Η νομοκρατία και η ισονομία δεν είναι συντηρητικά αιτήματα

^«Κοινωνία που δεν διαθέτει τα μέσα για να αλλάζει, δεν διαθέτει τα μέσα για να επιβιώνει», σημειώνει ο μεγάλος συντηρητικός φιλόσοφος Εντμουντ Μπερκ. Βουλευτής ο ίδιος, είχε αντιταχθεί στην ίδια του την κυβέρνηση και την κοινή γνώμη της πατρίδας του, υποστηρίζοντας καίτοι Βρετανός τα (οικονομικής, κυρίως, φύσης) δίκαια του αγώνα για την αμερικανική ανεξαρτησία. Ομως ο Μπερκ δεν ήταν αντάρτης, ούτε επαναστάτης. Ηταν απλά συνεπής. «Η αλλαγή πρέπει να λαμβάνει χώρα με τρόπο που σέβεται τα καλύτερα στοιχεία των θεσμών και των παραδόσεων», γράφει αλλού. Και πράγματι, η κάθετη αντίθεσή του στη Γαλλική Επανάσταση θα τον καταστήσει, ακριβώς, πατέρα του συντηρητισμού, ως ρεύματος υπεράσπισης της ελευθερίας. Διότι κόντρα στον συρμό της εποχής του, ο Μπερκ επέμεινε πως το αίμα, η τυφλή βία, το άτακτο ξεθεμελίωμα και ο φανατικός ριζοσπαστισμός δεν αποτελούν μέσα προς την εμπέδωση της φιλελεύθερης πολιτείας. Αντίθετα, τραυματίζουν βαθιά τις κοινωνίες και εγκυμονούν ζοφερά δεινά.