγκεντρώνει 50 θεαματικά έργα.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη «μονογραφία» για το έργο του 90χρονου Takis έπειτα από εκείνη στο παρισινό Μουσείο Ζε ντε Πομ το 1993, όπως σημειώνει η εφημερίδα «Μοντ» σε πρόσφατο σημείωμά της. Σύμφωνα μάλιστα με τον επιμελητή Αλφρέντ Πακμάν, το έργο του Takis έχει άμεση σύνδεση με το παρόν. «Κοντά στους σύγχρονούς του, του νέου ρεαλισμού, ένωσε σύμφωνα με τη γλυπτική του προσέγγιση την κίνηση, το φως, τη μουσική σε συνδυασμό με τη χρήση μαγνητών» γράφει ο επιμελητής στον κατάλογο της έκθεσης.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Παναγιώτης Βασιλάκης βρίσκει τον δρόμο του ως αυτοδίδακτος στη μοντέρνα γλυπτική, αφομοιώνοντας στις μορφές του την επίδραση του Πικάσο και του Τζακομέτι. Οταν το 1952 ακούει για πρώτη φορά τη μουσική του Ερίκ Σατί –και ειδικά τις «Γυμνοπαιδίες» –είναι έτοιμος να αφήσει τον γύψο για να δουλέψει με το σίδερο. Και δύο χρόνια αργότερα να δημιουργήσει τα πρώτα του «Σινιάλα», μακριές μεταλλικές βέργες που στην κορυφή τους τοποθέτησε εξαρτήματα από μηχανικά στοιχεία. Μετά την έκθεσή τους στο Λονδίνο και το Παρίσι, ο Takis αρχίζει να πειραματίζεται με τις πηγές των μαγνητικών πεδίων.

Το 1960 επιχειρεί να αψηφήσει τον νόμο της βαρύτητας και να ανυψώσει έναν άνδρα. Ο νοτιοαφρικανός μπίτνικ ποιητής Σίνκλερ Μπέιλς δέχεται να συμμετάσχει στο πείραμα φορώντας ένα κράνος μοτοσικλετιστή. Το συμβάν διαδραματίζεται στην γκαλερί τής –ελληνικής καταγωγής –Ιρις Κλερτ. Προνοητική η ιδιοκτήτρια, τοποθετεί ένα δίχτυ ασφαλείας λίγο πάνω από την επιφάνεια του δαπέδου. Ο Μπέιλς κάνει το άλμα στο κενό. Στο εξής οι γνώμες διίστανται: κάποιοι λένε ότι θα έπρεπε να είχε ανασηκωθεί ελαφρά στον αέρα, άλλοι ότι η ζώνη ασφαλείας δεν εμπόδισε την πτώση του. Και στις δύο περιπτώσεις, η τελευταία λέξη ανήκε στην έλξη της βαρύτητας. Αυτό που έμεινε από εκείνη την έκθεση ήταν οι φωτογραφίες που έκαναν διάσημο τον τολμηρό έλληνα δημιουργό. Ετσι, ο Takis τράβηξε την προσοχή του σουρεαλιστή Μαρσέλ Ντισάν με τον οποίο συναντήθηκε το 1961: τον αποκαλεί «φιλικό εργάτη των μαγνητικών πεδίων». Μετά την αναγνώριση από τους σουρεαλιστές, ο Takis γνωρίζεται με τους συγγραφείς των μπίτνικ και την καλλιτεχνική ομάδα Φλούξους, μέλος της οποίας ήταν η Γιόκο Oνο.