To 2001, στη διάρκεια μιας συζήτησης με τον διευθυντή του (κλειστού πια…) ραδιοφωνικού σταθμού Ηχώ της Μόσχας, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε εξηγήσει τη διαφορά ανάμεσα σε έναν πολιτικό αντίπαλο και έναν προδότη: «Με τους πολιτικούς σου αντιπάλους πολεμάς, υπογράφεις εκεχειρία, συνάπτεις ειρήνη, μπορεί να γίνεις σύμμαχός τους σε μιαν άλλη μάχη.

Αλλά πολεμάς στα ίσια. Ο προδότης, από την άλλη πλευρά, προσποιείται ότι είναι φίλος σου, αλλά όταν σε βρει αδύναμο, σε μαχαιρώνει στην πλάτη. Απέναντι σε αυτούς, κανένα έλεος».

Επαναλαμβάνοντας εαυτόν, στις 24 Ιουνίου του 2023, μετά την ανταρσία της Wagner, ο Πούτιν κατήγγειλε στη ρωσική τηλεόραση την «προδοσία» και το «πισώπλατο μαχαίρωμα» των μισθοφόρων του Γεβγκένι Πριγκόζιν.

Κι εντούτοις, η Wagner εξακολουθεί να επιχειρεί στη Ρωσία, τη Λευκορωσία, τη Μέση Ανατολή καθώς και στην Κεντρική και Δυτική Αφρική. Πώς γίνεται να μην μπορεί το καθεστώς να τιμωρήσει έναν προδότη, όπως έκανε με τον ολιγάρχη Μπόρις Μπερεζόφσκι, για τον οποίο χτυπούσε την καμπάνα ο Πούτιν πριν από 22 χρόνια;

Η Wagner υπέστη κάποια αντίποινα μετά την ανταρσία.

Στις 5 Ιουλίου, οι Αρχές πραγματοποίησαν έφοδο στα γραφεία και την έπαυλη του Πριγκόζιν στην Αγία Πετρούπολη, κατάσχοντας διάφορα αντικείμενα, καθώς και μεγάλα χρηματικά ποσά. Κι εντούτοις, λίγες ημέρες αργότερα, επεστράφη στον επιχειρηματία το ισοδύναμο σχεδόν 90 εκατ. ευρώ.

Στο μεταξύ, τα κανάλια του Telegram που σχετίζονται με τη Wagner συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά.

Η Λευκορωσία ξεκίνησε την περασμένη Δευτέρα στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στα σύνορα με την Πολωνία και τη Λιθουανία, επιβεβαιώνοντας τη συμμετοχή πολιτοφυλάκων που έφτασαν εκεί από τα ουκρανικά μέτωπα.

Σύμφωνα με τον ιστότοπο Gray Zone, τουλάχιστον 7.000 μαχητές της Wagner έχουν στρατοπεδεύσει κοντά στην πόλη Ασιπόβιτσι, 230 χλμ. από τα σύνορα με την Ουκρανία.

Δύσκολο να εξακριβώσει κανείς πόσο αξιόπιστο είναι αυτό το νούμερο – τα δύο κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, πάντως, έχουν ενισχύσει την ασφάλεια στα σύνορα.

Παράλληλα, και με αφορμή τη σύνοδο Ρωσίας – Αφρικής στην Αγία Πετρούπολη, ο Πριγκόζιν φωτογραφήθηκε να ανταλλάσσει χειραψίες με διπλωμάτες και TV περσόνες από την ήπειρο, απευθύνοντας εκκλήσεις υπέρ των πραξικοπηματιών στον Νίγηρα.

Το France 24 και το CNN επιβεβαίωσαν πως εκπρόσωποι της χούντας στον Νίγηρα συναντήθηκαν με διοικητές της Wagner στο Μάλι. Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς:

Γιατί δεν μπορεί ο ρώσος δικτάτορας να απαλλαγεί μια για πάντα από αυτό το αποκρουστικό ον;

Ο Πούτιν ασκεί την ηγεμονία του μέσω της δημιουργίας ανταγωνιστικών πόλων εξουσίας, κρατώντας για τον εαυτό του ρόλο διαιτητή.

Η Wagner θεωρούνταν στην Ουκρανία ένα χρήσιμο αντίβαρο στον τακτικό στρατό, που θα αύξανε αναπόφευκτα την ισχύ του στη διάρκεια του πολέμου, ακόμα και σε βάρος του προέδρου – το καθεστώς έχει ενθαρρύνει παράλληλα στρατιωτικούς μπλόγκερ που ασκούν κριτική στις στρατηγικές και την ανεξέλεγκτη διαφθορά του στρατού.

Η Wagner διατηρεί επίσης στενές σχέσεις με την GRU, την υπηρεσία πληροφοριών του στρατού, που τελεί υπό την ηγεσία πρώην μελών των ειδικών δυνάμεων – όπως και πολλοί από τους πολιτοφύλακες της Wagner. Στην Αφρική, η εταιρεία συνεχίζει να προωθεί τις αντιδυτικές στρατηγικές της Μόσχας, χωρίς να απαιτείται η εμπλοκή των τακτικών δυνάμεων.

Υπάρχουν επίσης ακατονόμαστες οικονομικές σχέσεις, που κρατούν καλολαδωμένους τους δεσμούς με το Κρεμλίνο.

Ταυτόχρονα όμως, τα κατορθώματα της Wagner θέτουν υπό αμφισβήτηση την ικανότητα του Πούτιν να συνεχίσει να διαχειρίζεται το σύστημα εξουσίας του.

Το πρωινό της 24ης Ιουλίου, ο ρώσος πρόεδρος φάνηκε ανήμπορος να αποφασίσει τι να κάνει, παρότι γνώριζε για την εξέγερση τουλάχιστον δύο ημέρες νωρίτερα.

Η αβεβαιότητα στην κορυφή μεταφράστηκε σε παράλυση στην ιεραρχική κλίμακα. Χωρίς ρητές εντολές, κανένας δεν αναλάμβανε την ευθύνη να σταματήσει τους μαχητές, σκεπτόμενοι πως έπρεπε να υπάρχει κάποια συμφωνία μεταξύ Πριγκόζιν και Πούτιν.

Πράκτορες της FSB στο Ροστόφ επί του Ντον απλώς ταμπουρώθηκαν στο αρχηγείο τους, χωρίς να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν τους πραξικοπηματίες που καταλάμβαναν την πόλη. Οι επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας και της FSB εμφανίστηκαν δημοσίως μόνο μετά τον τερματισμό της κρίσης.

Γιατί δεν ενήργησε άμεσα ο Πούτιν ώστε να σταματήσει την ανταρσία; Πώς μπορεί να συνεχίζει ένας «προδότης», που κατήγγειλε ως «ψέμα» την επίσημη αιτιολόγηση της εισβολής στην Ουκρανία, να επιχειρεί ατιμώρητος;

Πράγματι υπηρετούν τις στρατηγικές του ρωσικού κράτους στην Αφρική ο Πριγκόζιν και ο υπαρχηγός του, Ντμίτρι Ούτκιν, ή μήπως υπηρετούν απλώς τα δικά τους συμφέροντα;

Ολα τα δικτατορικά καθεστώτα, θυμίζει η ιταλική «La Repubblica», μοιάζουν γερά μέχρι τη στιγμή της ενδόρρηξής τους.

Για λόγους που μόνο ο ίδιος γνωρίζει, αλλά εύκολα μπορεί να υποθέσει κανείς, ο Πούτιν είναι σήμερα αναγκασμένος να συνυπάρχει με έναν «προδότη».

Μπορούμε λοιπόν να αναμένουμε έναν όλο και πιο παρανοϊκό δικτάτορα, που στηρίζεται σε έναν όλο και πιο περιορισμένο κύκλο, και είναι όλο και λιγότερο ικανός να διαμεσολαβεί ανάμεσα στα διαφορετικά συμφέροντα.

Μέχρι το επόμενο, πιθανόν μοιραίο, πισώπλατο μαχαίρωμα.