Το κανάλι που δεν θα γίνει

Παραπονιέται η όποια Αριστερά (όχι μόνο εδώ, παντού όπου υπάρχει) πως τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια είναι εχθρικά απέναντί της - που δεν είναι, απλώς εκφράζουν κι αντανακλούν έναν άλλον κόσμο, τον πραγματικό, που εξελίσσεται ιλιγγιωδώς. Και το ερώτημα είναι: αφού θεωρούν ότι τα κανάλια είναι απέναντί τους, γιατί δεν φτιάχνουνε ένα δικό τους, που να τους εκφράζει και να τους υποστηρίζει; Τόσα χρόνια, δεκαετίες, γιατί δεν προσπάθησαν να χτίσουνε μια δική τους τηλεόραση; Η απάντηση είναι απλή: γιατί δεν το αντέχουν εγγενώς, ιδεολογικά. Δεν μπορούν να δημιουργήσουν ένα κανάλι βιώσιμο από οικονομική και εμπορική άποψη, που να βγάζει τα έξοδά του και να πληρώνει κανονικά - είναι κάτι έξω από τον κόσμο τους. Δεν μπορούν να τα καταφέρουν γιατί δεν αποδέχονται τον αστικό τρόπο ζωής, ζούνε σε ένα σύμπαν το οποίο δεν μπορεί να εκθρέψει σύγχρονο τηλεοπτικό πρόγραμμα, άρα δεν μπορεί να πάρει και διαφήμιση, διότι δεν θα έχει θεαματικότητα. Πώς να πουλήσεις τα φύλλα μιας παλιάς εφημερίδας; (Μόνο σε συλλέκτες).

Η Αριστερά, δυστυχώς ή ευτυχώς, έγινε συλλεκτική. Vintage. Εξάλλου, ποιος του σχετικού πολιτικού χώρου θα μπορούσε να ανεχθεί ένα δικό τους κανάλι που να έχει ανάλαφρα πρωινάδικα με τοποθέτηση προϊόντων, ευχάριστα τηλεοπτικά παιχνίδια, μόδα, κωμικές ταινίες, κουτσομπολιό έστω, «Survivor», μαγκαζίνο, ταξιδιωτικές εκπομπές, δραματικές σειρές, μουσικές του κόσμου - και κυρίως να μην υπόκειται εξ ολοκλήρου στον έλεγχο κάποιου μάλλον ανίδεου από τηλεοπτικούς νόμους ινστρούχτορα; Διότι το ίδιο το μέσο είναι το μήνυμα, κατά την παλιά ρήση. Δηλαδή τα ιδιωτικά κανάλια είναι απ' τη φύση τους ανάλαφρα κι έχουν κυρίως σκοπό τη διασκέδαση: αντανακλούν τη χαρά της ζωής, προβάλλουν τον πλούτο, τις διασημότητες, την ομορφιά και τρέφονται από τη διαφήμιση των προϊόντων της ελεύθερης αγοράς - ε, όταν απεχθάνεσαι την αγορά και ονειρεύεσαι κρατική οικονομία, ανελέητη direct προπαγάνδα και ομοιόμορφες στολές για όλους, πώς να φτιάξεις κανάλι; Πώς να σταθεί μια τέτοια ανιαρή τηλεόραση; Η περίπτωση είναι αυτοάνοση.

Στις τηλεοράσεις των πρώην κομμουνιστικών κρατών, που δεν θα μπορούσαν να σταθούν σε κανένα σύστημα ελεύθερης οικονομίας, έβλεπες πολύωρες εκπομπές βαρετής πολιτικής προπαγάνδας, άρση βαρών και ταινίες που πάλι εγκωμίαζαν ανιαρά το καθεστώς - ουδείς, δε, ηγέτης δυτικού κράτους θα μιλούσε επί τέσσερις ώρες στην τηλεόραση, ποτέ, όπως ο Κάστρο, κάτι που ανήκει και στη σφαίρα της ναρκισσιστικής διαταραχής. Η εμμονή αυτών των καθεστώτων και της σχετικής ιδεολογίας για ασφυκτικό, απόλυτο έλεγχο των πάντων δεν επιτρέπει τη δημιουργία δυτικού τύπου τηλεόρασης, η οποία εξάλλου ανταποκρίνεται στις προτιμήσεις της πλειοψηφίας που έχει ανάγκη και από τη σοβαρή εκπομπή αλλά και από την ελαφρότητα, τη νεανικότητα, την ομορφιά και την ξεκούραση, πράγματα μη αποδεκτά από βλοσυρά ιδεολογήματα χρέους, διαρκούς καθήκοντος και παλαιοημερολογίτικης ασκητικής.

Αυτός είναι ο λόγος που ακόμα και εφημερίδες ανάλογης αντίληψης έχουν περιορισμένο κοινό και δεν μπορούν να διεισδύσουν στα ευρύτερα στρώματα. Ο λόγος τους είναι κανονιστικός, ηθικολογικός, ευθέως κομματικός, απροκάλυπτα προπαγανδιστικός, μη ελευθέριος, άρα έχουνε κι ελάχιστη ρεκλάμα. Πώς να διαφημιστούν η BMW και η Mercedes σε ένα αριστερό έντυπο; (Η ίδια η εφημερίδα θα το θεωρούσε «αστική παρέκκλιση», μέχρι και «προβοκάτσια»). Δεν μπορούν και δεν θέλουν να αντανακλούν την απόλαυση και τη ζωτική χαρά του σύγχρονου δυτικού τρόπου ζωής - άρα, πώς να σταθούν οικονομικώς αυτόνομα; Πώς να αγοραστούν από έναν κόσμο που δεν θέλει να διαβάζει μονίμως πράγματα που ανακυκλώνουν κάποιον ιδεολογικό καταναγκασμό, που αναμασούν τη μόνιμη εναντίωση, με τα ίδια κλισέ, τις ίδιες λέξεις και τον ίδιο επιθετικό τόνο επί δεκαετίες; (Μόνο η Εκκλησία επιβιώνει με τα ίδια κείμενα επί 2.000 χρόνια, αλλά εκείνα είναι και υψηλότατη λογοτεχνία και έξοχη μουσική).

Δεν μπορούνε να φτιάξουνε ένα δικό τους βιώσιμο, πετυχημένο ιδιωτικό κανάλι, οικονομικά αυτόνομο. Και αυτό μακροπρόθεσμα τους τοποθετεί στο πολιτικό περιθώριο, διότι είναι ήδη, από πριν, στην πραγματική ζωή, στο πολιτικό περιθώριο. Και κατηγορούν τα πετυχημένα ιδιωτικά κανάλια, ίσως γιατί δεν καταλαβαίνουν πως αυτά δεν κάνουν ποτέ ευθεία προπαγάνδα, απλώς ο ίδιος ο σύγχρονος κόσμος που αντανακλούν είναι πιο ελκυστικός από ένα σύμπαν - στρούγκα πουριτανικών περιορισμών, θυσιαστικής διακονίας, στέρησης και μιζέριας. Μπορεί να υπάρξει αριστερή Μενεγάκη, ροκ της Γκιώνας ή μαρξιστική μόδα; (Χλωμό το βλέπω).  Τα ιδιωτικά κανάλια υπάρχουν και θριαμβεύουν γιατί ανταποκρίνονται σε έναν πραγματικό κόσμο ελεύθερης αγοράς και δυτικού τρόπου ζωής με τα νέα smart κάθε βδομάδα, τα καινούργια SUV, τους ταξιδιωτικούς προορισμούς, την απόλαυση και τη διασκέδαση - απέναντι σε αυτόν τον κόσμο αν δεν έχεις να προτείνεις κάτι καλύτερο, τότε σημαίνει πως σε έχει προσπεράσει η Ιστορία. Γιατί, δηλαδή, να είναι πιο ελκυστικός ένας αφελής σταχανοβίτης από κάποιον που μπορεί να κάνει ντοκτορά στην Αγγλία, να κερδίσει το Τζόκερ, να ταξιδέψει, πλέον, με πενήντα ευρώ στη Βαρκελώνη ή στη Ρώμη;

Απ' τη στιγμή που απορρίπτεις τις κατακτήσεις της Ευρώπης και τον δυτικό τρόπο ζωής, έχεις ήδη περάσει στο περιθώριο και δεν το ξέρεις. Και φυσικά δεν μπορείς να φτιάξεις δικό σου τηλεοπτικό κανάλι εμμονικής αντίληψης που να προβάλλει έναν ξεπερασμένο κόσμο, ένα κιούπι με τουρσί παλαιών ιδεών. Εναν κόσμο που κατά βάθος δεν υπάρχει πια, παρά μόνο ως ωραιοποιημένη, φτιαχτή μνήμη.