Είναι όντως λίγοι οι τραγουδοποιοί για χάρη των οποίων ο ακροατής προσέχει κάθε τους λέξη από φόβο μήπως η απώλεια ενός ανεπαίσθητου φωνητικού νεύματος αφαιρέσει κάτι από την αξία των τραγουδιών τους. Παρότι ο Λέοναρντ Κοέν ανήκει σε αυτούς, παρότι η νωχελικά δυσοίωνη φωνή του δίνει έξτρα βάρος σε στίχους που έτσι κι αλλιώς μιλούν για έρωτα, πόλεμο, θρησκεία ή απώλεια, οι συναισθηματικοί εκβιασμοί δεν έχουν θέση στο έργο του. Μάλλον μια μελαγχολική απαλότητα το διακρίνει, πολύ βαθιά όμως για να αναδειχθεί σε βιαστικές ακροάσεις. Ετσι το πρώτο τραγούδι, το «Popular Problems», του 13ου δίσκου του Κοέν που κυκλοφορεί σήμερα ονομάζεται «Slow» και με ύφος μπουρλέσκ – μπλουζ, ξεκαθαρίζει μερικά πράγματα. «Επιβραδύνω τη μελωδία, ποτέ δεν την ήθελα γρήγορη» μουρμουρίζει σε ελεύθερη μετάφραση ο ογδοντάρης από χθες Καναδός που μοιάζει να αποκαλύπτει το πώς ξεδιπλώνονται τα τραγούδια του στον χωροχρόνο.

Ο άνθρωπός μας άρχισε να δίνει συναυλίες ή να κάνει ηχογραφήσεις σε μεγαλούτσικη για το σινάφι ηλικία και αφού είχε ολοκληρώσει κάμποσα βιβλία ποίησης ή πεζογραφίας. Κιθάρα είχε πρωτοπιάσει στα 13 του για να εντυπωσιάσει ένα κορίτσι. Τα πρώτα του –αρκετά –χρήματα τα έβγαλε από τη λογοτεχνία και με αυτά και με εκείνα αγόρασε το 1960 ένα σπίτι στην Υδρα όπου πέρασε κάμποσα καλοκαίρια. Η μονοτονική χροιά του ταίριαζε απολύτως σε όσα ήθελε να πει και ενώ υποσχόταν ότι ο κάτοχός της δεν θα γινόταν ένας ποπ περφόρμερ, άρεσε στα πιο ευαίσθητα παιδιά της τάξης που, δίσκο με τον δίσκο, είτε πλήθαιναν είτε ξεθάρρευαν.

ΦΟΛΚ ΚΑΙ ΦΑΝΚ. Το «Popular Problems» κατεβαίνει σαν νεράκι. Οπως έλεγε πρόσφατα ο Κοέν, οκτώ από τα εννιά τραγούδια γράφτηκαν μαζί με τον μουσικό και παραγωγό Πάτρικ Λέοναρντ και το αποτέλεσμα έχει κάτι από εγκρατές φανκ («Nevermind») μέχρι φολκ («You got me singing»). Το «My oh my» θυμίζει Νιλ Γιανγκ. Σε κάθε ένα, αν κάποιος απορρίψει τη φωνή σαν ακόμη πιο μονοχρωματική λόγω γήρατος θα χάσει κάτι από το βάθος ή το πονηρούτσικο χιούμορ. Και στο κάτω κάτω, είναι ο καλύτερος τρόπος για να ερμηνευθούν τραγούδια όπως το «A street» για την 11η Σεπτεμβρίου ή το «Samson in New Orleans» για τον τυφώνα Κατρίνα. Το ελαφρύτερο «You got me singing» έχει στίχους όπως «με κάνεις να τραγουδώ ακόμα κι αν έχει χαθεί ο κόσμος, να σκέφτομαι ότι θέλω να συνεχίσω».

Δεν είναι φυσικά οι μοναδικές στιγμές που ο Κοέν μοιάζει να τραγουδάει για τη συναισθηματική απόγνωση σαν να την έχει φάει με το κουτάλι και πλέον να τη διασκεδάζει λιγάκι. Και μάλλον εδώ βρίσκεται ένας ακόμη λόγος για να ακούσει τι θέλει να πει ο ποιητής, χωρίς να χάσει ούτε μιας λέξης την ιδιαίτερη εκφορά: εν μέσω αρνησίγερων που κάτι καταφέρνουν μιμούμενοι τη νιότη τους, τούτος εδώ μαρτυρά άθελά του τι απαντήσεις έδωσε στα μελαγχολικά ερωτήματά του. «Οι μέθοδοί μου είναι σκοτεινές και δεν αναπαράγονται» έλεγε για τον νέο δίσκο. «Ενα τραγούδι θα παραδοθεί αν «κολλήσεις» μαζί του για αρκετό καιρό. Αλλά θα πρέπει να επιμείνεις για πολύ χρόνο».

Τελευταία Νέα