Αναζήτηση
Η απάντηση στο ερώτημα έρχεται μέσα από την παράσταση «Ο σωσίας» που ανεβαίνει, σύμφωνα με τον προγραμματισμό του θεάτρου Ροές, από την προσεχή Παρασκευή. Το «Κουρδιστό πορτοκάλι» του Γιάννη Κακλέα (για το οποίο ο Σερβετάλης βραβεύτηκε πρόσφατα από το κοινό στα βραβεία του «Αθηνοράματος»), ο «Πλατόνοφ» του Γιώργου Λάνθιμου και οι παραστάσεις – συνεργασίες με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου συμπληρώνονται, έτσι, με τη θεατρική μεταφορά ενός ερμητικού ντοστογεφσκικού κειμένου.
Ο «Σωσίας» ή «Ο διπλός άνθρωπος» που έγραψε ο Ντοστογέφσκι σε ηλικία 25 ετών είναι ένα από τα λίγα έργα που μπορεί να θεωρηθούν «προδρομικά» της ψυχαναλυτικής έρευνας. «Νομίζω ότι πρόκειται για μία από τις πρώτες καταθέσεις μέσα από ένα βιβλίο σε ό,τι ορίζουμε ως διχοτόμηση της προσωπικότητας. Αυτό αποτελεί το κέντρο της δημιουργίας στο έργο του Ντοστογέφσκι. Με το ίδιο πράγμα καταπιάνεται και σε άλλες ιστορίες του, αλλά μιλάει με διαφορετικό τρόπο». Την εποχή εκείνη πάντως ο Ντοστογέφσκι δεν μπορεί παρά να μιμείται τον μεγάλο των ρωσικών γραμμάτων, τον Νικολάι Γκόγκολ, που έχει παραδώσει ήδη το «Ημερολόγιο ενός τρελού».
Ξαφνικά βλέπεις τον εαυτό σου απέναντι να σου μιλάει! Στο έργο δεν καταλαβαίνεις αν αυτό του συμβαίνει όντως ή αν είναι μια φανταστική κατάσταση στο μυαλό του. Νιώθεις ότι ο ήρωας μπορεί να μην έχει βγει ποτέ από το σπίτι του». Ο Ντοστογέφσκι μετά τη συγγραφή της νουβέλας –«ό,τι καλύτερο έγραψε ποτέ» σύμφωνα με τον Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ –αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην προσπάθεια να αναλύσει τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων του. Η αφετηρία, σημειώνει ο ηθοποιός, σε μια τόσο αρρωστημένη συμπεριφορά είναι η έπαρση: «Ενώ ήθελε να είναι σαν τους άλλους, ένας ασήμαντος άνθρωπος ο οποίος δεν θέλει να διαφέρει από το σύνολο, συνεχώς είχε την έννοια αν τον κοιτάνε και πώς οι άλλοι.
Ολα περιστρέφονταν γύρω από αυτόν, δεν επιχειρούσε να βγει από το «κέντρο» του. Η μέριμνά του ήταν το «εγώ» του και ο εαυτός του και αυτό τον έκανε φοβικό. Το να βρίσκεσαι συνεχώς σε διαδικασία αποδοχής μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα ή, ακόμη χειρότερα, να οδηγήσει σε σχιζοφρενικά σημεία».
Ο αγώνας της γενικής αποδοχής –ενίοτε και της υπεροχής –δεν είναι, όμως, ένα από τα βασικά γνωρίσματα των ανθρώπων που επιλέγουν επαγγέλματα προβολής; «Οι άνθρωποι του χώρου μας υποδυόμαστε κάτι. Ενα ρόλο, δηλαδή, που δεν είσαι εσύ κ.λπ. Αλλά ποιος είναι τελικά. Δεν τα μπορώ αυτά! Γίνεσαι ο ήρωας κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Ο καθένας έχει ένα ρόλο στην κοινωνία και καλείται να τον υπερασπιστεί. Αυτό τους ηθοποιούς τους κάνει πιο επιρρεπείς στην έπαρση». Ιδίως όταν κάποιοι, για να συνταχθούν με τους κανόνες της αγοράς, συνεχίζουν την «υποκριτική» και εκτός σκηνής. «Δεν έχω λειτουργήσει ποτέ έτσι. Φτάνει η στιγμή που αναρωτιέσαι γιατί κάνεις αυτή τη δουλειά. Για να βγάλεις χρήματα, να κερδίσεις δημοσιότητα;».
Η δική του απάντηση δεν περιλαμβάνει τίποτε από αυτά που ρωτάει. «Με γοήτευε η επαφή με τα κείμενα. Πάντα έχεις κάτι διαφορετικό και πρέπει να το αφηγηθείς με έναν καινούργιο τρόπο, με το σώμα σου και την εσωτερική σου ενέργεια». Πόσο μπορεί να υποστηρίξει κανείς μια τόσο ρομαντική άποψη; «Ζώντας σπαρτιάτικα ή έχοντας ταυτοχρόνως παράσταση και πρόβες για την αμέσως επόμενη. Φυσικά έκανα και άλλες δουλειές όπως μαραγκός, για να επιβιώσω ως ηθοποιός. Κάποιοι φίλοι μου στα σπίτια τους έχουν έπιπλα που τους έχω φτιάξει».
INFO
«Ο σωσίας» του Φιόντορ Ντοστογέφσκι στο θέατρο Ροές (Ιάκχου 16, Γκάζι, Στάση μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210-347.4312). Από 21 Νοεμβρίου, Τετάρτη – Σάββατο στις 21.00. Κυριακή στις 20.00. Μετάφραση: Βασίλης Τομανάς. Σκηνοθεσία – σκηνικά – κοστούμια: Εφη Μπίρμπα. Μουσική: Vangelino Currentzis. Παίζουν: Αρης Σερβετάλης, Γιώργος Συμεωνίδης, Δρόσος Σκότης, Συμεών Τσακίρης, Κωνσταντίνος Καρβουνιάρης.
